Abaltzisketa

Abaltzisketa
	Gipuzkoa, Euskal Herria
	Abaltzisketako kaskoa, atzean Txindoki.
Fitxategi:Ez
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Gipuzkoa
Eskualdea	Tolosaldea
Izen ofiziala	Abaltzisketa
Alkatea	Jon Zubizarreta Aldaya (en)
Posta kodea	20269
INE kodea	20001
Herritarra	abaltzisketar
Ezizena	txalburuak
Kokapena
Koordenatuak	43°02′52″N 2°06′19″W / 43.0478°N 2.1052°W
Azalera	11.18
Garaiera	370
Distantzia	39 km Donostiara
Demografia
Biztanleria	326 (2023); 17 (2022)
Dentsitatea	29,16 bizt/km²
Hazkundea; (2003-2013)	% 17,44
Zahartze tasa	% 16,67
Ugalkortasun tasa	‰ 15,38
Ekonomia
Jarduera tasa	% 72,5 (2011)
Genero desoreka	% 19,05 (2011)
Langabezia erregistratua	% 6,91 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 93,66 (2010)
Kaleko erabilera	% 84,2 (2016)
Etxeko erabilera	% 89.74 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera	1615
Webgunea	http://www.abaltzisketa.eus/

Abaltzisketa Gipuzkoako Tolosaldea eskualdean kokaturik dagoen herria da. 11,18 km² ditu eta 314 biztanle zituen 2016. urtean. Donostia eta Tolosatik 39 eta 14 km-ra dago, hurrenez hurren. Txindoki (1.318 metro) mendiaren magalean kokatuta dagoen herria, Aralar mendilerroan, itsaso gainetik 370 metrora. Herrira Alegiatik eta Orendainetik igarotzen den errepide batetik edo Amezketatik eta Zaldibiatik sartzen da. Abaltzisketarrei "Txalburuak" deitzen zaie.

Aralarko Parke Naturalaren parte da hegoaldea.

Historia

1379an, Abaltzisketako bizilagunak Tolosaren menpe geratu ziren eta jauntxoen eta herriaren foruen abantailaz gozatzen hasi ziren. 1615ean jauntxoen arteko lehiak bukatuta zeudela, Abaltzisketak hiribildu izenburua lortu zuen, Tolosaren bategitearekin galdutako autonomia irabaziz. Horren ondoren, Abaltzisketak hiribilduen bilkuretan parte hartu zuen Gipuzkoako Batzar Nagusietan ordezkaritza lortuta.

1983an udalerriak Abalcisqueta izena galdu eta ofizialki Abaltzisketa izendapena jaso zuen.

Ekonomia

65 nekazaritza eta abelzaintza esplotazio daude Abaltzisketan.

Abaltzisketako babarrunek ospe handia daukate Euskal Herri osoan.

Demografia

Abaltzisketan, landako herria denez, XX. mendetik hona biztanleria ia %50 jaitsi da, 1900ean zituen 550 biztanletik gaur egun dituen 317 biztanlera. Nahiz eta azken urte hauetan herritar gehiago dituen, Abaltzisketa urrun geratzen da oraindik XIX. mendean zituen 800 bat biztanleetatik.

Abaltzisketako biztanleria

Datu-iturria: www.ine.es

Politika

2005eko apirilean egindako bozketaren arabera EAJ - EA koalizioa, botoen % 57,9rekin eta EHAK % 32,9rekin izan ziren alderdi bozkatuenak.

Alkateak

Alkatea	Agintaldia	Alderdia
Argitxu Zabala Zeberio	2003-2007	Talde Saiatua
Jesus Mari Gorostidi Irazusta	2007-	Herritarrak

Kultura

Jaiak eta ospakizunak

Erromeria bat antolatzen da Larraitzeko ermitara Pentekostes egunean.
Maiatzaren 15ean San Isidro eguna ospatzen da hamaiketako herrikoiarekin.
Ekainaren 24an San Juan Bautistaren festa ospatzen da eta bezperan soka-dantza dantzatzen da herriko plazan.
Larraitzeko festak ekainaren 29an ospatzen dira.
Azaroaren lehenengo egunean meza herrikoia ospatzen da Santa Cruz edo Txutxurrumendi ermitetan.

Kirolak

Herri txikia denez, bertan ez dago kirol azpiegitura handirik, frontoi bat izan ezik. Kirol, ehiza, elkarte bakarra dago herrian, Larrunarri Elkartea.

Polipaso aizkolaria izan da Abaltzisketako kirolaririk ospetsuena.

Abaltzisketako festetan, honen eta Amezketaren arteko zaldi-lasterketak antolatzen dira.

Ondasun nabarmenak

Abaltzisketako alde zaharra euskal mendialdeko nekazaritza herrien eredu ona da. Bertan udaletxea nabarmentzen da, San Joan Bataiatzailearen elizaren ondoan kokatua. Eliza XVI. mendekoa da XIII. mendeko aurrealde erromanikoa mantentzen duen arren. Kanpandorrea ere aipagarria da, 1493. urtean Abaltzisketan egindako kanpai ikusgarria daukalako.

Oso interesgarria da Nahera-Haundi baserria bisitatzea, euskal eraikuntza zaharren eredua delako. Sasiain auzoan dago, eta herrira iritsi baino lehenago dagoen desbideraketa bat hartuz iritsi daiteke hara.

Udalerri honetan, zalantzarik gabe, ospe gehien daukana Larraitzeko paisaia da, baserri-auzo bat. Txindokiren mangalean kokatuta dagoen auzoan, ermita bat dago, baserritar eta artzainen artean oso ospetsua den Ama Birjina daukana. Udan eta astebukaeretan oso bisitatua da Larraitzen diren jatetxe eta askaltokiengatik. Izan ere, Larraitzeko aparkalekutik hasten da Txindoki (1341 m), Ganbo (1451 m), Pardarri (1399 m) eta Ausa Gaztelu (899 m) mendien igoera ibilbidea.