Frantzisko I.a Nafarroakoa

Frantzisko I.a Nafarroakoa
	; Irudi gehiago
; Nafarroako erregea
Foixko kondea
; 9. Andorrako Printzekide Frantsesa
Bizitza
Jaiotza	Frantzia, 1467ko apirilaren 18a
Herrialdea	Nafarroako Erresuma
Heriotza	Paue, 1483ko urtarrilaren 30a (15 urte)
Hobiratze lekua	Leskarreko katedrala
Familia
Aita	Gaston I.a
Ama	Maddalen Frantziakoa
Anai-arrebak	ikusi Katalina I.a Nafarroakoa;
Leinua	House of Grailly (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	okzitaniera; latina
Jarduerak
Jarduerak	politikaria

Frantzisko I.a Febo (Bearno, 1469ko apirilaren 18 – Paue, 1483ko urtarrilaren 30), Nafarroako errege (1479-1483) eta Foixko eta Bigorrako konde eta Bearnoko bizkondea izan zen (1472-1483).

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aita Gaston Foixkoa eta ama Leonor I.a Nafarroakoa izan zituen. Umea zela umezurtz geratu zen 1470eko azaroaren 23an, aita gaizki sendatutako zaurietatik hil zelako. Zauriak Libournen, Bordeletik gertu, egindako torneo batean izan zituen. Hurrengo urtean, Leonor amamak Joanes II.a Aragoikoa aitonatik Nafarroako jabetza izan zuen, Aragoiko Erresumaren ukapenaren truke.

1472an aitona Gaston IV.a hil zenean Frantzian titulu asko izan zituen. 1479an amama hil eta Nafarroako errege bihurtu zen. Joanes Foixkoak osaba koroa ere nahi zuen baina testamentua argia zen.

Bere pertsonarengan bete ziren Foix etxearen asmoak erregetzara iristeko. Aurretik, besteak beste, Matiasek huts egin zuen Aragoiko koroaz jabetzeko (1396an) eta Joanes I.ak zoritxarra izan zuen bere ezkontzarekin (1413an). Aldiz, 1479an, Frantziskok Nafarroako erregetza eskuratzen zuelarik, lurralde handi baten buruan kokatu zen:

Amona Leonor I.a Nafarroakoaren ondorengotza (1479):
- Nafarroako Erresuma
Aitona Gaston IV.a Foixkoaren ondorengotza (1472):
- Bearnoko bizkonderri burujabea
- Foixko konderria
- Bigorrako konderria
- Marzango bizkonderria
- Castellbóko bizkonderria
- Andorrako jabetze partekatua

Bere lau urteko erreinaldi txikian ama Maddalen Frantziakoaren babesa izan zuen, bera baitzen erregeordea agaramontarren laguntzaz. Maddalenek tinko eutsi zuen Frantzia eta Gaztelako Erresumen presioa. Biek Frantzisko ezkondu nahi zuten Nafarroako Erresuma bereganatzeko. Piarres Foixkoak, Vannesko apezpikua eta Arlesko artzapezpikua zena, lagundu zuen bere iloba egoera hartan.

Halere, Nafarroan gerla zibila egoerak ez zion ematen aukera lurralde guzti hauen batasuna gauzatzeko. Itxaron zuen 1481eko abenduaren 9a arte, giroa baretu zelarik, Iruñeko katedralean Nafarroako koroa janzteko. Ondoko asteetan Nafarroako itzulia egin zuen eta Bearnora joan zen berriro 1482ko otsailean. Ez zen inoiz itzuli Nafarroara ustekabean hil baitzen Pauen 1483ko urtarrilaren 30ean, 15 urte zituelarik. Leskarreko katedralean lurperatu zuten.

Familia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aitona Gaston IV.a Foixko konde Bearnoko bizkondea	Amona Leonor I.a Nafarroako erregina	Aitona Karlos VII.a Frantziako erregea	Amona Maria Anjoukoa
Aita Gaston V.a Bianako printzea		Ama Maddalen Frantziakoa
Frantzisko I.a Nafarroako erregea

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako erregeen zerrenda

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q363572
Multimedia: Francis Phoebus of Navarre / Q363572

Aurrekoa: Leonor I.a	Frantzisko I.a Nafarroako errege (1479-1483)	Ondorengoa: Katalina I.a
Aurrekoa: Gaston IV.a	Frantzisko I.a Foix-ko konde Bearnoko bizkonde (1472-1483)	Ondorengoa: Katalina I.a

i e a Nafarroako errege-erreginak
Iruñeko buruzagiak	Eneko Arista \| Gartzia Enekoitz \| Orti I.a Gartzeitz
Iruñeko erregeak	Antso I.a \| Gartzia II.a \| Antso II.a \| Gartzia IV.a \| Antso III.a \| Gartzea III.a \| Antso IV.a \| Antso V.a \| Petri I.a \| Alfontso I.a \| Gartzia V.a
Nafarroako errege-erreginak	Antso VI.a \| Antso VII.a \| Tibalt I.a \| Tibalt II.a \| Henrike I.a \| Joana I.a eta Filipe I.a \| Luis I.a \| Joanes I.a \| Filipe II.a \| Karlos I.a \| Joana II.a eta Filipe III.a \| Karlos II.a \| Karlos III.a \| Blanka I.a eta Joanes II.a \| Leonor I.a \| Frantzisko I.a \| Katalina I.a eta Joanes III.a
Nafarroa Behereko errege-erreginak	Henrike II.a \| Joana III.a eta Antonio I.a \| Henrike III.a