1990
| 1990. urtea | |
|---|---|
| Kronologia | |
| Mendeak | XIX.a • XX.a • XXI.a |
| Hamarkadak | 1970(e)koa • 1980(e)koa • 1990(e)koa • 2000(e)koa • 2010(e)koa |
| Urteak | 1987 • 1988 • 1989 • 1990 • 1991 • 1992 • 1993 |
| Beste egutegi batzuetan | |
| Gregoriotar egutegia | 1990 MCMXC |
| Ab urbe condita | 2743 |
| Armeniar egutegia | 1439 ԹՎ ՌՆԼԹ |
| Bahá'í egutegia | 146 – 147 |
| Bengaliar egutegia | 1397 |
| Berber egutegia | 2940 |
| Egutegi budista | 2534 |
| Myanmarko egutegia | 1352 |
| Bizantziar egutegia | 7498 – 7499 |
| Koptoen egutegia | 1706 – 1707 |
| Etiopiar egutegia | 1982 – 1983 |
| Hebrear egutegia | 5750 – 5751 |
| Egutegi hinduak | |
| Bikram Samwat | 2046 – 2047 |
| Shaka Samvat | 1912 – 1913 |
| Kali Yuga | 5091 – 5092 |
| Iraniar egutegia | 1368 – 1369 |
| Islamiar egutegia | 1410 – 1411 |
| Korear egutegia | 4323 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2533 |
| Unix denbora | 631152000 – 662687999 |
| Holozeniar egutegia | 11990 |
| Gregoriotar egutegia | 1990 MCMXC |
| Ab urbe condita | 2743 |
| Armeniar egutegia | 1439 ԹՎ ՌՆԼԹ |
| Bahá'í egutegia | 146 – 147 |
| Bengaliar egutegia | 1397 |
| Berber egutegia | 2940 |
| Egutegi budista | 2534 |
| Myanmarko egutegia | 1352 |
| Bizantziar egutegia | 7498 – 7499 |
| Koptoen egutegia | 1706 – 1707 |
| Etiopiar egutegia | 1982 – 1983 |
| Hebrear egutegia | 5750 – 5751 |
| Egutegi hinduak | |
| - Bikram Samwat | 2046 – 2047 |
| - Shaka Samvat | 1912 – 1913 |
| - Kali Yuga | 5091 – 5092 |
| Holozeniar egutegia | 11990 |
| Iraniar egutegia | 1368 – 1369 |
| Islamiar egutegia | 1410 – 1411 |
| Japoniar egutegia | |
| Korear egutegia | 4323 |
| Thailandiar eguzki egutegia | 2533 |
| Unix denbora | 631152000 – 662687999 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
- Otsailaren 11 - Nelson Mandela kartzelatik atera zen 27 urte igaro ondoren.
- Otsailaren 15a - Euskal Herriaren autodeterminazioaren aldeko egitasmoa aurrera atera zen Eusko Legebiltzarrean.
- Maiatzaren 29a - Boris Jeltsin aukeratu zuten Errusiako presidente.
- Uztailaren 28a - Alberto Fujimorik Peruko presidente kargua hartu zuen.
- Abuztuaren 2a - Golkoko Gerra hasi zen, nagusiki George H. W. Bush presidente estatubatuarrak gidatuta Saddam Husseinen erregimen irakiarraren aurka.
- Urriaren 3a - Alemaniako Errepublika Federala eta Alemaniako Errepublika Demokratikoak bat egin zuten (gaur egungo Alemania sortuz).
- Urriaren 28a - 1990eko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak.
- Lehorte larria Euskal Herrian. Ur etenaldiak ugariak izan ziren lurralde guztian.
Arte eta kultura
Euskal Herria
- "Negu Gorriak" euskal musika talde ospetsua eta beteranoa sortu zuten.
- Abenduaren 6a - Euskaldunon Egunkariaren lehen zenbakia kaleratu zuten.
- 1990eko Araba-Bizkaiko Bertsolari Txapelketako garailea Jon Enbeita izan zen.
Mundua
- Urtarrilaren 7a - Pisako dorrea (Italia) itxi zuten segurtasun falta zela eta. Ordutik 10 urte konponketa lanetan egon zen, 2001ean berriro bisitarei zabalduz
- Urtarrilaren 14a - Simpsondarrak telesaioaren lehen kapitulua eskaini zuten telebistan.
Zientzia eta teknologia
- Apirilaren 24a - Hubble espazio teleskopioa Lur planetatik kanpoaldera bidali zuten.
Kirolak
- Uztailaren 8a - 1990eko Munduko Futbol Txapelketan, Italian antolatua, Alemaniak Argentinari irabazi zion finalean. Hirugarrena Italia bera izan zen.
- Uztailaren 22a - Greg Lemondek Frantziako Tourra irabazi zuen hirugarren aldiz.
- Martina Navratilovak bere bederatzigarren eta azken Wimbledongo txapelketa lortu zuen.
Jaiotzak
- Martxoaren 27a - Natalia Sanchez, espainiar aktore eta abeslaria.
- Apirilaren 15a - Emma Watson, britainiar aktorea.
- Maiatzaren 17a - Jon Gomez, bizkaitar musikaria eta telebista aurkezlea.
- Urriaren 19a - Zuriñe Hidalgo, gasteiztar telebista aurkezlea.
- Urriaren 21a - Ricky Rubio, kataluniar saskibaloi-jokalaria.
- Abenduaren 20a - JoJo, estatubatuar abeslaria.
Heriotzak
- Urtarrilaren 4a - Harold Eugene Edgerton, estatubatuar ingeniaria (j. 1903).
- Urtarrilaren 5a - Arthur Kennedy, estatubatuar aktorea (j. 1914).
- Urtarrilaren 6a - Pavel Alekseievitx Txerenkov, errusiar fisikaria, Txerenkov erradiazioaren aurkizailea eta 1958ko Fisikako Nobel Saria (j. 1904).
- Urtarrilaren 20a - Naruhiko Higashikuni, Japoniako Lehen Ministroa (j. 1887).
- Urtarrilaren 20a - Barbara Stanwyck, estatubatuar aktorea (j. 1907).
- Urtarrilaren 22a - Giorgio Caproni, italiar poeta (j. 1912).
- Urtarrilaren 22a - Mariano Rumor, Italiako lehen ministroa (j. 1915).
- Urtarrilaren 22a - Roman Vishniac, errusiar-estatubatuar argazkilaria (j. 1897).
- Urtarrilaren 25a - Manuel Agüero, bizkaitar toreatzailea (j. 1910).
- Urtarrilaren 25a - Dámaso Alonso, espainiar filologo eta poeta (j. 1898).
- Otsailaren 3a - José Luis Berasategi, bizkaitar ekonomialari eta politikaria, Bilboko azken alkate frankista (j. 1920).
- Otsailaren 8a - Georges de Mestral, velcroaren asmatzailea (j. 1907).
- Otsailaren 19a - Michael Powell, ingeles antzezlea eta zinemagilea (j. 1905).
- Otsailaren 22a - Joaquín Casalduero, espainiar literatura kritikari eta saiakera idazlea (j. 1903).
- Otsailaren 23a - José Napoleón Duarte, El Salvadorko presidentea (j. 1925).
- Otsailaren 24a - Sandro Pertini, Italiako 7. Presidentea (j. 1896).
- Martxoaren 3a - Roberto Bertol, euskal herritar futbolaria (j. 1917).
- Martxoaren 3a - Charlotte Moore Sitterly, estatubatuar matematikaria eta astronomoa (j. 1898).
- Martxoaren 7a - Carl Alvar Wirtanen, estatubatuar astronomoa (j. 1910).
- Martxoaren 11 - Alfonso Sánchez Portela, espainiar argazkilaria (j. 1902).
- Martxoaren 12a - Philippe Soupault, frantziar poeta eta narratzailea (j. 1897).
- Martxoaren 13a - Bruno Bettelheim, austriar-estatubatuar psikiatra (j. 1903).
- Martxoaren 13a - Karl Münchinger, alemaniar orkestra-zuzendaria (j. 1915).
- Martxoaren 21a - Luisín Rodríguez, Luisín, espainiar futbol jokalari eta entrenatzailea (j. 1910).
- Martxoaren 25a - Ricardo Carvalho, galiziar filologo eta idazlea (j. 1910).
- Apirilaren 1a - Benito Diaz, El Brujo, donostiar futbol jokalari eta entrenatzailea (j. 1898).
- Apirilaren 2a - Aldo Fabrizi, italiar aktorea (j. 1905).
- Apirilaren 14a - Sabicas, nafar flamenko gitarrajolea (j. 1912).
- Apirilaren 15a - Greta Garbo, suediar aktorea (j. 1905).
- Apirilaren 23a - Paulette Goddard, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- Apirilaren 25a - Dexter Gordon, AEBetako jazzeko saxofoi jotzailea (j. 1923).
- Apirilaren 30a - Paul Sears, estatubatuar ekologista (j. 1891).
- Maiatzaren 16a - Fernando Claudín, espainiar politikari, historialari eta saiakera-idazlea (j. 1915).
- Maiatzaren 17a - Manuel Anatol, euskal herritar futbolaria (j. 1903).
- Maiatzaren 27a - Jessie MacWilliams, britainiar informatikoa (j. 1917).
- Maiatzaren 28a - Taiichi Ohno, japoniar negozio gizona, Toyotismoaren aitatzat hartua (j. 1912).
- Maiatzaren 30a - José Solís, espainiar politikaria (j. 1915).
- Ekainaren 2a - Rex Harrison, ingeles zinema eta antzerki aktorea (j. 1908).
- Ekainaren 8a - Jose Figueres Ferrer, Costa Ricako presidentea (j. 1906).
- Ekainaren 10a - Jesús Erize, nafar fraide misiolaria (j. 1911).
- Ekainaren 14a - Erna Berger, alemaniar sopranoa (j. 1900).
- Ekainaren 15a - Luis Vidales, kolonbiar olerkari eta saiakera idazlea (j. 1904).
- Ekainaren 17 - Sabin Muniategi, euskal idazlea (j. 1912).
- Ekainaren 19a - Steen Eiler Rasmussen, daniar arkitektoa (j. 1898).
- Ekainaren 22a - Ilya Frank, errusiar fisikaria, 1958. urteko Nobel sariduna (j. 1908).
- Ekainaren 26a - Manuel de Pedrolo, kataluniar idazlea (j. 1918).
- Ekainaren 29a - Irving Wallace, estatubatuar idazle eta gidoigilea (j. 1916).
- Uztailaren 1a - Màrius Cabré i Esteve, kataluniar toreatzaile eta antzezlea (j. 1916).
- Uztailaren 14a - Diego Ordóñez, euskal atleta (j. 1903).
- Uztailaren 16a - Tomás Blanco, bizkaitar aktorea (j. 1910).
- Uztailaren 16a - Bedita Larrakoetxea, bizkaitar idazlea eta itzultzailea (j. 1894).
- Uztailaren 18a - André Chastel, frantziar idazle eta historialaria (j. 1912).
- Uztailaren 18a - Georges Dargaud, frantziar argitaratzailea, komikien edizioan espezializatua (j. 1911).
- Uztailaren 18a - Yun Bo-seon, Hego Koreako presidentea (j. 1897).
- Uztailaren 19a - Lluís Maria Millet, kataluniar musikaria (j. 1906).
- Uztailaren 24a - Arno Arthur Wachmann, alemaniar astronomoa (j. 1902).
- Uztailaren 29a - Bruno Kreisky, Austriako kantzilerra (j. 1911).
- Abuztuaren 1a - Norbert Elias, alemaniar idazle eta soziologoa (j. 1897).
- Abuztuaren 4a - Mathias Goeritz, alemaniar jatorriko mexikar artista (j. 1915).
- Abuztuaren 6a - Gordon Bunshaft, estatubatuar arkitektoa (j. 1909).
- Abuztuaren 6a - Carlos Iniesta Cano, espainiar militarra (j. 1908).
- Abuztuaren 14a - Jean-Louis Tinaud, frantziar militar eta politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko presidentea (j. 1910).
- Abuztuaren 18a - Burrhus Frederic Skinner, estatubatuar psikologo, filosofo eta autorea (j. 1904).
- Abuztuaren 26a - Minoru Honda, japoniar astronomo zaletua (j. 1913).
- Irailaren 4a - Irene Dunne, estatubatuar aktorea (j. 1898).
- Irailaren 26a - Alberto Moravia, italiar idazlea (j. 1907).
- Irailaren 30a - Michel Leiris, frantziar idazlea eta etnologoa (j. 1901).
- Irailaren 30a - Patrick White, australiar idazlea, 1973ko Literaturako Nobel Saria (j. 1912).
- Urriaren 2a - Xosé María Díaz Castro, galiziar idazle eta itzultzailea (j. 1914).
- Urriaren 13a - Lê Ðức Thọ, vietnamdar politikaria, 1973ko Bakearen Nobel Saria (j. 1911).
- Urriaren 13a - Hans Namuth, alemaniar-estatubatuar argazkilari eta zinemagilea (j. 1915).
- Urriaren 14a - Leonard Bernstein, estatubatuar musikagilea (j. 1918).
- Urriaren 16a - Art Blakey, estatubatuar jazz bateria-jole eta musikaria (j. 1919).
- Urriaren 16a - Jorge Bolét, kubatar-estatubatuar musikagilea (j. 1914).
- Urriaren 18a - Gato Pérez, argentinar musikaria (j. 1951).
- Urriaren 19a - Félix Pita Rodríguez, kubatar idazlea (j. 1909).
- Urriaren 20a - Joel McCrea, estatubatuar aktorea (j. 1905).
- Urriaren 22a - Louis Althusser, frantziar filosofoa (j. 1918).
- Urriaren 23a - Berthold Lubetkin, ingeles arkitektoa (j. 1901).
- Urriaren 27a - Xavier Cugat, kataluniar musikaria eta margolaria (j. 1900).
- Urriaren 30a - Alfred Sauvy, frantziar estatistikaria, demografoa eta ekonomista (j. 1898).
- Azaroaren 5a - Joseba Elosegi, eusko gudaria eta politikari jeltzalea, bere buruari su eman eta Francorengana hurbiltzen saiatu zelako famatua (j. 1915).
- Azaroaren 7a - Lawrence Durrell, britainiar olerkigile, eleberrigile eta saiakeragilea (j. 1912).
- Azaroaren 7a - Justo Mokoroa, gipuzkoar apaiza eta euskal idazlea (j. 1901).
- Azaroaren 11 - Alexis Minotis, greziar antzerki-zuzendari eta antzezlea (j. 1900).
- Azaroaren 11 - Yannis Ritsos, greziar poeta (j. 1909).
- Azaroaren 14a - Adolf Rudnicki, poloniar idazlea (j. 1912).
- Azaroaren 17a - Robert Hofstadter, estatubatuar fisikaria, 1961eko Fisikako Nobel Saria (j. 1915).
- Azaroaren 23a - Roald Dahl, eleberri eta ipuin laburren galestar idazlea (j. 1916).
- Azaroaren 26a - Fung Yu-Lan, Txinako XX. mendeko filosofo garrantzitsuena (j. 1895).
- Abenduaren 1a - Vijaya Lakshmi Pandit, Indiako politikaria (j. 1900).
- Abenduaren 2a - Robert Cummings, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- Abenduaren 6a - Tunku Abdul Rahman, Malaysiako aurreneko lehen ministroa (j. 1903).
- Abenduaren 7a - Joan Bennett, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- Abenduaren 8a - Tadeusz Kantor, poloniar eszenografo eta antzerki-zuzendaria (j. 1915).
- Abenduaren 8a - Martin Ritt, estatubatuar antzezlea eta zinemagilea (j. 1914).
- Abenduaren 12a - Jose Antonio Goiria, euskal idazlea, euskaltzalea, karmeldarra eta apaiz katolikoa (j. 1908).
- Abenduaren 12a - Concha Piquer, espainiar abeslari eta aktorea, koplaren ordezkaririk garrantzitsuenetako bat (j. 1906/1908).
- Abenduaren 14a - Josefina Serratosa, gipuzkoar aktorea (j. 1911).
- Abenduaren 15a - Miquel Coll i Alentorn, kataluniar politikari eta historialaria (j. 1904).
- Abenduaren 15a - Manuel Ibáñez i Escofet, katalan kazetari eta idazlea (j. 1917).
- Abenduaren 21a - Clarence Leonard Johnson, estatubatuar ingeniari aeronautiko berritzailea (j. 1910).
- Jean Hiriart-Urruti Abittu, lapurtar apaiz, idazle eta euskaltzaina (j. 1927).
- Leon Bilbao, euskal albokaria (j. 1916).
- Maria Diez de Ultzurrun, Auzako sendalaria, nafar sendalaria (j. 1900).
- Victor Eusa, nafar arkitektoa (j. 1894).
- Wilhelm Giese, alemaniar etnologoa eta hizkuntzalaria (j. 1895).
Nobel saridunak
- Fisika: Jerome Isaac Friedman, Henry Way Kendall eta Richard Edward Taylor
- Kimika: Elias James Corey
- Literatura: Octavio Paz
- Medikuntza: Joseph Edward Murray, Edward Donnall Thomas
- Ekonomia: Harry Markowitz, Merton Miller, William Sharpe
- Bakea: Mikhail Sergeievitx Gorbatxov
Agintariak
.svg)
| Denbora unitateak | ||
|---|---|---|
|
attosegundo • femtosegundo • pikosegundo • nanosegundo • mikrosegundo • milisegundo • segundo
| ||
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1990  |