Hego-Ekialdeko Asiako Tratatuaren Erakundea

Hego-Ekialdeko Asiako Tratatuaren Erakundea
	The ASEAN Way
Datuak
Izen laburra	ASEAN, အာစီယံ, АСЕАН, アセアン, 东盟, 東協, 亚细安, 東盟, 東盟, 東盟, אסיאן, 아세안, ANASE, АСЕАН, ΕΧΝΑ, آسه‌آن, أسيان, ஆசியான், ఆసియాన్, آسیان, អាស៊ាន, ອາຊຽນ, ආසියාන්, ਆਸੀਆਨ, АСЕАН, АСЕАН eta ANASO
Mota	talde geopolitikoa, gobernu arteko erakundea, eskualde erakundea, Konfederazioa eta antzinako zibilizazioa
Jarduera
Kide kopurua	10 (2023)
Eskumendekoak	ASEANstats (en)
Agintea
Egoitza nagusi	70A Jalan Sisingamangaraja, Jakarta 12110; South Jakarta City; 6°14′20″S 106°47′57″E / 6.238962°S 106.799253°E;
Osatuta	Filipinak ; Singapur ; Thailandia ; Indonesia ; 1967ko abuztuaren 8a - ; Malaysia ; 1967ko abuztuaren 8a - ; Brunei ; 1984 - ; Vietnam ; 1995 - ; Laos ; 1997 - ; Myanmar ; 1997 - ; Kanbodia ; 1999 -
Historia
Sorrera	1967ko abuztuaren 8a
Sortzailea	Indonesia; Malaysia; Filipinak; Singapur; Thailandia
Sorlekua	Bangkok
Ordezkatzen du	Association of South-East Asia (en)
Jasotako sariak	Ramon Magsaysay Award (1979)
	webgune ofiziala;

Ez nahasi Asia Hego Ekialdeko Tratatuaren Erakundearekin.

Hego-Ekialdeko Asiako Tratatuaren Erakundea^[1] edo Asiako Hego-ekialdeko Elkartea^[2] (ingelesez: Association of Southeast Asian Nations) edo ASEAN^[1] hego-ekialdeko Asiako hamar herrialdek osaturiko erakunde geo-politiko eta ekonomikoa da. 1967ko abuztuaren 8an Bangkoken Indonesia, Malaysia, Filipinak, Singapur eta Thailandiak sortua, egun Brunei (1984tik), Myanmar, Kanputxea, Laos eta Vietnamera (1995etik) zabaldu da. Bere helburua eskualdeko garapen ekonomiko, sozial eta kultural garatzea da.

Erakundeak 4,46 milioi km² azalera (Lurraren %3a) eta 600 milioi biztanle (Lurraren %8,8a) ditu. Ekonomia bakarra balitz, munduko 9. eta Asiako 3. handiena izango litzateke.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sortu eta hasierako urteetan elkarte kideen arteko lotura ez zen oso estua. 1970. urtearen hamarkadaren erdi aldera, ordea, zenbait kidek bizi zuten ekonomia hazkunde aldi oparoa eta Vietnamgo gerra amaitu berriak Asiako hego-ekialdera ekarri zuen indar egoera berria zela medio, kohesio berria hartu zuen elkarteak. Gerra hotzaren amaierarekin batera elkarteko kideek eskualdean zuten indarra areagotu zen, eta politika berriekin batera, elkartekideen eragina eta ekonomia hazkundea asko indartu ziren. Hala, 1990eko hamarkada osoan zehar ASEAN elkartearen eragina berebizikoa izan zen eskualdeko merkataritza zein politika erabakietarako. 1992. urtean elkartekideek merkataritza askerako eremua sortu zuten beren ekonomien artean. Urrats berriak herrialdeen arteko elkar trukea areagotzea zuen helburua, eta merkataritzari eta inbertsioei oztopoak kendu zitzaizkien horretarako. Egun erakundeak lanean dihardu 2003. urterako erabateko merkatu bateratu bat sortzeko, horretarako herrialde kideen arteko muga-zergen beherapenak ezarriz, eta oro har, eremu horretako ekonomia hazkundea sustatuz.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.