2011

2011. urtea
Kronologia
Mendeak	XX.a • XXI.a • XXII.a
Hamarkadak	1990(e)koa • 2000(e)koa • 2010(e)koa • 2020(e)koa • 2030(e)koa
Urteak	2008 • 2009 • 2010 • 2011 • 2012 • 2013 • 2014
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	2011 ; MMXI
Ab urbe condita	2764
Armeniar egutegia	1460 ; ԹՎ ՌՆԿ
Bahá'í egutegia	167 – 168
Bengaliar egutegia	1418
Berber egutegia	2961
Egutegi budista	2555
Myanmarko egutegia	1373
Bizantziar egutegia	7519 – 7520
Koptoen egutegia	1727 – 1728
Etiopiar egutegia	2003 – 2004
Hebrear egutegia	5771 – 5772
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	2067 – 2068
Shaka Samvat	1933 – 1934
Kali Yuga	5112 – 5113
Iraniar egutegia	1389 – 1390
Islamiar egutegia	1432 – 1433
Korear egutegia	4344
Thailandiar eguzki egutegia	2554
Unix denbora	1293840000 – 1325375999
Holozeniar egutegia	12011

**2011 beste egutegi batzuetan**
Gregoriotar egutegia	2011 MMXI
Ab urbe condita	2764
Armeniar egutegia	1460 ԹՎ ՌՆԿ
Bahá'í egutegia	167 – 168
Bengaliar egutegia	1418
Berber egutegia	2961
Egutegi budista	2555
Myanmarko egutegia	1373
Bizantziar egutegia	7519 – 7520
Koptoen egutegia	1727 – 1728
Etiopiar egutegia	2003 – 2004
Hebrear egutegia	5771 – 5772
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2067 – 2068
- Shaka Samvat	1933 – 1934
- Kali Yuga	5112 – 5113
Holozeniar egutegia	12011
Iraniar egutegia	1389 – 1390
Islamiar egutegia	1432 – 1433
Japoniar egutegia
Korear egutegia	4344
Thailandiar eguzki egutegia	2554
Unix denbora	1293840000 – 1325375999

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

2011 larunbatez hasitako urte arrunta izan zen.

Gertaerak

Euskal Herria

Urtarrila-otsaila

Urtarrilaren 10a - Euskadi Ta Askatasunak su-eten iraunkor, orokor eta egiaztagarria aldarrikatu zuen.
Urtarrilaren 18a - Ekin eta Askatasunarekin zerikusia zutelakoan hamabi pertsona atxilotu zituzten.
Urtarrilaren 19a - Espainiako Senatuak bertan, gaztelaniarekin batera, beste hizkuntza koofizialak erabiltzea ahalbidetu zuen; hizkuntza horien artean euskara zegoen.
Urtarrilaren 27a - Euskal gehiengo sindikalak (LAB, ELA, EHNE, HIRU, ESK eta STEE-EILAS) greba orokorrerako deialdia egin zuten Hego Euskal Herrian pentsioen erreformaren kontra.
Otsailaren 3a - Bilboko Bizkaibusen 56. linean bi solairuko autobusak jarri zituzten.
Otsailaren 9a - Sortu alderdi politikoa Espainiako Barne Ministerioan erregistratu zen.
Otsailaren 14a - Harremanetarako Nazioarteko Taldea, Euskal Herriko gatazkaren konponbidean laguntzeko sorturiko taldea aurkeztu zuten.
Otsailaren 15a - Espainiako Kongresuan hala onarturik, Euskadi osatzen duten hiru herrialdeen izen ofiziala Araba/Álava, Bizkaia eta Gipuzkoa izango zela erabaki zen.
Otsailaren 28a - Bilboko metroaren Arizko geltokia zabaldu zen.

Martxoa-apirila

Martxoaren 1a - Bilbo eta Galdakaon ETArekin zerikusia zutelakoan hainbat pertsona atxilotu zituzten.
Martxoaren 7a - Espainiako Gobernuak hala erabakita, Espainia eta Hego Euskal Herriko autobide eta autobia guztietako ibilgailuen gehienezko abiadura muga orduko 110 kilometrora jaitsi zen.
Martxoaren 15a - Arnaldo Otegiren adierazpen askatasuna urratzeagatik Europako Giza Eskubideen Epaitegiak Espainia zigortu zuen.
Martxoaren 24a - Zierbenatik gertu arrantzan ari zirela, euren ontzia irauli eta gero hiru pertsona desagertu dira.
Apirilaren 13a - Espainiako espetxeetan 30 urte eta 10 hilabete eman ostean Jose Mari Sagardui, Gatza kalera atera zen.

Maiatza-ekaina

Maiatzaren 1a - Espainiako Auzitegi Gorenak Bilduk udal hauteskundeetarako aurkeztutako hautesle zerrendak bertan behera utzi zituen.
Maiatzaren 6a - Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ebatzi zuenez Bildu koalizioa maiatzaren 22ko udal eta foru hauteskundeetan parte hartuko zuen.
Maiatzaren 22a - 2011ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian: EAJk 327.199 boto eta 882 zinegotzi, Bilduk 313.331 boto eta 1.138 zinegotzi, PSE-EEk eta PSNk 227.778 boto eta 473 zinegotzi, PPk 166.032 boto eta 234 zinegotzi, UPNk 88.138 boto eta 322 zinegotzi, NaBai2011k 36.262 boto eta 70 zinegotzi, Ezker Batuak 34.591 boto eta 13 zinegotzi, Aralarrek 32.113 boto eta 38 zinegotzi, Izquierda-Ezkerrak 12.220 boto eta 21 zinegotzi eta Hamaikabatek 9.270 boto eta 12 zinegotzi.

Uztaila-abuztua

Uztailaren 7a - Codex Calixtinus lapurtu zuten Santiago de Compostelako katedraletik. Bertan agertzen da euskarazko lehen hiztegia, XII. mendekoa.

Iraila-urria

Irailaren 20a - Bilboko Kukutza gaztetxea hustu zuen Ertzaintzak.
Urriaren 17a - Donostiako Nazioarteko Bake Konferentzia Aieteko jauregian ospatu zen.
Urriaren 20a - ETAk jarduera armatua behin betiko utzi zuela jakinarazi zuen.

Azaroa-abendua

Azaroaren 6a - Gipuzkoa, Bizkaia eta Nafarroako iparraldean (batez ere Baztan eskualdean) uholdeak jazo ziren, ondorioz Irunen pertsona bat hil eta Derion beste pertsona bat desagertu zelarik.
Abenduaren 6a - Espainiar konstituzioaren eguna Euskal Herrian arrotza dela salatu zen.
Abenduaren 15a - Amaiurrek Espainiako Kongresuan talde parlamentarioa izatea eragotzi zuen PPk.

Mundua

Urtarrila-otsaila

Urtarrilaren 2a - 2011ko Espainiako Tabakoaren Aurkako Lege berria indarrean sartu zen.
Urtarrilaren 4a - Salmaan Taseer, Pakistango Punjab estatuko gobernadorea hil zuten.
Urtarrilaren 8a - Ameriketako Estatu Batuetako, Arizona estatuko Tucson hirian egondako tiroketan sei pertsona hil ziren, eta Gabrielle Giffords kongresukidea oso larri zauritu.
Urtarrilaren 9a - Iran Air konpainiaren 277 hegaldiak istripua izan zuen Iran iparraldean, gutxienez 70 pertsona hilez.
Urtarrilaren 12a - Rio de Janeiro inguruko mendietan euriteek eragindako lubizietan 600 pertsona baino gehiago hil ziren.
Urtarrilaren 13a - Australiako Queensland estatuko uholdeetan hamabost pertsona hil ziren. Brisbanen ehundaka pertsona euren etxeetatik atera behar izan zituzten.
Urtarrilaren 14a - Indiako Kerala estatuko Sabarimala hirian egondako jende pilaketan gutxienez 100 pertsona hil ziren.
Urtarrilaren 24a - Moskuko aireportu nagusian egindako atentatu suizida batean, 35 hildako eta ehundik gora zauritu izan ziren.
Urtarrilaren 30a - Alemaniako Magdeburg hiritik gertu egondako tren istripuan hamar pertsona hil ziren.
Otsailaren 11 - Protesten eraginez, Egipton Mubarakek dimisioa eman eta armadak agintea hartu zuen.
Otsailaren 22a - Zeelanda Berrian 6,3 graduko lurrikara baten ondorioz gutxienez 63 pertsona hil ziren.
Otsailaren 23a - Libia ekialdeko hiri gehienak Muammar al Kadafiren aurkarien esku geratu ziren.
Otsailaren 25a - Irlandako Errepublikako hauteskunde orokorretan, Enda Kennyk gidatutako Fine Gael alderdiak gorakada nabarmena egin zuen, eta gobernuko Fianna Fáil alderdiak, aldiz, inoizko porrotik handiena izan zuen.

Martxoa-apirila

Martxoaren 1a - Shabhaz Bhatti gutxiengoen ministro pakistandarra erail zuten.
Martxoaren 10a - Txinako Yunnan probintzian egondako 5,8 graduko lurrikaran hogeita bost pertsona hil ziren.
Martxoaren 11 - Japoniako Sendai hiritik gertu egondako 8,8 graduko lurrikaran gutxienez 28.000 pertsona hil ziren. Lurrikarak Japoniako kostan tsunamia eragin zuen. Hauen ondorioz Fukushimako istripu nuklearra gertatu zen.
Martxoaren 14a - Fukushimako zentral nuklearrean egondako leherketen ondorioz, milaka pertsona euren etxeetatik atera behar izan zituzten. Haizeak hodei erradioaktiboa hegoalderantz zeramalarik.
Martxoaren 19a - Herrialdeen aliantza batek, Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluaren 1973 ebazpena betearazteko helburuz Kadafiren gudarosteei erasota, Libiako aire-eremua ixteari ekin zion.
Apirilaren 6a - Portugalek Nazioarteko Moneta Funtsa eta Europar Batasunaren laguntza eskatu zuen, herrialdeak bizi zuen egoera ekonomiko txarrak eraginda. Grezia eta Irlandaren atzetik, hori egin zuen Europako hirugarren herrialdea izan zen.
Apirilaren 7a -
- Lau pertsona hil ziren Japoniako Miyagi prefekturan izandako 7,4 graduko lurrikaran.
- Hamabi haur hil ziren Rio de Janeiroko eskola batean egondako tiroketan.
Apirilaren 9a - Herbehereetako Alphen aan den Rijn hiriko merkataritza-gune batean egondako tiroketan zazpi pertsona hil ziren.
Apirilaren 17a - AEBetako hegoalde eta erdialdeko estatuetan egondako tornadoetan gutxienez 40 pertsona hil ziren.
Apirilaren 29a - Erresuma Batuan Mendeko Ezkontza zeritzaionan, Gilen Galesekoa, Elisabet II.a Erresuma Batukoaren biloba, Kate Middleton neskalagunarekin Londres hiriko Westminster abadian ezkondu zen.

Maiatza-ekaina

Maiatzaren 1a - AEBetako presidenteak Osama Bin Laden Pakistanen tiroz hil zutela jakitera eman zuen.
Maiatzaren 6a - SNP alderdi independentistak Eskoziako Legebiltzarran gehiengo osoa lortu zuen.
Maiatzaren 11 - 2011ko Lorcako lurrikara: Espainiako Murtzia erkidegoko Lorca udalerrian egondako 5,2 graduko lurrikaran bederatzi pertsona hil ziren.
Maiatzaren 13a - Talibanek Pakistango Charsada hirian egindako bi atentatu suizidetan 88 pertsona hil ziren.
Maiatzaren 15a -
- 2011ko maiatzeko Espainiako protestak: Hainbat hiritan demokrazia eskatuz, bi alderdi politiko nagusien ustelkeria eta nagusigoa salatuz, gazteen langabezi altua, gobernuak bankuei emaniko diru-laguntza, eta beste hainbat aldarrikapenekin protestak burutu ziren.
- Nazioarteko Diru Funtsako Dominique Strauss-Kahn ustezko bortxaketa eta sexu gehiegikeria leporatuta Estatu Batuetan atxilotu zuten.
Maiatzaren 19a - Elisabet II.a Erresuma Batuko erreginak Irlandako Errepublikara bisita historikoa burutu zuen: 1922an Irlandako Estatu Askea eratu eta Erresuma Batutik independentzia lortu zuenetik britainiar monarka batek Irlanda zapaltzen zuen lehenbiziko aldia izan zen.
Maiatzaren 26a - Serbian Ratko Mladić gerra kriminala atxilotu zuten: 1995ko uztailaren 6tik uztailaren 25era bere buruzagitzapean Srebrenicako sarraskia burutu zen.
Ekainaren 29a - Stéphane Taponier eta Hervé Ghesquière, France 3ko kazetariak, askatu zituzten Afganistanen 547 egun bahituta izan ondoren.

Uztaila-abuztua

Uztailaren 9a - Hego Sudanek independentzia lortu zuen.
Uztailaren 20a - Goran Hadzic politikari ohi serbiarra ustezko gerra kriminala izateagatik atxilotu zuten.
Uztailaren 22a - 2011ko Norvegiako atentatuak: Oslo eta Utøya uhartean egindako atentatuetan 92 pertsona hil ziren.
Uztailaren 23a - Txinako Wenzhou hiritik gertu abiadura handiko bi trenek izandako istripuan 35 pertsona hil ziren.
Uztailaren 28 - Hego Korean euriteek eragindako lubizietan berrogei pertsona hil ziren.
Uztailaren 30a - Espainiako gobernuko Zapatero presidenteak hauteskunde orokorrak azaroaren 20an izango zirela iragarri zuen.
Abuztuaren 10a - Londres hiriburuko Tottenham auzoko kale istiluak Erresuma Batuko beste hiri batzuetara hedatu ziren.
Abuztuaren 16tik 21era - Gazteen Munduko XXVI. Jardunaldia ospatu zen Madrilen.

Iraila-urria

Irailaren 12a - Frantziako Marcoule eremu nuklearrean leherketa bat egon zen, zabor erradiaktiboen biltegian egondako sute baten ondorioz. Pertsona bat hil zen eta lau zauritu egon ziren.
Irailaren 17a - Wall Street inguruetan protesta ekitaldiak izan ziren, Occupy mugimenduaren abiarazle izango zirenak.
Irailaren 19a - Burhanuddin Rabbani Afganistango presidente ohia hil zuten.
Urriaren 15a - Munduko hainbat hiritan protestak burutu ziren, bereziki 2008-2012ko krisialdi ekonomikoak eragindako langabezia eta beste ondorio sozioekonomiko larriak salatzeko.
Urriaren 20a - Libiako Gerra Zibilean, Muammar al Kadafi hil zuten.

Azaroa-abendua

Azaroaren 13a - Italian Silvio Berlusconik lehen ministro postutik dimititu eta italiar ugari gertakaria ospatzeko Kirinal jauregiaren aurrean bildu ziren. Mario Monti lehen ministro berria izendatu zuten.
Azaroaren 20a - Alderdi Popularrak irabazi zituen Espainiako hauteskundeak.
Abenduaren 4a -
- Mario Montiren Italiako Gobernuak krisiaren aurkako lehen paketea onartu zuen. Bertan besteak beste kotizazio urte kopuru minimoa 42 urtetara igo zen.
- Errusia parlamenturako hauteskundeak izan ziren eta Vladimir Putinen Errusia Batua alderdiak gehiengo osoa mantendu zuen. Hala ere, aurrekoan bozka kopuru eta eserleku kopuru baxuagoa lortu zuen alderdiak. Bestalde, protestak izan ziren iruzurra elektorala salatu baitzuen jendeak.
Abenduaren 7a - Mumia Abu-Jamal ekintzaileari ez zioten azkenean heriotza zigorra ezarri.
Abenduaren 29a - Israelek Jerusalem ekialdean beste 700 etxe egiteko baimena eman zuen.

Ekonomia

Euskal Herria

Martxoaren 23a - BBK, Kutxa eta Vital Kutxak elkartze birtuala egiteko akordioa sinatu zuten.
Ekainaren 30a - BBK, Kutxa eta Vitalek bat egitea erabaki eta 2012ko urtarrilean Kutxa Bank elkarte anonimoa abiatu nahi zuten.

Mundua

Azaroaren 1 - Mario Draghi italiar bankari eta ekonomialaria Europako Banku Zentraleko presidentea berri izendatu zuten, Jean-Claude Tricheten ordez.

Arte eta kultura

Euskal Herria

Martxoaren 19a - Iruñean Civivox Arrosadia kultur-etxe eta liburutegi publikoa inauguratu zen.
Apirilaren 2a - Manex Agirrek 2011ko Arabako Bertsolari Txapelketa irabazi zuen.
Apirilaren 7a - 17. Korrika Trebiñutik atera zen, hilaren 17an Donostian amaitzeko.
Ekainaren 4a - Gipuzkoako Azpeitia udalerrian Soreasu Antzokiaren auditorioa inauguratu zen.
Ekainaren 7a - Gipuzkoako Getaria udalerrian Cristobal Balenciaga museoa inauguratu zen.
Ekainaren 19a - Araba Euskaraz 2011 Laudio udalerrian ospatu zuten.
Ekainaren 28a - Donostia 2016ko Europako Kultur Hiriburua: Donostia eta Poloniako Wrocław 2016ko Europako kultura hiriburu izendatu zituzten.
Uztailaren 7a - Santiago de Compostelako katedraletik XII. mendeko Codex Calixtinus lapurtu zuten. Bertan agertzen da euskarazko lehen hiztegia, XII. mendekoa.
Uztailaren 29a - Bon Jovi estatubatuar musika taldeak Anoetako estadioan emanaldia eskeini zuen.
Irailaren 16a - 2011ko Donostiako Zinemaldiari hasiera eman zitzaion.
- Irailaren 18a - Glenn Close estatubatuar aktoreak 2011ko Donostia Saria jaso zuen.
Irailaren 23a - Donostian Carlos Santamaria zentroa kulturagunea inauguratu zen.
Urriaren 3a - Sarrionandiak saiakera arloko Euskadi Saria irabazi zuen.
Abenduaren 3a - Enrique Villarrealek Barricada utzi zuen, 29 urtean bertan izan ondoren.
Xabier Letek emandako azken kontzertuaren grabazioa plazaratu zen.

Mundua

Makako beltz eme batek David Slater britainiar argazkilariaren tresneria erabiliz argazki sail bat atera zuen. Argazki hauek gizakiek ez egindako lanen egile eskubidei buruzko auzia piztuko zuten Estatu Batuetan.
Otsailaren 27a - 83. Oscar Sarien ekitaldian, The King's Speech filmak lau Oscar sari eskuratu zituen, tartean zuzendari onenari, aktore onenari eta pelikulari onenari.

Zientzia eta teknologia

Maiatzaren 26a - NASAk Marte planetan duen Spirit ibilgailua hiltzat eman zuen.
Irailaren 23a - UARS satelitearen aurreiragarritako erorketa.
Urriaren 15a - Arabako lautadan Euskadik urtean kontsumitzen duen gas kantitatea 60 aldiz duen gas-hobi bat antzeman zuten.