Alfred G. Gilman
| Alfred G. Gilman | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | New Haven (Connecticut), 1941eko uztailaren 1a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | Dallas, 2015eko abenduaren 23a (74 urte) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: pankreako minbizia |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Yale Unibertsitatea Virginiako Unibertsitatea Case Western Reserve University (en)  |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | biologoa, farmakologoa, farmazialaria, unibertsitateko irakaslea, biokimikaria eta fisiologoa |
| Enplegatzailea(k) | University of Texas at Dallas (en) Virginiako Unibertsitatea |
| Jasotako sariak | |
| Kidetza | Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia |
  | |
Alfred Goodman Gilman (New Haven, Connecticut, AEB, 1941eko uztailaren 1a - Dallas, Texas, 2015eko abenduaren 23a) estatubatuar sendagile eta biokimikaria izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aita, Alfred Gilman, farmakologo handia izan zen, eta beste zenbait lanen artean, farmakologiako testuliburu bat idatzi zuen: The Pharmacological Basis of Therapeutics (1941, "Terapeutikaren oinarri farmakologikoak"). Hain zuzen ere aitaren laborategian zaletu zen Gilman zientziarekin, hango esperimentuak aztertzen, eta oso gazterik erabaki zuen zientzietako karrera egitea, aitaren eraginez. 1962an eskuratu zuen Biokimikako titulua Yaleko Unibertsitatean eta Farmakologiako doktoregoa lortu zuen 1969an, Case Western Reserve Unibertsitatean. 1962an bertan New Yorkeko laborategi batean hasi zen lanean, eta orduan eman zituen argitara lehenengo artikuluak. 1971n, Virginiako Unibertsitatean hasi zen Farmakologiako eskolak ematen, eta 1977an, Farmakologiako katedra eskuratu zuen. 1981ean, Dallasera aldatu zen, eta Texasko Unibertsitateko irakasle eta Dallasko Medikuntza Zentroko buru izan da.
Gilmanek zelula biziak elkarrekin nola komunikatzen diren eta zelulek kanpoko eraginei nola erantzuten dieten aztertu zuen. Horrela jabetu zen zentzumenek eta hormonek zeluletara igortzen dituzten mezuetan eragin handia duela G proteina deituriko gaiak, eta aurkikuntza horri esker zenbait eritasunen jatorriari buruzko ikerketetan garrantzi handiko aurrerapenak egin ahal izan ziren, adibidez koleraren eta diabetesaren zabalkundeari buruzkoak. G proteina anormalek minbizia, kolera, diabetesa eta beste zenbait eritasun sor ditzakeela aurkitu zuen.
1986an, National Academy of Sciences (Zientzietako Akademia) erakundeko kide hautatu zuten. 1994an Medikuntzako Nobel saria irabazi zuen, G proteinak existitzen zirela iragarri zuen Martin Rodbell zientzialariarekin batera. Beste sari batzuk ere jaso zituen; besteak beste, Albert Lasker saria edota Columbiako Unibertsitateak emandako Louisa Gross Horwitz saria, Edwin Krebsekin batera, 1989an.
Bere aitaren obraren bost berrargitalpen egin ditu, 1975, 1980, 1985, eta 1990ean Goodman and Gilman's the Pharmacological Basis of Therapeutics ("Goodman eta Gilmanen Terapeutikaren Oinarri Farmakologikoak") izenburupean.
2005ean, Texasko Unibertsitateko dekano hautatu zuten. Scientists and Engineers for America erakundeko kide ere hautatu zuten.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q296423
Multimedia: Alfred G. Gilman / Q296423