Happening

Happening (euskaraz: gertakizun) arte-giroko ikuskizuna da. Aldez aurretik erabakitako egitarau bati jarraitzen zaio, eta, ikuslearen laguntza zuzenaz, espazioak eta denborak mugaturiko ekintzak izaten dira happeningak. Hastapenak 1959. urtean New Yorken izan zituen, Allan Kaprovek edo George Segalek^[1] bultzaturik, eta batik bat 1960ko hamarkadan ezagutarazi zen ikuskizun mota hau.

Antzezlanarekin aldea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Happeningek artearen eta ingurunearen arteko lotura organikoa azpimarratzen dute. Kaprowren esanetan, "happening-ek une batez manera onak alde batera uztera gonbidatzen gaituzte, eta artearen eta bizitzaren benetako izaeran bete-betean parte hartzera. Bat-bateko ekintza da, non askotan "zikin" sentitzen zaren, eta zikinkeria, has gaitezke konturatzen, organikoa eta emankorra ere bada, eta dena, bisitariak barne, hazi egin daiteke egoera horretan " Happeningak ez du argumenturik, ezta filosofiarik ere, baizik eta bat-batean gauzatzen da. Ez dago helbururik, eta, beraz, emaitza ezin da aurreikusi. "Ekintzan ideiaz betetako buru batek sortzen du... eta maiz hitzak izaten ditu, baina literalki zentzua izan dezakete edo ez. Baldin badute, esanahia ez da elementu guztiak transmititzen duenaren adierazgarri. Hortik bere izaera labur eta urruna. Zentzurik ez badute, hitzaren soinuaren ezagutza dira, transmititzen duen esanahiarena baino gehiago"^[2].

Izaera dela eta, ez dago aplika daitekeen "epaitza" terminorik. "Izan ere, zerbait gaizki ateratzen denean, zerbait gehiago sor daiteke ondo, argigarriagoa. Ia bat-bateko mirari mota hori, gaur egun, litekeena da, kasualitatezko prozedurei esker". Ondorio gisa, happening bat freskoa da irauten duen bitartean eta ezin berriro ere erreproduzitu.

Happeningei dagokienez, Red Groomsek honakoa esan du: "Zerbait zela bazekielako sentsazioa nuen. Banekien zer zen ez nekielako. Uste dut orduan zaudela zure unerik onenean. Benetan zerbait egiten ari zarenean, dena egiten ari zara, baina ez dakizu zer den".

Argumentu falta eta publikoaren parte-hartzea Augusto Boalen Zapalduaren Antzèrkiarekin aldera daitezke^[3], "ikuslea hitz txarra" dela ere esaten baitu. Boalek espero zuen ikusleek zapalduen antzerkian parte hartzea, aktore bihurtuz. Bere helburua zapalduek zapaltzen zituzten indarrak ordezka zitzaten ahalbidetzea zen, jendea ekintza politikorantz mugiarazteko. Bai Kaprowk bai Boalek antzerkia berrasmatu zuten, obrak interaktiboagoak izan zitezen eta narrazio modu tradizionala abolitu zezaten, antzerkia askeagoa eta organikoagoa izan zedin.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Bigsby, C. W. E.. (1982-1985). A critical introduction to twentieth-century American drama. ISBN 0-521-24227-4. PMC 7978088. (Noiz kontsultatua: 2021-12-21).
↑ Kaprow, Allan. (2003). Essays on the blurring of art and life. (Expanded pbk. ed. argitaraldia) University of California Press ISBN 0-520-24079-0. PMC 52979088. (Noiz kontsultatua: 2022-12-15).
↑ (Ingelesez) Theatre of the Oppressed – ImaginAction.org. (Noiz kontsultatua: 2022-12-15).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q108874

[1] Bigsby, C. W. E.. (1982-1985). A critical introduction to twentieth-century American drama. ISBN 0-521-24227-4. PMC 7978088. (Noiz kontsultatua: 2021-12-21).

[2] Kaprow, Allan. (2003). Essays on the blurring of art and life. (Expanded pbk. ed. argitaraldia) University of California Press ISBN 0-520-24079-0. PMC 52979088. (Noiz kontsultatua: 2022-12-15).

[3] (Ingelesez) Theatre of the Oppressed – ImaginAction.org. (Noiz kontsultatua: 2022-12-15).

[1]

[2]

[3]