Guadalupe (eskualdea)

Guadalupe
Guadeloupe
flag of Guadeloupe (en) Coat of arms of Guadeloupe (en)
Geografia
Hiriburua	Basse-Terre 15°59′49″N 61°43′58″W
Azalera	1.703
Punturik altuena	Soufrière
Kontinentea	Ipar Amerika
Administrazioa
Presidentea	Ary Chalus (PS)
Ary Chalus (en)
Demografia
Biztanleria	384.315 (2021) 756 (2020)
Dentsitatea	236,07 bizt/km²
Erabilitako hizkuntzak	ikusi frantses eta Guadalupe uharteko kreolera
Ekonomia
Historia
Sorrera data: 1946ko martxoaren 21a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+590
ISO 3166-1 alpha-2	GP
ISO 3166-1 alpha-3	GLP
Ordu eremua	ikusi UTC−04:00
Elektrizitatea	230 V. 50 Hz.Europlug (en) , AC power plugs and sockets: British and related types (en) eta Type E (en)
Internet domeinua	.gp

Artikulu hau Frantziako eskualdeari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Guadalupe».

Guadalupe (frantsesez Guadeloupe, ɡwadəlup ahoskatua; Antillar kreolez: Gwadloup) Frantziako itsasoz haraindiko eskualdea eta departamendua (DOM) da, Antilletako uhartedi txikia. Hego Amerikako kostatik 600 km iparraldera dago eta Dominikar Errepublikaren ekialdean.

Prefektura Basse-Terre hirian dago.

Izena

Izena Extremaduran (Espainia) dagoen Guadalupe herritik datorkio, Ama Birjina han agertu omen zelako. Guadalupek arabieraz Wad al luben "ibai ezkutua" esan nahi du. Iraganean Karukera izena zuen, "Ur ederren uhartea"

Uharteak

#	Uharte	Bizt. (2010)	Bizt. (99)	Hazkunde	Azalera (km²)	Dentsitate
1	Grande-Terre	197.620	196.767	▲ %+0,43	586,68 km²	337
2	Basse-Terre	189.713	172.693	▲ %+9,86	847,82 km²	224
3	Marie-Galante	11.561	12.488	▼ %-7,42	158,01 km²	73
4	Terre-de-Haut	1.787	1.729	▲ %+3,35	5,22 km²	342
5	La Désirade	1.579	1.620	▼ %-2,53	21,42 km²	74
6	Terre-de-Bas	1.095	1.269	▼ %-13,7	7,58 km²	144
7	Petite-Terre	0	0	_	1,70 km²	_

Hiri nagusiak

#	Hiria	Bizt.(10)	Bizt. (99)	Hazkunde	Uhartea
1	Pointe-à-Pitre	131.523	132.751	▼ %-0,93	G-T & B-T
2	Basse-Terre	35.545	36.126	▼ %-1,61	Basse-Terre
3	Sainte-Anne	24.192	20.410	▲ %+18,5	Grande-Terre
4	Petit-Bourg	23.199	20.528	▲ %+13,0	Basse-Terre
5	Le Moule	22.381	20.827	▲ %+7,46	Grande-Terre
6	Sainte-Rose	20.155	17.574	▲ %+14,7	Basse-Terre
7	Capesterre-Belle-Eau	19.321	19.568	▼ %-1,26	Basse-Terre
8	Morne-à-l'Eau	16.725	17.154	▼ %-2,50	Grande-Terre
9	Lamentin	15.913	13.434	▲ %+18,5	Basse-Terre
10	Saint-François	14.797	10.659	▲ %+38,8	Grande-Terre

Historia

Guadalupen bizi izan ziren lehenengo pertsonak Arawak amerindiarrak izan ziren, arrantzaz eta nekazaritzaz bizi zen herri baketsua, kristo aurreko 330. urtean. Geroago irla Karibeko indioengatik izan zen inbaditua, gaur egungo Venezuelatik etorriak, eta hauek izan ziren irlari Karukera izena eman ziotenak. Europarrentzat, Guadalupe 1493. urtean izan zen aurkitua Kristobal Kolonen eskutik.

Frantziak 1635. urte inguruan kolonizatu zuten uhartea, eta karibetar indioak bakandu zituzten hauek esplotatzeko saiakera antzuaren ondoren. Afrikako esklaboak eraman zituzten eta azukre kaña sartu zuten uhartean, Guadalupeko errekurtso ekonomiko nagusiena. Esklabizazioaren indargabetzearen ondoren, eta azukre kañaren landaketak utzi ondoren, uhartearen erakargarritasuna erabili zen.

Gaur egun Guadalupeko biztanleria, amerindiar, europar, afrikar eta indiarren nahasketa bat da. Elkarrekin kultura kreolea sortu zuten eta lasaitasunean bizitzea proposatu zuten.

Pertsonaia ezagunak

• Lilian Thuram (1972-), futbolaria.

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Guadalupe (eskualdea)

• Guadalupeko Eskualde Kontseiluaren webgune ofiziala
• Guadalupeko Kontseilu Orokorraren webgune ofiziala