Francis Crick

Wikipedia, Entziklopedia askea
Francis Crick

Bizitza
JaiotzaNorthampton1916ko ekainaren 8a
Herrialdea Erresuma Batua
HeriotzaLa Jolla eta San Diego2004ko uztailaren 28a (88 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: ondesteko minbizia
Familia
Ezkontidea(k)Odile Crick (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaLondresko University College
Cambridgeko Unibertsitatea
Mill Hill School (en) Itzuli
Gonville and Caius College (en) Itzuli
Northampton School for Boys (en) Itzuli
Tesi zuzendariaMax Perutz
Hizkuntzakingelesa
Irakaslea(k)Max Perutz
Edward Collingwood (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakbiologoa, genetista, fisikaria, neurozientzialaria, biokimikaria, biologo molekularra, unibertsitateko irakaslea, biofisikaria eta idazlea
Enplegatzailea(k)Cambridgeko Unibertsitatea
Salk Institute for Biological Studies (en) Itzuli
New York University Tandon School of Engineering (en) Itzuli
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia
Frantziako Zientzien Akademia
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
European Molecular Biology Organization (en) Itzuli
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaateismoa

Musicbrainz: d22b5569-dfc1-4e92-9793-2f7b27005f85 Find a Grave: 97582493 Edit the value on Wikidata

Francis Harry Compton Crick (Northampton, Ingalaterra, 1916 - San Diego, Ameriketako Estatu Batuak, 2004) 1962an Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eskuratu zuen britainiar biologo eta irakaslea izan zen, James D. Watsonekin batera DNAren egitura molekularra 1953an aurkitu eta ezagutarazi zuena.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Txikitatik erakutsi zuen Crickek zientziarekiko grina. Bere jaioterrian oinarrizko ikasketak egin zituen, eta 14 urteekin Londresa abiatu zen ikasketei jarraipena emateko. Fisika ikasi zuen gero Londresko University Collegen, eta Bigarren Mundu Gerran fisikari gisa lan egin ostean biologia ikasteari ekin zion.

1947. urtetik aurrera Crickek biologiaren zerbitzura jarri zituen bere fisika ezaguerak. 1951n hasi zen James Watson-ekin lanean egitasmo handi batean: DNAren egitura molekularraren ikerketan, izaki bizidunen molekula garrantzitsuenaren gakoa ulertu nahian. Watsonek eta Crickek Cambridgeko Unibertsitatearen Cavendish Laborategi ospetsuan burutu zuten haien lana, eta Nature aldizkarian argitaratu zituzten haien emaitzak 1953an. Bertan, DNAren kristalizazioa ikertu ondoren X izpien bitartez molekula horren egitura tridimentsionala azaltzen zuen helize bikoitzaren eredua proposatu zuten. Aurkikuntza honek 1962ko Medikuntza eta Fisiologiaren Nobel Saria eman zien bi zientzialariei.

Biologia molekularrean aritu ostean, 1973an San Diegoko Unibertsitatean (AEB) hasi zen lanean neurozientziaren eremuan, burmuinen zirrikitu ezkutuak argitu nahian. 1976an unibertsitate horretako irakaslea bihurtu zen.

Koloneko minbizi batek jota hil zen 2004an.

Panspermia gidatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «panspermia»

1973an Crick-ek panspermia gidatuaren hipotesia plazaratu zuen, Leslie Orgel kimikariarekin batera. Bere iritziz, zibilizazio estralurtar batek biziaren hazia nahita ipini zuen gure planetan. Lur gaineko bizia zibilizazio aurreratu horren saiakuntza besterik ez zen izango, Cricken ustez.

Crick eta Orgelen iritziz molekula bizidun baten agerpenak (DNArena) oso gertakari arraroa eta urria izan behar du unibertsoan, ia miraritzat jo daitekeena. Errazagoa iruditu zitzaien Lurreko bizia kanpotik etorri izana bertan agertu izana baino. Panspermia gidatuaren teoriak, ustez, gure planetan biziaren finkapena eta hedapena ongi azalduko luke.

Crick eta LSD[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere bizitzaren azken urteetan Crickek lankide batzuei aitortu zien LSDa -dosi txikietan- hartu zituela behin baino gehiagotan, bere ideiak argitzen eta buruketak azkartzen laguntzen ziolako. LSDari esker -onartu zuen- DNAren egitura molekularra bururatu zitzaion gai horretaz lanean ari zela.

Era berean jakina da Crick Dick Kempekin harremanetan egon zela, 1970eko hamarkadan LSDa araztu zuen biokimikari ospetsuarekin, hain zuzen ere.

Kanpo-estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]