Eugene O'Neill

Eugene O'Neill
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	New York, 1888ko urriaren 16a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Boston, 1953ko azaroaren 27a (65 urte)
Hobiratze lekua	Forest Hills Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Aita	James O'Neill
Ama	Ella O'Neill
Ezkontidea(k)	Agnes Boulton (en) ; Carlotta Monterey
Seme-alabak	ikusi Oona O'Neill; Eugene O'Neill, Jr. (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Princetongo Unibertsitatea
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea, gidoilaria eta idazlea
Lan nabarmenak	ikusi All God's Chillun Got Wings (en) ; Mourning Becomes Electra (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1936) ; Laurence Olivier Award ; Pulitzer Saria Antzerkian (1957) : Long Day's Journey into Night (en) ; Pulitzer Saria Antzerkian (1928) : Strange Interlude (en) ; Pulitzer Saria Antzerkian (1922) : Anna Christie (en) ; Pulitzer Saria Antzerkian (1920) : Beyond the Horizon (en) ;
Influentziak	Anton Txekhov
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia
	eoneill.com

Eugene Gladstone O'Neill (New York, Ameriketako Estatu Batuak, 1888ko urriaren 16a - Boston, Ameriketako Estatu Batuak, 1953ko azaroaren 27a) ingelesezko antzerkigilea izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gurasoak aktoreak izan zituen. Ikasketak bukatu ondoren, batetik bestera ibili zen itsasgizon, kazetari, aktore eta urre-bilatzaile gisa. Erietxe batean egon zen, aldi batez, eta han hasi zen idazten. Hasieran idatzi zituen antzerki-lanak joera naturalistakoak ziren, eta Provinceton Players antzerki-talde berritzaileak eraman zituen jendaurrera. Gerora, sinbolismo handiko lanak idatzi zituen; azken garaian idatzi zituen lanek, berriz, biografia-kutsua dute. Garai hartako antzerkian nagusi zen errealismoa gaitzetsi zuen, materialismoa eta bidegabekeria salatu zituen, eta gogor kritikatu zuen mundu modernoa.

Ibsenen eta Strindbergen eragina izan zuen; espresionisten baliabideak erabili zituen maiz (mozorroak, barne-bakarrizketak), eta mito klasikoak egokitu zituen, psikoanalisian oinarriturik. Hiru aldiz irabazi zuen Pulitzer Saria, eta 1936an Nobel Saria eman zioten.

Antzerki-lan nagusiak: Emperor Jones (1921, Jones enperadorea), The Hairy Ape (1922, Tximu iletsua), Desire Under the Elms (1924, Desira zumarren azpian), The Fountain (1925, Iturria), The Great God Brown (1926, Brown jainko handia), Strange Interlude (1928, Interludio bitxia), Mourning Becomes Electra (1931, Elektrari ondo doakio doluzko arropa), Days Without End (1934, Amaierarik gabeko egunak), A Long Day´s Journey Into Night (1940, Egun luze bateko bidaldia gauerantz).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q93157
Multimedia: Eugene O'Neill / Q93157

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman