Hannah Arendt

Wikipedia, Entziklopedia askea
Fitxategi:Hannah arendt-150x150.jpg
Hannah Arendt

Hannah Arendt (Hannover, Alemania, 1906ko urriaren 14a - New York, Ameriketako Estatu Batuak, 1975eko abenduaren 4a) judu jatorriko politika ikertzaile alemaniarra izan zen. Bere lan gehiena boterearen gaineko azterketetara bideratu zuen, bereziki politika, autoritatea eta totalitarismoa ikertuz. Askatasuna eta berdintasuna, elkarren lehiakide beharrean, guztiz osagarriak direla aipatzen zuen; askatasuna, bere ustez, "berdinen" artean bultzatutako ekintza politikoaren emaitza da.

Bizitza

Hannah Arendt jatorri juduko familia sekular batean jaio zen Alemaniako Linden hirian (g.e. Hannover hiriko zatia). Haurtzaroa Königsbergen igaro zuen (g. e. Kaliningrad). Marburgeko unibertsitatean filosofia ikasi zuen Martin Heideggerren eskutik. Honekin harreman luzea izan zuen, nahiz eta gerora, Friburgoko unibertsitateko errektore zela, nazien aldeko jarrera agertu zuen.

Heideggerrekin hasarretu ondoren, Heidelbergera joan zen bizitzera. 1929an Günther Sternekin ezkondu zen (gerora Günther Anders izena erabili zuen). 1937an bikotea dibortziatu egin zen. Naziak boterera heldu ahala, Gestapok ikertu egin zuen eta arriskutik ihes egiteko Parisera erbesteratu zen. Frantzian zela, juduen laguntzarako taldeetan parte hartu zuen. Gurseko kontzentrazio-esparruan atxilotuta egon arren, aste batzuen buruan ihes egitea lortu zuen. Naziek Frantzia iparraldea (Paris barne) hartu ondoren eta hegoaldea Vichyko gobernu kolaborazionistaren esku zegoenez, Estatu Batuetara ihes egitea erabaki zuen bere ama eta bigarren senarrarekin (Heinrich Blücher poeta, filosofo eta marxista alemaniarra). Bertan, New Yorkeko komunitate judu-alemaniarrean parte hartze aktiboa izan zuen.

Bigarren Mundu Gerra amaitu ostean, Alemaniara itzuli zen. Bertan, "Youth Aliyah" taldearekin lan egin zuen, Holokaustoan hildako juduen seme-alabak Palestinako kibbutzetara eramateko taldean, hain zuzen. 1950ean AEBetako hiritar bihurtu zen eta ordutik aurrera bertako hainbat unibertsitatetan irakasle aritu zen, besteak beste, Berkeley, Chicago, Yale, Princeton...

69 urte zituela hil zen, 1975ean, eta New Yorkeko Bard Collegen hilobiratu zuten, bere senarra irakasle izandako unibertsitatean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hannah Arendt Aldatu lotura Wikidatan