Hadith

Wikipedia, Entziklopedia askea

Hadith (arabieraz: حديث‎, “berriak” edo “historia”), Hadīt, Ḥadīth edo Athar (arabieraz: أثر, ʾAṯar, "ohitura")[1], Islam erlijioaren jarraitzaileen ustez, Mahoma profetaren hitz eta ekintzen erregistroa osatzen duten kondairak dira; bere laguntzaile eta beste narratzaileen bidez ahoz aho zabaldurikoak.[1][2][3] Erregistro hauek profetaren irakaskuntzak ulertzeko erabiltzen dira, musulmanek jarraitu beharreko portaera erakutsiz, eta bildurik Sunnah bezala ezagutzen dira.[4]

Zentzu zabalean hadith musulman tradizioari esaten zaio, eta “ilm al-hadit”, tradizio hori aztertzen duen zientziari.

Islamean ofizialki onarturik dauden hadithen artean al-Bukhari, Ibn Majah, Abu Dawood, at-Tirmidhi eta Al-Nasaienak daude.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hadīth hitza arabierako ḥ-d-th sustraietik dator, "gertatu", "gertakizuna kontatu", "berriak izan edo eman" edo "zerbaiti buruz hitz egin" esan nahi duena.[3] Horregatik ḥadīth (حديث  IPA: [ħæˈdiːθ]) izenak "azaldu", "deskribatu" edo "kontakizuna" esanahia eskuratzen du,[5][6] eta askotan, pertsona baten hizkerari ere egiten dio erreferentzia.[7] Bere forma plurala aḥādīth (أحاديث [ʔæħæːˈdiːθ]) da.[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mahomaren heriotza ondoren, 632 AD, bere esanak, bizi historia eta Islamaren historia goiztiarra ahozko usadioz ehundaka urtez transmititu ziren.[8][2] Ostera, Omar ibn al-Khattabe-k (Rasidar kalifaldiko Ondo gidatutako kalifetako bigarrena) hadith-ak bilduma bakarrean elkartzeko prozesua hasi zuen, nahiz eta gerora proiektua bertan behera utzi (Muhammad Zubayr Siddiqi-ren esanetan, musulmanek Korana baztertuko zutenaren beldur). Historialari batzuen esanetan, Uthman ibn Affan kalifa (Ondo gidatutako kalifetako hirugarrena) hurrena izan zen hadith-ak dokumentatzea bultzatzen. Baina bere esfortzuak ez zuten asko iraun, AD 656an soldadu atsekabetu batzuek hil zutelako.[9][10][11]

Omeiatarren dinastiaren garaian (AD 717-720), Umar ibn Abd al-Aziz edo Umar II.ak ere hadith-ak bildu zituen.[8][12]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b Aʻẓamī, Muḥammad Muṣṭafá.. (1992). Studies in Hadīth methodology and literature. American Trust Publications ISBN 0-89259-011-4. PMC 29745279. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  2. a b c Brown, Jonathan. (2009). Hadith : Muhammad's legacy in the medieval and modern world. ISBN 978-1-85168-663-6. PMC 320495676. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  3. a b (Ingelesez) «Hadith | Collection, Books, & Types | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  4. (Ingelesez) «Are Hadith Necessary? An Examination of the Authority of Hadith in Islam» Yaqeen Institute for Islamic Research (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  5. al-Kuliyat by Abu al-Baqa’ al-Kafawi, p. 370; Mu'assasah l-Risalah. This last phrase is quoted by al-Qasimi in Qawaid al-Tahdith, p. 61; Dar al-Nafais.
  6. «Mawrid Reader» ejtaal.net (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  7. Lisan al-Arab, by Ibn Manthour, vol. 2, p. 350; Dar al-Hadith edition.
  8. a b Siddiqi, Muhammad Zubair. (1993). Ḥadīth literature : its origin, development and special features. (2nd ed. argitaraldia) Islamic Texts Society ISBN 0-946621-38-1. PMC 29172876. (Noiz kontsultatua: 2022-04-22).
  9. Collected in the Musnad of Ahmad (10\15-6\ 6510 and also nos. 6930, 7017 and 1720), Sunan Abu Dawud (Mukhtasar Sunan Abi Dawud (5\246\3499) and elsewhere.
  10. Tirmidhi, "‘Ilm," 12.
  11. Roman, provincial and Islamic law, Patricia Crone, p2
  12. Guillaume, Alfred. (1956). Islam. (Rev. ed. argitaraldia) Penguin Books ISBN 0-14-013555-3. PMC 23763465. (Noiz kontsultatua: 2022-04-23).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Erlijio Artikulu hau erlijioari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.