Abenduaren 26

Abenduaren 26a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hirurogeigarren eguna da, 361.a bisurteetan. 5 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2000 - Txolarre Irratiaren lehen emisioa.
• 2005 - SUGAk Ganebarri gaztetxea okupatu zuen.

Mundua

• 1491 - Errege-erregina Katolikoen tropek Al-Zagalen eskuetan zegoen Almeriako hiria konkistatu zuten.
• 2004 - Sumatrako kostaldean gertatutako 9 eskala inguruko lurrikara handi batek, tsunami bat sortu eta batez ere Indonesia, Sri Lanka, India eta Thailandiako kostaldeak harrapatu zituen. Horren ondorioz, Indiako ozeano osoan 230.000 pertsona baino gehiago hil ziren.
• 2008 - Hamasek lehergailuak jaurtiki zituen Gazatik Israel hegoaldera. Lehergailuetako batek bi neskato palestinar hil zituen.
• 2009 - Hegazkin baten aurkako Al Kaidaren atentatu bat zapuztu zuten AEBetako Detroit hirian.

Kirolak

• 2007 - Mikel Unanue pilotariaren erretiroa Tolosako Beotibar pilotalekuan.
• 2015 - Aurreko urtean Euskal Herrian berdindu ostean, Katalunian jokatutako partiduetan Euskal Herriko gizonezkoen futbol selekzioak Kataluniako gizonezkoen futbol selekzioari Camp Noun 0-1 irabazi zion eta Euskal Herriko emakumezkoen futbol selekzioak Mini Estadin penaltietan. Honenbestez, Euskal futbol selekzioek Ehungarren Urteurrenaren Trofeoa bereganatu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1877 - Anakleto Ortueta, euskal herritar politikari, historialari eta kazetaria (h. 1959).
• 1913 - Clement Urrutybehety, baxenafar medikua eta ikerlaria.
• 1915 - Sebastian Salaberria, gipuzkoar bertsolaria eta euskal idazlea (h. 2003).
• 1944 - Txutxi Aranguren, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2011).
• 1970 - Jon Odriozola, euskal txirrindulari ohia eta Euskaltel-Euskadiko kirol-zuzendaria.
• 1976 - Aitor Sarriegi, euskal bertsolaria.
• 1983 - Asier Berasaluze, Berasaluze IX.a, euskal herritar pilotaria.
• 1984 - Rocío Ibarra, euskal belar hockey jokalaria.

Mundua

• 1194 - Frederiko II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1250).
• 1734 - George Romney, ingeles margolaria (h. 1802).
• 1756 - Bernard Germain de Lacépède, frantziar zoologo, politikari eta musikaria (h. 1825).
• 1769 - Ernst Moritz Arndt, alemaniar poeta eta idazle politikoa (h. 1860).
• 1771 - Julie Clary, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1845).
• 1780 - Mary Somerville, eskoziar matematikari, astronomo eta ikerlari autodidakta (h. 1872).
• 1791 - Charles Babbage, ingeles matematikari, filosofo eta ingeniaria, konputagailu programagarrien kontzeptuaren sortzailea (h. 1871).
• 1820 - Dion Boucicault, irlandar antzerkigilea (h. 1890).
• 1863 - Charles Pathé, frantziar industria-gizona (h. 1957).
• 1864 - Yun Chi-ho, Koreako ekintzaile independentista, kazetari eta politikaria (h. 1945).
• 1867 - Phan Bội Châu, Vietnamgo idazle eta politikaria (h. 1940).
• 1872 - Norman Angell, britainiar idazle eta politikaria, 1933ko Bakearen Nobel Saria (h. 1967).
• 1880 - Elton Mayo, australiar soziologoa (h. 1949).
• 1883 - Maurice Utrillo, frantziar margolaria (h. 1955).
• 1891 - Henry Miller, estatubatuar idazle eta margolaria (h. 1980).
• 1893 - Mao Zedong, Txinako Alderdi Komunistako burua eta Txinako Herri Errepublikako presidentea (h. 1976).
• 1902 - Rafael Alberti, espainiar olerkaria eta antzerkigilea (h. 1999).
• 1904 - Alejo Carpentier, kubatar idazle eta musikologoa, errealismo magikoaren aitzindaritzat joa (h. 1980).
• 1911 - Renato Guttuso, italiar margolaria eta eskultorea (h. 1987).
• 1914 - Richard Widmark, estatubatuar aktorea (h. 2008).
• 1918 - Georgios Rallis, Greziako lehen ministro ohia (h. 2006).
• 1935 - Gnassingbé Eyadéma, Togoko diktadorea (h. 2005).
• 1937 - John Conway, ingeles matematikaria.
• 1949 - José Ramos-Horta, Ekialdeko Timorko presidentea eta 1996ko Bakearen Nobel Saria.
• 1953 - Toomas Hendrik Ilves, Estoniako presidentea.
• 1962 - James Kottak, Scorpions musika taldeko alemaniar bateriajolea.
• 1963 - Lars Ulrich, daniar musikaria, Metallica taldearen sortzailea eta bateriajolea.
• 1964 - Elizabeth Kostova, estatubatuar idazlea.
• 1969 - Thomas Linke, alemaniar futbolaria.
• 1969 - Isaac Viciosa, espainiar atleta.
• 1971 - Tatiana Sorokko, errusiar modeloa.
• 1975 - María Vasco, espainiar atleta.
• 1975 - Marcelo Ríos, txiletar tenislaria.
• 1976 - Lea De Mae, txekiar aktore porno eta modeloa (h. 2004).
• 1979 - Xavier Florencio, kataluniar txirrindularia.
• 1981 - Albert Corominas, kataluniar piraguista.
• 1985 - Damir Markota, kroaziar saskibaloilaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1890 - Vicenta María López Vicuña, nafar lekaimea, Madrilen (j. 1847).
• 1949 - Pedro Ziga Maio, nafar naturalista (j. 1867).
• 1962 - Benigno Oreja, bizkaitar mediku eta politikaria (j. 1878).
• 1966 - Jose Iarnotz, iruindar arkitektoa (j. 1884).
• 1971 - Joseba Rezola, ordiziar politikari abertzalea eta abokatua (j. 1900).
• 1982 -
  • Tomas Agirre, Barrensoro, euskal idazlea (j. 1898).
  • Elbira Zipitria, gipuzkoar maistra, ikastolen sortzaileetarikoa, euskararen sustatzaile eta emakumeak baztertzearen kontrako borrokalaria (j. 1906).
• 1988 - Pablo Sorozabal, donostiar musikagilea, Madrilen (j. 1897).
• 2005 - Jacques-Marie ahizpa, bidartear erlijiosa (j. 1921).

Mundua

• 1458 - Arturo III.a, Bretainiako dukea (j. 1393).
• 1530 - Babur, Indiako Mogol Inperioaren sortzailea (j. 1483).
• 1572 - Petrus Ramus, frantziar filosofoa, matematikaria eta humanista (j. 1515).
• 1646 - Henrike II.a Borboi-Condékoa, Condéko hirugarren printzea (j. 1588).
• 1727 - Baltasar de Zuñiga, Nafarroako erregeordea (j. 1659).
• 1771 - Claude-Adrien Helvétius, frantziar filosofoa (j. 1715).
• 1797 - John Wilkes, ingeles politikaria eta kazetaria (j. 1725).
• 1818 - Maria Elisabet Portugalgoa, Espainiako erregina ezkontide (j. 1797).
• 1860 - Jean-Marie de Lamennais, frantziar apaiz katolikoa (j. 1780).
• 1883 - Giacomo Di Chirico, italiar margolaria (j. 1844).
• 1890 - Heinrich Schliemann, alemaniar arkeologoa (j. 1822).
• 1931 - Melvil Dewey, estatubatuar liburuzaina (j. 1851).
• 1942 - Xavier Prado Rodríguez, galiziar poeta (j. 1874).
• 1959 - Pierre de Gaulle, frantziar politikaria (j. 1897).
• 1972 - Harry S. Truman, Ameriketako Estatu Batuetako 33. Presidentea (j. 1884).
• 1973 - Harold Hotelling, estatubatuar ekonomialari eta estatistikaria (j. 1895).
• 1977 - Howard Hawks, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1896).
• 1988 - Cynthia Stone, estatubatuar aktorea (j. 1926).
• 1992 - Nikita Magaloff, errusiar-suitzar pianista (j. 1912).
• 1994 - Pietro Pavan, italiar kardinala (j. 1903).
• 1996 - Narciso Jubany, espainiar artzapezpiku eta kardinala (j. 1913).
• 1999 - Curtis Mayfield, estatubatuar abeslaria (j. 1942).
• 2000 - Jason Robards, estatubatuar aktorea (j. 1922).
• 2001 - Nigel Hawthorne, ingeles aktorea (j. 1929).
• 2002 - Herb Ritts, estatubatuar moda-argazkilaria (j. 1952).
• 2005 - Narciso Irureta, txiletar politikaria (j. 1924).
• 2006 - Gerald Ford, Ameriketako Estatu Batuetako 38. Presidentea (j. 1913).
• 2007 - Joe Dolan, irlandar musikagilea (j. 1939).
• 2009 - Yves Rocher, frantziar kosmetikagilea (j. 1930).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Eztebe, Extebe, Estebe, Ilzar eta Iltzar.
• Doneztebe edo San Eztebe eguna: Katalunian jaieguna.
• Boxing Day: Erresuma Batua eta Commonwealth mankomunitateko herrialde askotan jaieguna.

Abenduaren 25 | Urteko egutegi | Abenduaren 27