Garrüzeko gudua

Garrüzeko gudua
	Iberiar Penintsulako Gerra
Data	1814ko otsailaren 15a
Lekua	Garrüze Nafarroa Beherea; 43°20′36″N 1°3′36″W / 43.34333°N 1.06000°W
Koordenatuak	43°20′36″N 1°03′36″W / 43.343333°N 1.06°W
Emaitza	Aliatuen garaipena
Gudulariak
Frantziako Lehen Inperioa	Espainiako erresuma; Erresuma Batua; Portugalgo erresuma
Buruzagiak
Harispe jenerala	Wellingtongo markesa
Indarra
7.000 soldadu	11.000 soldadu
Galerak
300 erori; 200 preso	170 erori

Garrüzeko gudua Espainiako Independentzia Gerra garaian Garrüze inguruan gertatu zen gudua izan zen, 1814ko otsailaren 15ean hain zuzen ere^[1].

Aurrekariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Baionatik gertu egindako Errobiko gudua galdu ondoren, Soult mariskalak Wellingtonen anglo-portugaldar armada setiatzeko ahaleginak egin zituen. Horretarako bere dibisioak mendebaldean Baionan eta hego-ekialdean Donibane Garazi arteko lerroan kokatu zituen. Hegoaldera begira, hiru dibisio Aturrin, Baionatik Port-de-Lannera, eta beste lauak, hego-ekialdera begira, Behotegin, Aturritik Heletara, kokatu zituen ^[2]

Wellingtonek otsailaren 14an hasi zuen erasoaldia Rowland Hillen 20.000 soldaduek frantziar ezkerraldera hegalaren aurka bidaliz. Heletan zegoen Harisperen dibisioak Behotegi utzi eta Biduzerantz jo zuen, Donapaleurantz hain zuzen ere. Iparraldean zuen Eugene-Casimir Villatteren dibisioak ere, Thomas Pictonen 3. dibisioiak bultzatuta, Biduzerantz ere atzera egin zuen^[3].

Gudua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Donapaleuren ekialdean, Harispek defendatzeko errazagoa zen kokagune bat topa zuen Garrüzen. Bere dibisioa muino luze batean kokatu zuen aliatuen erasoa itxaroteko. Ihesbidea Biduze zeharkatzen zuen zubi bakarra zen, Donapaleun. Arratsaldearen bukaeran William Pringleren brigada arina ailegatu zen baina borroka txiki bat besterik ez zuen izan napoleondar armadarekin.

Hala ere, Wellington gertu zegoen eta erasotzeko aginduak eman zituen. Pringleren batailoi bik zutabe osatu, eraso eta laster ailegatu ziren mendi tontorrera. Defendatzaileek kontraeraso egin baina ezin zuten britainiarrak handik botatzea. Pablo Morilloren espainiarrek eta Carlos Le Corren portugaldarrek armada inperiala setiatzea saiatu zuten. Harispek erretiratzeko agindua eman zuen. Portugaldarrek zubirako bidea moztu zuten eta frantziar atzera-egitea dunbotsa bilakatu zen. Gehienek zeharkatzea lortu bazuten ere, aliatuek zenbait soldadu atxilotu zuten ekialdeko ertzean^[4]. Soulten armadak 300 hildako eta zauritu eta 200 preso izan zituen. Aliatuek, berriz, 170 erori izan zituzten, horietatik 40 portugaldarrek. 81. errejimentuarekin izandako borrokan 39. errejimentuak 43 lagun galdu zituen^[5].

Emaitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Porrota Harisperen dibisioaren morala apurtu zuen. Baxenafarrak ezin bere soldaduak Donapaleun berrantolatu eta mendebalderantz jo zuen. Hori zela eta, anglo-portugaldar armadak Biduzeko lerroa hautsi zuen. Nahiz eta frantziar ingeniariek zubia botatzea saiatu, bonbak kale egin eta aliatuek laster izan zuten berriro zubia martxan. Soultek Aturriko iparraldean zuen dibisio bi ekarri eta Gave d'Oloron berrantolatu zuen lerroa, guztira sei dibisioak izanik.