Gartzia V.a Ramiritz
Txantiloi:Agintari infotaula Gartzea IV.a Ramirez Berrezarlea[1] edo Gartzea IV.a, batzuetan V.a, VI.a edo VII.a (? - † Lorka, 1150ko azaroaren 21a), Iruñeko erregea (1134-1150) izan zen.
Erregealdia
Nafarroako handiki eta apezpikuek errege aukeratua zen, Alfontso I.a Bataiatzailearen testamentuaren xedapenei men ez egiteko.
Aita Ramiro Antso, Monzon eta Logroñoko jauna, eta ama Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa, El Ciden alaba, zituen.
Antso IV.a Peñalengoa hil zenetik Alfontso I.a Borrokalaria hil zen arte Nafarroa eta Aragoiko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek Vadoluengoko itunean, aita Ramiro Antso Aragoiko erregea izatea eta Gartzea semea, berriz, Nafarroakoa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro zen nagusia.
Alfontso VII.a Leongoa Zaragozara sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, Antso III.aren feudo baziren ere.
1137an Gartzeak Alfontso I.a Portugalgoa kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, Alfontso VII.a Leongoaren aurka egin zuten. Bakea 1139 eta 1140 artean sinatu zuten.
Nafarrek 1146an Deustia okupatu zuten, baina Alfontso VII.a Leongoak erresuma bien arteko epailearena egin zuen.
1144an alargun gelditu eta gero, Alfontso VII.a Leongoaren alaba zen Urraka ezkondu zuen. Hortik aurrera, Nafarroa eta Aragoiko erregeak Leon eta Gaztelako enperadorearekin senidetu ziren, era berean Erramun Berenger koinatua zen. Denek Alfontso VII.a enperadorearen menpekotzat jo zuten.
Ordutik aurrera, Gartzeak Alfontso VII.a Leongoa lagunduko du bere errekonkista kanpainetan. Esate baterako, 1147an Almeria okupatzera lagundu zuen.
1149an bake-ituna sinatu zuen Erramun Berengerrekin. Hori zela eta, katalanak Blanka alaba ezkonduko zuen, Petronila Aragoikoaren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. 1150ko azaroaren 21ean Lorkan hil zen, Lizarratik gertu. Iruñeko katedralean lurperatu zuten.
Familia
Aitona Antso GartzezIruñekoa |
Amona Konstantza
|
Aitona Rodrigo Diaz Vivarrekoa Valentziako jauna |
Amona Ximena Diaz Oviedokoa |
| Aita Ramiro Monzoneko jauna |
Ama Kristina Vivarrekoa | ||
| Gartzea V.a Nafarroako errege | |||
Ezkontzak eta seme-alabak
Gartzea IV.a hiru aldiz ezkondu zen. Lehenik, errege titulua ez zuelarik, 1130 inguruan, ezkondu zen Margaritarekin, L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen 1141eko maiatzaren 25an, hiru seme-alabak izan zituelarik:
- Antso VI.a, ondoko Nafarroako erregea
- Blanka, Gaztelako Antso III.a erregearekin ezkondua (1151) eta Alfontso VIII.a erregearen ama
- Margarita, Siziliako Gilen I.a erregearekin ezkondua (1150) eta Gilen II.a erregearen ama
Bigarren ezkontza 1144an izan zen Gaztelako Alfontso VII.a erregearen sasiko alaba zen Urrakarekin. Urraka 1189an hilko zen. Alaba bat izan zuten:
- Antsa, Biarnoko Gaston V.a bizkondearekin ezkondua. Azken hau hil ondoren (1170), Narbonako Piarres Manrike bizkondearekin ezkondua eta Aimeri IV.a bizkondearen ama
Hirugarrenez, Ganfreda Lopez ezkondu zuen.
Maitale ezezagun batekin Gartzea Ramirez erregeak seme bat izan zuen:
- Errodrigo Gartzea, 1172ko urtarrila eta gero hila, Montescagliosoko kondea[2], 1167an Roger II.a Siziliakoaren alaba bat ezkondu zuena[3].
Erreferentziak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gartzia V.a Ramiritz  |
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
- ↑ Hugo Falcandok "erreginaren neba (Margarita Iruñekoarena) Palermon geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus, G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.
- ↑ Salernoko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "Henricus naturalis frater reginæ Siziliara heldu zenean comitatum Montis-Caveosi izendatu zutela eta unam de filiabus regis Rogerii ezkondu zuela" dio. Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani),Cronisti e scrittori sincroni Napoletani G. del Re, 1845, Vol. 1 (Napoli), 31. orr.
Bibliografia
- Lourie, Elena. The Will of Alfonso I, 'El Batallador,' King of Aragon and Navarre: A Reassessment. Speculum, 50. liburukia, 4. zbk (1975eko urria), 635-651 orr.
- Grassotti, H. Homenaje de García Ramírez a Alfonso VII Vianako Printze erakundea. 94-95 orr. (1964).
- Norwich, John Julius. The Kingdom in the Sun 1130-1194. Longmans: Londres, 1970.
| Aurrekoa Alfontso I.a |
Iruñeko erregea 1134 - 1150 |
Ondorengoa Antso VI.a |
| Iruñeko buruzagiak |  | |
|---|---|---|
| Iruñeko erregeak | Antso I.a | Gartzia II.a | Antso II.a | Gartzia IV.a | Antso III.a | Gartzea III.a | Antso IV.a | Antso V.a | Petri I.a | Alfontso I.a | Gartzia V.a | |
| Nafarroako errege-erreginak | Antso VI.a | Antso VII.a | Tibalt I.a | Tibalt II.a | Henrike I.a | Joana I.a eta Filipe I.a | Luis I.a | Joanes I.a | Filipe II.a | Karlos I.a | Joana II.a eta Filipe III.a | Karlos II.a | Karlos III.a | Blanka I.a eta Joanes II.a | Leonor I.a | Frantzisko I.a | Katalina I.a eta Joanes III.a | |
| Nafarroa Behereko errege-erreginak | ||