Antonino Pio - Wikipedia, entziklopedia askea.

Antonino Pio^[1] , latinez Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus Pius, (86ko irailaren 19a - 161eko martxoaren 7a) Erromako enperadorea izan zen, 138tik hil zen arte.

Estreinako urteak

Tito Aurelio Fulvo 89ko kontsularen semea, gaur egungo Nîmes-en jaio zen. Aita hil ondoren, Arrio Antonio aitonarekin hezi zen, zein kultura zabaleko gizona eta Plinio Gaztearen laguna zen.

Kuestor eta pretor izan ostean, 120an kontsul hautatu zuten. Hadrianok Italiako lau prokontsuletako bat izendatu zuen. Asia probintziako prokontsula ere izan zen. Hadriano enperadoreak 138ko otsailaren 25ean oinordeko aukeratu zuen, (lehen aukeratua, Elio Vero, hil baitzen), baldin eta oinordekotzat Marko Aurelio (Hadrianoren iloba) eta Luzio Vero hartzen bazituen.

Agintean

Ez dago enperadore honen jarduerari buruzko informazio handirik. Erromatar Inperioko administrazioa murriztu zuen, batez ere Italiatik kanpokoa.

Antonino eta Faustina Maiorren tenplua Erromako foroan (gaur egungo San Lorenzo in Mirandako eliza).

Antonino Pioren lehen eginkizunetako bat Hadriano jainko izendatzeko Senatuari eskatzea izan zen. Ahalegin horregatik Pio goitizen jaso omen zuen. Beste bi arrazoi badaude. Alde batetik, aitaginarreba zaharra Senatuan zaintzen zuen; beste aldetik, Hadrianok hiltzera zigortutakoak aske utzi zituen.

Agintaldi baketsua izan zen. Mauretania, Judea eta Britanian matxinadak sortu ziren, baina garrantzia txikikoak. Britanian, Antoninoren Harresia eraiki zen, baina berehala utzi zuten. Horri esker, tenpluak, antzokiak eta mausoleoak eraikitzeko dirua eta astia izan zuen.

Etxeko hartu-emanetan Antoninok ez zeukan hainbeste zorterik. Emaztea, Faustina Zaharra ezaguna zen fideltasuna ezarengatik. Hala ere, Antoninok azken uneraino maite zuen, haren hirugarren urtean agintean hil baitzen Faustina Zaharra. Haren omenez, neska umezurtzentzat etxe-sare bat ordaindu zuen Antoninok. Lau seme-alaba zituzten. Hiru gaztetan hil ziren. Laugarrena, Faustina Gaztea, Marko Aurelioren emaztea izatekoa zen.

Sukarrak hil zuen Antonino Pio 161eko martxoaren 7an.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Antonino Pio

↑ Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.