Elisabet Báthory

Elisabet Báthory
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Nyírbátor (en) , 1560ko abuztuaren 7a
Herrialdea	Hungariako Erresuma
Bizilekua	Čachtice Castle (en)
Lehen hizkuntza	hungariera
Heriotza	Čachtice Castle (en) , 1614ko abuztuaren 21a (54 urte)
Familia
Aita	George Báthori
Ama	Anna Báthory
Ezkontidea(k)	Ferenc II Nádasdy (en)
Seme-alabak	ikusi Graf Pál Nádasdy de Nádasd et Fogarasföld (en) ; Katalin, Gräfin Nádasdy de Nádasd et Fogarasföld (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Stephen Báthory (en) ;
Leinua	Báthory family (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	hungariera
Jarduerak
Jarduerak	aristokrata

Elisabet Báthory Ecsedeko kondesa (hungarieraz: Báthory Erzsébet, eslovakieraz: Alžbeta Bátoriová ; 1560ko abuztuaren 7a, Nyírbátor, Hungariako Erresuma – 1614ko abuztuaren 21a, Csejte, Hungariako Erresuma) hungariar aristokrata bat izan zen. Historiara bere krimen basati eta odoltsuengatik iragan zen, Kondesa odoltsua ezizenez ospetsu bilakatu zelarik.

Sendia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Transilvaniako familia boteretsu eta aberatsenetako baten senide zen. Bere ama Anna Báthory Somlyókoa zen, Eztebe VIII.a Báthory voivodaren alaba zena, hortaz, Elisabet azken horren biloba zen. Ama aldetik ere, Eztebe I.a Báthory, Transilvania eta Poloniako erregearen hiloba ere bazen.

Gaztaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Idazten eta latinez, alemanez eta hungarieraz hitz egiten zekien, ezohikoa garai eta inguru haietan. 15 urte zituela ezkontzera behartu zuten eta Csejte gaztelu ilunera bizitzera joan zen. Ferecz Nadasdy senarra han eta hemen gerran zebilen bitartean, Elisabeten neska gazteenganako zaletasuna gero eta nabarmenagoa zen; zahartzaroa eta heriotza obsesio bilakatu ziren harentzat.^[1]

Erailketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dena 1604an hasi zen, bere osasun ahuleko senarraren heriotzarekin batera, Csejteko gazteluan bere zerbitzupeko neskame ugarirekin batera bizi zen. Darvulia izeneko atso aztia lagun, hasi omen ziren Bathory kondesaren izugarrikeriak.

Egun batez neskame harietako bat hainen gogor jipoitu zuen, non neska gaztearen odol tantek aurpegia busti zioten. Harriduraz, odolak bustitako aurpegiaren zatia zuriago eta leunagoa zegoela nabaritu zuen, hortaz, gaztetzeko asmoz eta ohitura modura giza odolez burututako bainuak hartzen hasi zen.

Gazteluko neskame birjinekin sexu harremanak izan ostean torturatu eta hil egiten omen zituen. Horretarako, besteak beste, "burdinazko dontzeila" izeneko makina erabiltzen zuen; emakume itxurako metalezko tramankulua zen, barruan barra zorrotzak zituena. Neskak barruan sartu eta odolustu egiten zituen. Kondesak bere biktimen odola edanda nahiz odoletan bainuak hartuta, ez zela zahartuko urte zuen, betiko biziko zela. Baina edertasun tratamendu hura ez zen erraza. Neskameen iturria agortu eta ehizan hasi behar izan zuen, 12 eta 18 urte bitarteko neskatxak harrapatu eta gaztelura eramaten.

Horrela ez zen erraza sekretua ezkutuan gordetzea eta azkenean Matias II.a enperadoreak zimurren aurkako erremedio krudelaren berri izan zuen. Bathoryri sorginkeria egotzi zioten eta Csejtheko gazteluan giltzaperatuta eta hormatartekatuta bizitzera kondenatu zuten. Epaiketako agiriek diotenez, "kondesa odolzaleak" 610 neska hil zituen.

Errudun ala ez, Erzsebet Bathory kondenatu, hormatartekatu eta ia hiru urtera hil zen, 1614ko abuztuaren 21ean, 54 urte zituela.

Ondorioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzuek diote Hungariako noblezian hain ohikoa zen endogamiaren eraginez iparra galdu zuela iparra. Badira Vlad Tepes Drakularen senide urruna zela diotenak ere. Baina gero eta historialari gehiagok beldurrezko istorio hau zalantzan jartzen du. Gatazka politikoetan murgilduta zegoen erresuma hartan, sorginkeria maiz erabili zuten, emakume boteretsuak baztertzeko aitzakia. Hortaz, dena etsaien asmakizun hutsa izan liteke.

Izuaren ikonoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Handik aurrera, Erzsebet Bathory izuaren ikono bihurtu zen. Liburu mordoa idatzi eta beldurrezko film ugari ekoiztu dira haren inguruan. Diablo II bideo-jokoak bera du protagonista. Suedian Bathory izeneko rock taldea sortu zen eta Iron Maiden ingeles heavy talde ezagunak burdinazko dontzeila, haren makina kuttunari zor dio izena.

Iturriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Emakumerik krudelena. Nagore Irazustabarrena. Denboraren makina. Argia.com.
Multimedia kanalean eta blogetan dauden ARGIAk sortutako edukiak Creative Commons, cc-by-sa lizentziapean daude. Lan hauek kopiatu, banatu, lan eratorriak sortu eta jendaurrean heda ditzakezu, beti ere lanaren egiletza aitortzen baduzu.