Arnold Schönberg

Arnold Schönberg
	; (1948) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Arnold Franz Walter Schönberg
Jaiotza	Viena, 1874ko irailaren 13a
Herrialdea	Austria ; Austria-Hungariako Inperioa ; Ameriketako Estatu Batuak ; Alemania
Heriotza	Los Angeles, 1951ko uztailaren 13a (76 urte)
Hobiratze lekua	Vienna Central Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Aita	Samuel Schönberg
Ezkontidea(k)	Mathilde Zemlinsky (1901eko urria - ; Gertrud Schoenberg (1924ko abuztua -
Seme-alabak	ikusi Gertrud Schönberg; Georg Schönberg; Nuria Nono-Schönberg; Ronny Schönberg; Larry Schönberg;
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa; alemana
Irakaslea(k)	Alexander von Zemlinsky
Ikaslea(k)	ikusi Josef Rufer; Alban Berg; Viktor Ullmann; Hanns Eisler; Paul Pisk; Winfried Zillig; Ernst Krenek; John Cage; Anton Webern; Egon Wellesz; Eduard Steuermann; Rudolf Kolisch; Nikos Skalkottas; Lou Harrison; Robert Gerhard; Leon Kirchner; Erwin Stein; Sándor Jemnitz; Norbert von Hannenheim; Robert Erickson; Vilma von Webenau; Karl Rankl; Leonard Stein; Heinrich Jalowetz; Earl Kim; Edward Clark; René Leibowitz (en) ; Natalia Pravosudovich (en) ; Hans Swarowski; Dika Newlin (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	classical composer (en) , margolaria, musikologoa, musikaren teorikoa, idazlea, orkestra zuzendaria, musikagilea, musika-irakaslea eta artista
Lantokia(k)	Berlin
Enplegatzailea(k)	Prussian Academy of Arts (en)
Lan nabarmenak	ikusi Erwartung (en) ; Verklärte Nacht (en) ; A Survivor from Warsaw (en) ;
Kidetza	Vienako Bigarren Eskola
Genero artistikoa	XX. mendeko musika klasikoa; opera; atonality (en) ; serialismoa; musika klasikoa; espresionismoa; dodekafonismoa
Musika instrumentua	pianoa
	schoenberg.org

Arnold Schönberg (Viena, 1874ko irailaren 13a - Los Angeles, 1951ko uztailaren 13a) austriar musikagile, zuzendari eta irakaslea izan zen.

Bizitza eta lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere kasa ikasi zuen. Gaztetatik hasi zen musika idazten, ganbera musika, batez ere. 1891. urte inguruan, kontrapuntu-ikasketak egin zituen Zemlinskyrekin. Irakaskuntza funtsezko ogibide izan zuen bizitza osoan. Anton Webern eta Alban Berg izan ziren Schönbergen ikasle nagusiak.

Aldi desberdinak ditu Schönbergen musikagintzak. Lehenengoan, Wagnerren musikaren eragin nabaria du. Ondoren, musika atonalaren araberako lehen lanak idatzi zituen, Pierrot Lunaire (1912), besteak beste, XX. mendeko musikan eragin handia izan dutenak. Hirugarren aldian, hamabi hotseko metodoa edo dodekafonismoa finkatu zuen, hurrengo lanetan berebiziko garrantzia izan zuen aurkikuntza guztiz berritzailea. Azken aldia, Estatu Batuetan bizi izan zituen urteetan gertatu zen. Garai hartan, heldutasun handiko lanak idatzi zituen. 1941. urtean Estatu Batuetako herritar bihurtu zen.

Lan ugari idatzi zituen. Hauek dira aipagarrienak: Verklärte Nacht (1899, Gau itxuraldatua), harizko tresnetarako sestetoa, 1917. eta 1943. urteetan harizko tresnetako orkestrarako moldatua; Gurrelieder (1901); Pelléas et Mélisande (1902-1903), poema sinfonikoa; Erwartung (1909, Esperoan), monodrama; Die Jakobsleiter (1917, Jakoben zurubia), oratorio amaitu gabea; Haizezko tresnetarako boskotea (1923); Moses und Aron (1930-1932), opera; Biolinerako kontzertua (1936); Napoleon Bonaparteri Oda (1942); Varsoviatik bizirik irtena (1947), kantata.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Arnold Schönberg

Datuak: Q154770
Multimedia: Arnold Schoenberg / Q154770