Gipuzkoako Foru Aldundia
 | |
|---|---|
 Foru jauregia, Aldundiaren egoitza nagusia. | |
| Informazioa | |
| Sorrera | 1979 |
| Eskumena |  Gipuzkoa |
| Egoitza | Foru jauregia Gipuzkoa plaza, z/g - 20004 Donostia |
| Langileak | 1.900 |
| Aurrekontua | 664.555.093,91 € (2015) |
| Ahaldun Nagusia | Markel Olano Arrese (EAJ) |
| Webgunea | www.gipuzkoa.eus |
Gipuzkoako Foru Aldundia Gipuzkoako gobernu organoa da. Espainiako beste diputazio batzuekin alderatuta lurralde historiko bat izateak ekartzen dituen eskuduntzak ditu, hala nola, ogasuna, hirigintza eta gizarte gaiak. Egoitza Donostiako Gipuzkoa plazan kokatzen da.
Aldundia Batzar Nagusiek gobernatzen dute.
Historia
Gipuzkoako Diputazio Nagusia XVI. mendean jarri zen indarrean. Korrejidoreak (Espainiako erregearen ordezkariak), Gipuzkoako Batzar Nagusiek aukeraturiko ahaldunak, eta Batzar Nagusiak biltzen ziren herriko udalak osatzen zuten Diputazioa.
Osaketa hori aldatzeko saioak egin ziren 1628an eta 1709an, baina aldaketa ez zen 1748 arte egin. Hartutako erabakiaren arabera, bi diputazio-mota bereizi ziren: Diputazio Arrunta eta Diputazio Berezia. Urtetik urtera berritzea erabaki zen Diputazio Arrunteko diputatu nagusia, eta horretarako urte hartan korrejidorea bizi zen herriko bizilagun bat aukeratzen zuten Batzar Nagusiek. Beste bizilagun bat hautatzen zuten ordezko, eta herri bereko udalak aukeratzen zituen, udal-batzarkideen artean, beste bi diputatuak. Diputazio Berezia urtean bitan biltzen zen eta, aurrekoez gainera, Gipuzkoa banaturik zegoen lau eskualdeek bana aukeraturiko ahaldunek eta Donostiak, Tolosak, Azpeitiak eta Azkoitiak, nork bere aldetik, aukeraturiko hiru ordezkarik osatzen zuten. Hau izan zen, gorabeherak gorabehera, Gipuzkoan nagusitu zen sistema. Gipuzkoako Diputazioaren aginte-maila Bizkaia eta Arabako ahaldunen molde berekoa zen, eta erabaki guztiek Batzar Nagusien onespena jaso behar zuten.
Gipuzkoako Foru Aldundia 1877ko abenduaren 1ean desegin zen. Gaur egun Euskadiko Autonomia Estatutuaren eta Lurralde Historikoen Legearen arabera zuzentzen dira Gipuzkoako Batzar Nagusiak eta Gipuzkoako Foru Aldundia.
2014ko azaroaren 10ean, Gipuzkoan Bildu, PSE-EE eta Aralarrek onartu zuten erakunde berri bat, Kabia, sortzea 16 zahar etxe kudeatzeko. Gerora, har zitzakeen zerbitzu gehiago. EAJk eta PPk ez zuten onartzen[1].
2015eko urtarrilaren 8an, euskara "lehentasunez" erabiltzea erabaki zuen Gipuzkoako Diputazioak. Horretarako euskararen erabilera plan berria onartu zuen eta zerbitzu guztiak euskaraz ematea bermatu nahi zuten. Ondoren, eragin linguistikoaren ebaluazioa egingo zuten[2].
Gaur egungo osaketa
| Kargua | Foru Diputatua | Alderdia |
|---|---|---|
| Diputatu Nagusia | Markel Olano | EAJ |
| Kultura, Turismo, Gazteria eta Kirol Departamentua Lehen Diputatu Nagusiordea |
Denis Itxaso | PSE-EE |
| Gobernantzako eta Gizartearekiko Komunikazioko Departamentua Bigarren Diputatu Nagusiordea Diputatuen Kontseiluko Idazkaria / Gobernuko Bozeramailea |
Imanol Lasa | EAJ |
| Mugikortasuneko eta Lurralde Antolaketako Departamentua | Marisol Garmendia | PSE-EE |
| Ekonomia Sustapeneko, Landa Inguruneko eta Lurralde Orekako Departamentua | Ainhoa Aizpuru | EAJ |
| Ogasun eta Finantza Departamentua | Javier Larrañaga | EAJ |
| Bide Azpiegituretako Departamentua | Aintzane Oiarbide | EAJ |
| Gizarte Politikako Departamentua | Maite Peña | EAJ |
| Ingurumeneko eta Obra Hidraulikoetako Departamentua | Jose Ignacio Asensio | PSE-EE |
Ahaldun nagusiak
Foru Aldundiaren buru da ahaldun nagusia, gainerako ahaldunek aukeratua. Gaur egun Markel Olano (EAJ) da Gipuzkoako ahaldun nagusia.
| Legegintzaldia | Lehendakaria | Alderdia |
|---|---|---|
| I. (1979-1983) | Xabier Aizarna Azula | EAJ |
| II. (1983-1985) | Jose Antonio Ardanza Garro (kargua utzi izan behar zuen) | EAJ |
| II. (1985-1987) | Imanol Murua Arregi | EA |
| III. (1987-1991) | Imanol Murua Arregi | EA |
| IV. (1991-1995) | Eli Galdos Zubia | EAJ |
| V. (1995-1999) | Roman Sudupe Olaizola | EAJ |
| VI. (1999-2003) | Roman Sudupe Olaizola | EAJ |
| VII. (2003-2007) | Joxe Joan Gonzalez de Txabarri Miranda | EAJ |
| VIII. (2007-2011) | Markel Olano Arrese | EAJ |
| IX. (2011-2015) | Martin Garitano Larrañaga | Bildu |
| X. (2015-) | Markel Olano Arrese | EAJ |
Ikus, gainera
- Gipuzkoako Batzar Nagusiak
- Arabako Foru Aldundia
- Bizkaiko Foru Aldundia
- Euskal Autonomia Erkidegoko ahaldun nagusien zerrenda
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Arantxa Iraola, «Kabia, eredu berri baten bila», Berria, 2014-11-11
- ↑ «Euskara "lehentasunez" erabiliko du Gipuzkoako Diputazioak», Berria, 2015-01-08
Kanpo loturak
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Gipuzkoa |