Formula kimiko

Wikipedia, Entziklopedia askea
Formula molekular» orritik birbideratua)
Alaninaren formula kimikoa

Formula kimikoa elementu kimikoek osatutako konposatu baten (molekula edo kristala izan) errepresentazio konbentzionala da. Taula periodikoan agertzen diren ikurren bitartez molekula bakoitzean dauden elementuak aipatzen dira eta azpi-indize gisa bakoitzaren atomo kopurua agertzen da, unitate elemental bakoitzean dauden proportzioak agertuz.

Formula motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Formula enpirikoa edo formula minimoa: sustantzia batean dauden atomo kopurua eta euren arteko erlazio minimoa agertzen da. Adibidez 1,2-butadiolarena C2H5O litzateke.

Konposatu kobalenteetan, posiblea balitz, faktore amankomun batez formularen azpiindizeak sinplifikatuz lortzen da. Horrela, glukosaren formula enpirikoa CH2O da, eta horrek zera esan nahi du: karbono atomo bakoitzeko bi hidrogeno atomo daudela eta oxigeno atomo bat. Azpiindizeak beti dira zenbaki osoak eta 1 bada, ez da idazten.

magnesio hidruroaren sare ionikoa.

Konposatu ionikoetan, formula enpirikoa da ezagutu ahal dugun bakarra, sare ionikoan mota bakoitzeko ioi-kopuruen arteko proportzioa zehazten duena. Magnesio hidruroan, hidruro ioi bi (bola zuriak, digraman) daude magnesio ioi bakoitzeko (bola berdeak), beraz bere formula enpirikoa hauxe da: MgH2.[1]

  • Formula molekularra: Sustantzia batean dauden atomo kopurua eta euren kopuru zehatza aipatzen du, laburdurarik egin gabe. 1,2-butadiolarena C4H10O2 litzateke.
  • Formula erdigaratua: Kimikan batez ere gehien erabiltzne dena da, lotura batzuk garatuz eta beste batzuk ez. 1,2-butadiol, adibidez, CH3-CH2-CH(OH)-CH2OH da.
  • Formula garatua edo egitura-formula: Molekularen irudikapen bat da, non atomo bakoitza non lotzen den agertzen den, eta zein nolako loturaren bitartez. Adibidez

1,2-butadiolaren kasuan honakoa da:

   H H H H
   | | | |
  H——C——C——C——C——OH
   | | |  \
   H H O-H H

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Química: la ciencia central. Theodore L. Brown, Bruce E. Bursten, Julia R. Burdge. 9. argitalpena. Pearson Educación, 2004. ISBN: 9702604680. 50. or.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]