Gordiano I.a

Gordiano I.a
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
Kuestore
edil
Pretore
Erromatar gobernadorea
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotza	Frigia, 159
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Roman Carthage (en) , 238 (78/79 urte)
Heriotza modua	suizidioa: urkatzea
Familia
Aita	Maecius Marullus
Ama	Ulpia Gordiana
Ezkontidea(k)	Fabia Orestilla (en)
Seme-alabak	ikusi Gordiano II.a; Maecia Faustina (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	militarra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Gordiano I.a (latinez: Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus; 159 – 238ko apirilaren 12) erromatar enperadorea izan zen 238an zehar.

Haren estreinako urtei buruz gutxi jakiten da. Izenaren arabera, badirudi familia Anatoliakoa izan zitekeela. Gordianok gutxienez bi seme-alaba izan zituen: Gordiano II eta Antonia Gordiana, Gordiano III.aren ama.

Politikan berandu hasi zen. Estreinako urteak ikasten eman zituen ziur aski. Armadari dagokionez, Siria probintziako legio baten burua izan zen. Britainian ere aritu zen gobernari, eta Heliogabaloren agintaldia, kontsul izendatu zuten.

Edila izan zenean izugarrizko ospea lortu zuen herritarren artean, antolatutako joko erraldoiei esker batez ere. Haren bizitza lasaiak ez zuen susmorik piztu Karakalarengan. Severar leinuko azken enperadoreetako garai istilutsuetan, aberastasuna eta influentzia zaindu zituen, baina konspirazioetan sartu gabe.

Alexandro Severoren agintaldian, Gordiano Afrika probintziako gobernaria zen, 80 urte bazituen ere. Maximino Traxek boterea eskuratu zuenean, Gordianok postu berean jarraitu zuen.

Maximino ospe txarreko enperadorea izan zen, eta Afrikan matxinada bat sortu zen 238an. Martxoaren 22an Gordianok matxinoekin bat eginda, bere burua enperadore izendatu zuen. Edadetua zenez, Gordiano II semea ere aldi bereko enperadorea bihurtu zuen.

Egun batzuk beranduago, Gordiano Kartago hirian sartu zen tokikoen onespen zabalarekin. Erroman, Maximinoren Pretoriar Guardiako prefektua hil zuten. Matxinadak arrakasta eskuratu zuela bazirudien. Senatuak Gordiano onartu zuen, eta probintzia gehienek bat egin zuten.

Numidia probintziako gobernaria, hala ere, Maximinoren babesle sutsua zen. Afrika probintzia inbaditu zuen legio beterano batzuez baliatuta. Gordianok bataila galdu zuen. Gordiano II.ak bizitza. Semearen heriotza gainditu ezinik, Gordianok bere buruaz beste egin zuen. Haien gobernuak 36 egun iraun zuen.

Gordinorekin bat eginda, Senatuak Maximinoren aurkako matxinadari eutsi behar izan zion. Pupieno eta Balbino izendatu zituen orduan enperadore. Nolanahi ere, 238rako, onartutako enperadorea Gordiano III izango zen, Gordianoren biloba.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gordiano I.a

Datuak: Q1782
Multimedia: Gordianus I / Q1782

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.