Fermin Imaz
| Fermin Imaz | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Donostia, 1879ko urtarrilaren 27a |
| Herrialdea |  Gipuzkoa, Euskal Herria |
| Heriotza | Donostia, 1929ko urtarrilaren 8a (49 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | bertsolaria |
Juan Fermin Imaz Etxeberria (Donostia, Gipuzkoa, 1879ko urtarrilaren 27a - Donostia, 1929ko urtarrilaren 8a). Bertsolaria eta, batez ere, bertso-jartzaile ezaguna izan zen. Bere garaiko bertsolari bikainenekin batera aritu izan zen, besteak beste Donostiako Antzoki Zaharrean egiten ziren saioetan. 1929ko urtarrilaren 8an hil zen, Donostiako ospitalean.
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
San Martin kaleko 38. zenbakian, beheko bizitzan bizi zen Ferminen familia bera jaio zenean. Gurasoak Jose Frantzisko Imaz alegiarra eta Maria Felipa Etxeberria tolosarra izan zituen. Aiton-amonak, berriz, Ataun, Alegia, Amezketa eta Altzakoak izan zituen. Senide bakarra izan zuen, Bizenta arreba, bera baino zaharragoa. Santa Mariako eliza nagusia bataiatu zuten 1879ko urtarrilaren 28an[1]. Juana Otegirekin ezkondu zen, baina ez zuten ondorengorik izan.
Gizon lodi samarra zen, sendoa eta aurpegi ederrekoa, oso bibote sarria eramateko ohitura zeukan. Fermin Imaz itsasoan ibiltzen zen arrantzan, eta bolada ez zenean berriz ikatza deskargatzen Donostiako kaian. Lasartera eta inguruko herrietara arraina saltzera joaten zen emaztearekin batera, zalgurdi batean.
Hil zenean, Fermin Imazek bere etxea Amara auzoan zeukan, Easo plazaren atzean, Osasuniturri kaleko bigarren atariko hirugarren bizitzan. Pneumoniak jota hil zen ospitalean 1929ko urtarrilaren 8an.
Bertso jarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Fermin Imazek bertsoak jartzeko iaiotasun berezia zeukan; bertsoak jarri, paperean inprentaratu eta kalean saldu zituen maiz. Gorde izan diren Imazen bertso jarriak Antonio Zavala ikerlariak bildu eta argitaratu zituen[2]. Herriko jaietara garaiko bertsolari handienekin batera deitzen zuten: Txirritarekin (Jose Manuel Lujanbio), Gaztelurekin (Juan Bautista Urkia) eta Frantzes Txikiyarekin.
Txirritarekin izandako eztabaida[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Txirritaren lagun handia izan zen Fermin Imaz, baina behin sekulako sesio gordina izan zuten elkarrekin[3]. Santo Tomas egunean Donostiako Antzoki Zaharrean urtero antolatu ohi zen saiorako, Txirritaren kontu egoten zen bertsolariei deitzea; gehienetan Fermin Imazi deitzen zion, beste batzuekin batera. 1927ko saioa prestatzeko bilerara, ordea, berandu iritsi zela-eta, deialditik kanpora utzi zuen Txirritak. Imazek, ordea, traje berria egina zuen ordurako bertso saio hartako jornalarekin ordaintzeko asmotan. Bertsoak jarri zizkion orduan Txirritari, eta jai goiz batean Errenterian saldu. Txirritaren erantzuna etorri zen gero, eta horrela bost jarrialdi egin zizkioten elkarri.
Hona, erakusgarri gisa, Ferminek jarritakoa:
Bertsuak jarri ditut
merezi bezela
ze izan deran jendiak
jakin dezala
uste nuan Txirrita
gizon fin bat zala
bi ontza bada orren
arpegiko azala
danen kabezala
portatzia ala
dakit gaizki dala
artu duan gala
uste det ori ainbat
gizon gerala.
Txirritaren erantzuna berehala iritsi zen:
Ankak zabaldu eta
balantzaka asi
kopeta illunduta
begiyak itxi
aurrian zein daguen
ezin du ikusi
txandarikan eztiyo
iñori nai utzi
oju eta irrintzi
iñork ezetz autsi
orrek nai du bizi
guziyen nagusi
iñon ametitzerik
eztu merezi.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Donostiako Elizbarrutiko Artxibo Historikoa, DEAH/F06.062//3978/002-01(f.126r, 41/B,1879-01-28). Agirian izen deiturak honela ageri dria idatzita: Juan Fermin Ymaz Echeverria.
- ↑ Zavala, Antonio: Fermin Imaz, bertso guziak. Auspoa Liburutegia 24. zk. Tolosa, 1962.
- ↑ Euskararen Donostia. "Gorostian gorosti, Donostian Donosti"http://www.donostiaeuskaraz.eus/donostia/gorosti/gaiak/00005.htm
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q12257828