Erriberagoiena

Koordenatuak: 42°19′41″N 1°46′59″W / 42.32798024°N 1.78299912°W / 42.32798024; -1.78299912
Wikipedia, Entziklopedia askea
Goi Erribera» orritik birbideratua)
Artikulu hau Nafarroa Garaiko eskualdeari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Erribera Garaia».
Erriberagoiena
 Euskal Herria
Map
Administrazioa
Herrialdea Nafarroa Garaia
Udalerriak8 (lista ikusi)
EskualdeburuaAzkoien
Herri handienaAzkoien
Izen ofizialaErriberagoiena (eus.)
Ribera Alta (cas.)
Geografia
Koordenatuak42°19′41″N 1°46′59″W / 42.32798024°N 1.78299912°W / 42.32798024; -1.78299912
Azalera413,83 km²
Garaiera264-511 metro
Distantzia62,5 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria25.988 (2022:  183)
Dentsitatea62,8 biztanle/km²
Datu gehigarriak
Sorrera2019ko otsailaren 6an

Erriberagoiena[a] Nafarroa Garaiko eskualde bat da, Euskal Herrian kokatuta. Eskualdea herrialdearen hegoaldean dago, Arga eta Aragoi ibaiek zeharkatuta. Argako eta Aragoiko Erriberetako behealdeak dira, gutxi gorabehera. Erliebe gutxiko eremua da, non labore ugari dagoen, eta populazioa herri handi gutxi batzuetan kontzentratuta dago, Erriberaren gainerakoarekin bat etorriz, baina Nafarroako eta Euskal Herriko gehiengoarekin kontraste nabarmenean.

8 udalerrik osatzen dute, eta 2022 urtean 25988 biztanle eta 413,83 kilometro koadroko azalera zituen; horrek 61,78 biztanle kilometro koadroko biztanleria-dentsitatea sortzen zuen. Ebro ibaia Cadreitan dagoen itsas mailaren gaineko 264 metrotik Sierra mendiaren 511 metrora arteko altuera du.

Eskualdeburua Azkoien udalerria da, eskualdeko populatuena.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erriberagoiena beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Izen ofiziala, Nafarroako Gobernuaren arabera, honako hau da: Ribera Alta / Erriberagoiena.[1]

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako Erribera izan da, tradizioz, Nafarroa Garaia zatitu den hiru eremuetako bat. Bere mugak nahiko zehaztugabeak diren arren, herrialdearen hegoalde osoa hartzen du. Eskualde geografiko horretatik hartzen du izena eskualde horrek, baina Erribera eskualde administratibotik bereizteko, -goiena adierazlea gehitzen du, beste eskualde administratiboarekiko eta iparraldekoarekiko posizio altuagoa adierazten duena. Hala ere, Nafarroako Erribera bere osotasunean hartuta, geografiari dagokionez, erdigunea hartzen du, gune politikoa, populaziokoa eta kulturala administratiba Erribera eskualde administratiboa baita, hau da, hegoalderago dagoen zatia.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erriberagoiena eskualdeak Izarbeibar-Novenera eskualdea du muga iparraldean. Ekialdean Erdialdea eskualdea dago. Hegoaldean, Erribera eskualdearekin muga egiten du. Azkenik, mendebaldean Estellerriko Erribera dago, Estellerria eskualdeko azpieskualdea.

Inguru naturala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Map
Erriberagoiena eskualdeko ibaiak

Eskualdea Nafarroako Erriberan dago, batez ere eremu laua eta nekazaritzakoa, desnibel handirik gabea. Hauek dira eskualdea zeharkatzen duten mendilerroak:

Bestalde, zeharkatzen duten eta mendilerroak banatzen dituzten ibaiak honako hauek dira:

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroa Garaiko hegoaldeak bezala, eskualde honek Ebroko ibarraren erdialdean, estepako klima hotzean dagoen estepako klima du. Hemen, Euskal Herri osoan ez bezala, prezipitazioak urriak dira eta udak epelak eta lehorrak, tenperatura altuenak herrialde osoan erregistratzen direlarik. Prezipitazioak urteko 600 l/m²-ra iristen dira oraindik Erdialdeko mugan, eta behera egiten dute iparraldetik hegoaldera.

Eskualdean hainbat estazio meteorologiko daude, baina hauek dira adierazgarrienak: Faltzes (iparraldea) eta Cadreita (hegoaldea).

    Datu klimatikoak (Faltzes, 1981-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 18.6 21.0 26.4 30.0 36.0 39.0 44.5 42.0 38.5 31.0 25.0 20.5 44.5
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.4 11.8 15.6 17.8 22.2 27.2 30.0 29.7 25.3 19.6 13.3 9.7 19.3
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.7 7.2 10.4 12.3 16.5 20.8 23.4 23.2 19.4 14.7 9.5 6.3 14.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.9 2.6 5.3 6.9 10.7 14.4 16.9 16.7 13.6 9.9 5.6 2.8 8.9
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -9.0 -9.0 -5.0 -3.0 0.0 5.0 8.0 8.0 4.0 0.4 -6.0 -9.0 -9.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 28.8 24.9 32.0 51.6 50.5 37.3 22.0 19.6 38.4 48.6 43.9 35.9 433.6
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 25.0 21.0 36.2 39.0 73.0 42.0 51.0 32.8 82.8 45.8 45.0 36.5 82.8
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 7.7 6.4 7.3 9.2 8.7 5.8 3.9 4.3 5.5 9.0 8.9 8.5 85.3
Elur egunak (≥ 1 mm) 0.4 0.7 0.4 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.5 2.1
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[2]
    Datu klimatikoak (Cadreita, 1920-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 19.0 22.0 29.0 31.0 37.0 39.5 41.0 39.5 37.0 33.0 26.5 21.0 41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.7 12.2 16.4 18.2 22.9 27.5 30.3 30.3 25.8 20.2 13.7 9.8 19.7
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.4 6.9 10.2 12.3 16.6 20.6 22.9 23.0 19.2 14.6 9.1 5.7 13.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.0 1.6 4.0 6.3 10.3 13.8 15.5 15.7 12.7 9.0 4.0 1.6 8.0
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -10.0 -8.5 -7.0 -2.5 1.0 5.0 8.0 5.0 2.0 -2.0 -8.0 -11.0 -11.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 26.0 24.2 22.7 45.7 43.7 35.0 15.6 18.5 35.2 44.0 33.1 30.0 373.8
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 18.0 31.2 25.0 43.0 30.3 98.2 33.5 46.1 64.5 36.0 32.7 27.8 98.2
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 8.5 7.3 7.0 9.4 9.4 6.1 4.5 4.5 6.1 8.9 8.8 7.8 88.4
Elur egunak (≥ 1 mm) 0.8 1.0 0.4 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.8 3.2
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[3]

Banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Map
Erriberagoiena eskualdeko banaketa tradizionala

Banaketa tradizionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskualde hori, Nafarroako Erriberako gainerako eskualdeak bezala, biztanlegune gutxi baina handiak dituenez, tradizionalki udalerritan baino ez da banatu, Nafarroa Garaiko gainerako eskualdeekin alderatuta, non bailarak edo zendeak talde tradizionalak diren. Ondorioz, hauek dira historikoki independenteak izan diren hiribilduak:

Udalerriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erriberagoiena eskualdea 8 udalerritan banatuta dago, honako hauek:

Udalerria Biztanleria (2023) Azalera (km²) Dentsitatea (bizt/km²) Udalburua
Alesbes 3004 46,43 64,7 Alesbes
Azagra 3749 33,71 111,21 Azagra
Azkoien 5979 88,4 67,64 Azkoien
Cadreita 2186 27,2 80,37 Cadreita
Faltzes 2375 114,89 20,67 Faltzes
Funes 2543 52,99 47,99 Funes
Martzilla 2875 21,9 131,28 Martzilla
Milagro 3549 28,5 124,53 Milagro
Biztanleria udalerrika Bilakaera azken 10 urteetan
Map
Map
  •      > 10000
  •      5000-10000
  •      2500-5000
  •      1000-2500
  •      500-1000
  •      250-500
  •      250-100
  •      < 100
  •      > %10
  •      %5−10
  •      %1−5
  •      %0−1
  •      %-5−0
  •      %-10−-5
  •      %-15−-10
  •      < %-15

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2020an gutxienez biztanle 1 zuten 9 biztanlegune daude eskualdean:

Herria Kategoria Udalerria Erribera
Alesbes udalerri  Alesbes Aragoi
Arlasko benta etxalde  Azkoien Arga
Azagra udalerri  Azagra Ebro
Azkoien udalerri  Azkoien Arga
Cadreita udalerri  Cadreita Aragoi
Faltzes udalerri  Faltzes Arga
Funes udalerri  Funes Arga
Martzilla udalerri  Martzilla Aragoi
Milagro udalerri  Milagro Aragoi

Herri hustuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdialdea eskualdeak, gainera, 5 herri hustu ditu, honako hauek:

Partzuergoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun, Erriberagoiena eskualdean ez dago hainbat udalerritan banatutako partzuergorik.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskualdea 2019an sortu zen, Barkos gobernuak onartutako 04/2019 Foru Legearen arabera.[4] Nafarroa Garaiko eskualde berriak diseinatzeko prozesuan, 11 eskualde proposatu ziren lehen aldiz, eta horietako 3 bi azpieskualdetan banatu ziren. Eskualde hori Erdialdea izenarekin agertzen zen, eta 30 udalerrik osatzen zuten, azkenean kontserbatu zena.[5]

Urte bereko irailean legeak atxilotu zuen Maria Chivite lehendakari berriak, bere ustez aurreko legealdian gehiengo osoz baliatu zen legeak ez baitzuen behar besteko adostasunik. Horregatik, nahiago izan zuen sakonago landu hasi berri zen legegintzaldian, prozesuarekin bat egin aurretik. 2021eko urrian, aldi baterako neurri gisa, tokiko finantzaketa-eredu berri bat onartu zen, aurrekoan sortutako desberdintasunak konpontzeko, eskualde berriak garatzen diren bitartean; hala ere, Uxue Barkosek bere garaian baliatu zuen legeak aprobetxatuta eta ofizialki onartuta jarraitzen zuten.[6]

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2022 urteko erroldaren arabera 25988 biztanle zituen Erriberagoiena eskualdeak.

Eskualdeko biztanleria, guztira
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.
Eskualdeko biztanleria, udalerrien arabera
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erriberagoiena eskualdea, lege-eremuan garatuta egon arren, oraindik garatu gabe dagoen eskualdea da, arlo juridikoan edo eskumenetan. Horregatik, oraingoz ez dago lurralde osoa biltzen duen eskualde-erakunderik edo mankomunitaterik.

Hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udal hauteskundeak

Hauek dira 2019ko Nafarroa Garaiko Udal hauteskundeen eskualdeko emaitzak:[7]

2019ko Hego Euskal Herriko udal hauteskundeak
Udalerria Alkatetza duen alderdia Zg.
Alesbes  Navarra Suma 7
Azagra  Navarra Suma 6
Azkoien  Ezkerren Azkoiengo Batasuna 6
Cadreita  Navarra Suma 5
Faltzes  Nafarroako Alderdi Sozialista 4
Funes  Navarra Suma 11
Martzilla  Navarra Suma 6
Milagro  Nafarroako Alderdi Sozialista 6
Foru hauteskundeak

Hauek dira 2019ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeen eskualdeko emaitzak:[8]

2019ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak
Alderdia Bozak
guztira % +/-
 Navarra Suma 6281 48,74 ?
 Nafarroako Alderdi Sozialista 4332 33,61 ?
 Geroa Bai 755 5,86 ?
 Ahal Dugu 530 4,11 ?
 Euskal Herria Bildu 376 2,92 ?
 Izquierda-Ezkerra 318 2,47 ?
 Vox 169 1,31 ?
 Libertate Nafarra 42 0,33 ?
 Equo 40 0,31 ?
 Nafarroako Ordezkaritza Kannabikoa 36 0,28 ?
 Solidaritate eta Autogestio Internazionalista 9 0,07 ?

Azpiegiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Errepideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu nagusia: «Nafarroa Garaiko errepideen sarea»

Erdialdea eskualdea hainbat errepidek antolatzen dute, herri handiak elkarrekin lotzen dituztenak, eta, ondoren, herriak lehen aipatutako ardatz handiekin lotzen dituzten errepide txikiak. Eskualdeko errepide guztiak Nafarroako Gobernuak kudeatzen ditu. Gainera, Nafarroako autobideak eskualdea zeharkatzen du, Iruñea eta Tutera artean.

Hauek dira ardatz nagusiak:[9]

Errepidea Ibilbidea Zeharkatzen du
 AP-15  Tutera - Irurtzun MartzillaCadreita
 N-121  Iruñea - Tutera Cadreita
 NA-115  Tafalla - Azkoien - Funes FaltzesAzkoienFunes
 NA-128  Azkoien - Zarrakaztelu AzkoienMartzilla
 NA-134  Tutera - Viana CadreitaMilagroAzagra
 NA-624  Azkoien - Andosilla Azkoien
 NA-660  Arlasko benta - Cadreita FaltzesMartzillaAlesbesCadreita

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu nagusia: «Nafarroa Garaiko hezkuntza»

Eskualdeko hezkuntza Nafarroako Gobernuaren menpe dago. Nafarroa Garaiko gainerako eskualdeetan bezala, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Kontseilaritzak 11 departamentutan banatzen du komunitatea, bakoitza institutu bati lotutako barruti batekin edo gehiagorekin. Horietan bigarren hezkuntzako institutuak integratzen dira, eta horiek, aldi berean, beren mendeko lehen hezkuntzako eskola bat edo batzuk dituzte. Horrela, herritar batek sare publikoan ikastea erabakitzen badu, jatorriaren araberako lehen hezkuntzako eskola bat esleitzen zaio (herria, udalerri berak hainbat eskola izan baititzake esleituta), eta, behin lehen hezkuntza amaituta, dagokion bigarren hezkuntzako institutuan sartuko da.

Gaur egun, hainbat hezkuntza-eredu daude herrialdean, familiei aukera ditzaten eskaintzen zaizkienak, lege-esparruaren barruan. Eremu ez-euskalduneko udalerrietan (eskualdeko udalerri guztiak), praktikan, eremu mistoan gertatzen den gauza bera gertatzen da, euskarazko gutxieneko eskolarik ere ez baitago, baina hizkuntza horretan eskolatu nahi duenarentzat ere erraztasunak ematen dira, nahiz eta eremu mistoan baino txikiagoak izan. Kasu askotan, B edo D ereduetan eskolatzea baimenduta badago ere, esleitutako ikastetxea bizilekutik oso urrun egon daiteke.

Erriberagoiena eskualdean, udalerri guztietan daude lehen mailako eskola bat, baina bigarren mailako hezkuntza bakarrik Azagran, Azkoienen eta Martzillan dago ziurtatuta, eta ez bertze herrietan. Zehazki, 2019. urtean Erriberagoiena eskualdean lehen hezkuntzako 8 eskola eta bigarren hezkuntzako 3 institutu daude, guztiak publikoak. Jarraian, taula batean, sare publikoan eskualdeko ikasleei dagozkien lehen hezkuntzako eskola eta bigarren hezkuntzako institutua adierazten dira, jatorriaren arabera (letra etzanak adierazten du ikastetxea eskualdetik kanpo dagoela):[10][11]

Jatorria Lehen hezkuntzako eskolak Bigarren hezkuntzako institutuak
B/D EREDUAK
Dp. Udalerriak Izena Ereduak Kokapena Izena Ereduak Kokapena
4 Azagra Angel M. Baigorri D Lodosa Lizarrerria D Lizarra
9 Azkoien, Faltzes, Funes eta Martzilla Juan B. Irurzun D Azkoien Antso III.a Nagusia D Tafalla
Alesbes, Cadreita eta Milagro Maiatzaren 2a D Castejon Benjamin Tuterakoa D Tutera
A/G EREDUAK
Dp. Udalerriak Izena Ereduak Kokapena Izena Ereduak Kokapena
4 Azagra Francisco Arbeloa G Azagra Nafarroako Erresuma G Azagra
9 Azkoien Juan B. Irurzun A / G Azkoien Argako Erribera A / G Azkoien
Funes Elias Teres G Funes
Martzilla San Bartolome A / G Martzilla Villenako markesa A / G Martzilla
Cadreita Teresa Bertran Lis G Cadreita
Faltzes Alvara Alvarez A / G Faltzes
Milagro Patrozinioko A. M. A / G Milagro
Alesbes Castellar A / G Alesbes

Osasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu nagusia: «Nafarroa Garaiko osasuna»

Nafarroa Garaian, osasun sistema Nafarroako Gobernuaren menpe dago, zehazki Osasun Departamentuaren menpe. Herrialdea hiru barrutitan banatzen da, bakoitzak erreferentziako ospitale bat duela, eta eremu bakoitzak eskualde desberdinak ditu, horietako bakoitza osasunetxe bati atxikita, eta osasunetxe horrek ematen dio zerbitzua bere lurraldeari.

Osasunetxe horietan biltzen dira herritarrak aldizka artatzen dituzten lehen mailako arretako profesionalak (pediatria, erizaintza...). Zainketa espezializatuagoetarako, barruti bakoitzeko ospitaleak arduratzen dira haietaz, nahiz eta espezialitate oso zehatz batzuk Nafarroako Unibertsitate Ospitalean bakarrik dauden eskuragarri, Iruñean.[12]

Eskualde horretan honako osasunetxe hauek daude:

Barrutia Eskualdea Osasunetxea Udalerriak
Lizarra 39 San Adrian San Adrian Azagra
Iruñea 44 Azkoien Azkoien Azkoien, Faltzes, Funes eta Martzilla
Tutera 47 Valtierra-Cadreita Cadreita Alesbes, Cadreita eta Milagro

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako Hiriarteko Garraioa
Artikulu nagusia: «Nafarroako Hiriarteko Garraioa»

Nafarroako Hiriarteko Garraioa sareak bi emakida ditu, eskualdeari zerbitzua ematen diotenak. Iruñea-Tafalla. Erdialdea (NAV-002) emakida eta Iruñea-Tutera. Erribera (NAV-003) emakida. Bi emakidek inguruko eskualdeetan kokatutako hiriak dituzte erdigune (Tafalla eta Tutera, Erdialdean eta Erriberan, hurrenez hurren), baina eskualde horretako udalerriei ere ematen diete zerbitzua. NAV-002 emakidak iparraldekoei egiten die (Faltzes, Azkoien, Funes eta Martzilla), eta NAV-003 emakidak hegoaldekoei (Alesbes, Milagro, Cadreita).

NAV-002 emakidaren hiri nagusia Tafalla da, eta bertako autobus geltokiak sareko lineak bideratzen ditu, line nagusiak (Iruñearekin lotzen direnak) eskualdeko lineekin (udalerri ezberdinekin lotzen dituztenak) konektatuz. Gainera, linea batzuk, tokikoak deituak, herri txikienei zerbitzua ematen diete, eta eskaria dagoenean bakarrik funtzionatzen dute, Erriberagoienan zerbitzurik ematen ez duten arren. NAV-002 emakidaren hiri nagusia Tutera da, eta bertako autobus geltokiak sareko lineak bideratzen ditu, line nagusiak (Iruñearekin lotzen direnak) eskualdeko lineekin (udalerri ezberdinekin lotzen dituztenak) konektatuz.

Bere aldetik, NAV-003 emakidaren hiri nagusia Tutera da, eta bertako geltokiak sareko lineak bideratzen ditu, line nagusiak (Iruñearekin lotzen direnak) eskualdeko lineekin (udalerri ezberdinekin lotzen dituztenak) konektatuz.

Nafarroako Hiriarteko Garraioaren lineak Erdialdea eskualdetik pasatuz
Linea Ibilbidea Luzera (km) Geldialdiak Mapa
300 IruñeaSoria (errepidetik) 196,0 13 Map
323 TafallaMartzilla 42,2 6
350 IruñeaTuteraZaragoza 117,5 23
354 TuteraAlesbes 32,3 6
355 TuteraMilagro 36,5 7
Bertze garraiobideak

Lehen aipatutako zerbitzuez gain, eskualdean hainbat udalerrik Zaragoza-Altsasu burdinbidean tren geltokia dute. Martzillakoa eta Alesbeskoa dira. Hauek dira bi geltokiek dituzten tren-zerbitzuak:

 Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
26 Gasteiz Estibalitz–OreitiaDulantziAgurainAraiaAltsasu–HerriaEtxarri AranatzUharte ArakilIruñaTafallaErriberriMartzillaAlesbesCastejonTuteraRibaforadaCortesGallurLuzeniPedrolaCabañas de EbroAlagonCasetasUteboZaragoza–DeliciasZaragoza–PortilloZaragoza–Goya Zaragoza
Miraflores

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, ez-euskal eremuan sailkatu ziren eskualdeko udalerri guztiak: Alesbes, Azagra, Azkoien, Cadreita, Faltzes, Funes, Martzilla eta Milagro.[13]

Koldo Zuazok, 2010ean, udalerri guztiak ez-euskal eremuan sailkatu ziren.[14]

Eskualdeko euskara, batez ere, ezezaguna da. Eskualdean ez da ia dokumenturik gordetzen euskarari buruz, eta zenbat eta hegoalderago joan, are gutxiago dago. Hemen, Nafarroako Erribera osoan gertatzen den gauza bera gertatzen da euskarari dagokionez, izan ere, laster desagertu eta hizkuntza erromantze edo arabiarrekin ordezkatu izanak ia ez digu hari buruzko informaziorik iritsi.

Hizkuntza-zonakatzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Indarrean dagoen hizkuntza-zonakatzeak, Euskararen Foru Legearen bidez Nafarroako Gobernuaren menpe dagoenak, hiru eremutan sailkatzen ditu udalerriak, euskaldunen kopuruaren arabera: ez-euskalduna, mistoa eta euskalduna. Jatorrizko legeak udalerri guztiak hartzen zituen barne, eremu ez-euskaldunean. 2017ko handitzean, ez zen aldaketarik izan eskualdean, eta, beraz, udalerri guztiek jarraitu zuten eremu ez-euskaldunean.[15]

Ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek dira eskualdeko monumentu garrantzitsuenak, hainbat Kultura Ondasunen sartuak:

Eremu naturalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irudiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. /erìβ̞eɾaɣ̞oi.éna/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: kamutsa bigarren eta zorrotza seigarren silaban

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
  2. Faltzesko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  3. Cadreitako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  4. «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
  5. «Nafarroako Gobernua pozik Toki Administrazioaren Erreforma Legea Parlamentuan onartu ondoren» www.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
  6. «Nafarroako Gobernuak finantzaketa eredu berri bat adostu du PSN-PSOE, Geroa Bai, EH Bildu Nafarroa, Podemos Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerrarekin. Eredu bidezkoa, solidarioa eta nahikoa udalerri eta kontzejuetarako» nafarroa.eus (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
  7. Ikusi udalerri bakoitzeko emaitzak: Consulta de Resultados Electorales - Municipales - Mayo 2019 http://www.infoelectoral.mir.es (Gaztelaniaz)
  8. Ikusi udalerri bakoitzeko emaitzak: Nafarroako Parlamenturako 2019ko hauteskundeak - Behin-betiko emaitzak - Herri guztiak www.elecciones2019.navarra.es
  9. «IDENA» idena.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-07-04).
  10. «Ikastetxeak - Dpto - Hezkuntza» www.educacion.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-07-04).
  11. «80/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-07-04).
  12. «1985/22 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-07-04).
  13. Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  14. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
  15. «BOE.es - BOE-A-1987-1257 18/1986 Foru Legea, abenduaren 15ekoa, Euskarari buruzkoa.» www.boe.es (Noiz kontsultatua: 2022-01-22).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]