Hegoafrikako errugbi selekzioa

Wikipedia, Entziklopedia askea
Artikulu hau Hegoafrikako gizonezkoen selekzioari buruzkoa da; emakumeen selekzioa gaitzat duena beste hau da: «Hegoafrikako emakumezkoen errugbi selekzioa»
Hegoafrikako errugbi selekzioa
IzengoitiaSpringboks, Bokke, Amabokoboko
ElkarteaSouth African Rugby Union
EstadioaEllis Park Stadium, Johannesburg (60.000)
HautatzaileaHegoafrika Jacques Nienaber
KapitainaHegoafrika Siya Kolisi
Partida gehienVictor Matfield (127)
Puntu gehienPercy Montgomery (893)
Entsegu gehienBryan Habana (67)
taldearen koloreak taldearen koloreak taldearen koloreak
taldearen koloreak
taldearen koloreak
Lehenbizikoa
taldearen koloreak taldearen koloreak taldearen koloreak
taldearen koloreak
taldearen koloreak
Bigarrena
Lehenbiziko partida
Hegoafrika 4-0 Britainiar Uharteak
Lurmutur Hiria, 1891ko uztailak 30
Garaipenik handiena
Hegoafrika 134-3 Uruguai
East London, Hegoafrika, 2005eko ekainak 11
Porrotik handiena
Zeelanda Berria 57-0 Hegoafrika
2017ko irailak 16
Munduko Errugbi Kopa
Parte hartzeak8 (aurrenekoa 1995ean)
Posturik onenaIrabazlea 1995ean, 2007an, 2019an eta 2023an

Hegoafrikako errugbi selekzioa Hegoafrikaren ordezkaria da gizonezkoen errugbi partida ofizialetan, hala nola, Munduko Errugbi Kopan, The Rugby Championshipen eta test-partidetan. South African Rugby Unionen mende dago, eta Springboks ezizena ematen zaio. Munduko errugbi talde onenetako bat da, lau aldiz irabazi baitu Munduko Errugbi Kopa: 1995ean, 2007an, 2019an eta 2023an.

Errugbi selekzioa apartheid politikaren ikurretako bat izan zen. Dikotomia argia zen: futbola beltzen kirola zen, eta errugbia, zuriena. 1995eko munduko tituluaren ondoren, baloi obalaren kirola beltzen auzoetan zabaltzeko programak abiatu zituzten eta, astiro bada ere, bilakaera gertatu da; izan ere, Munduko Kopa bakoitzean gero eta gehiago dira selekzioan parte hartzen duten jokalari beltzak.[1] 2018an, Siya Kolisi bihurtu zen lehenbiziko jokalari beltza selekzioko kapitaina izaten.[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Britainiarrek eraman zuten errugbia Hegoafrikara. Lehenbiziko partida 1862an jokatu zen, Lurmutur Hiriko britainiar soldaduen eta zibilen artean. Pixkanaka, afrikanerrek errugbia hobetsi zuten, futbola baino, eta klubak ugaritu ziren hiri handietan, Johannesburgen, Lurmutur Hirian eta Pretorian bereziki.[3][4]

1891ko uztaila, Lurmutur Hiria, Hegoafrikaren eta Britainiar Uharteen arteko partida.

1891ko uztailaren 30ean jokatu zuen lehenbiziko partida Hegoafrikako selekzioak, Lurmutur Hirian, British Lionsen aurka; bisitariak 0 eta 4 gailendu ziren.[oh 1] British Lionsak 1896an itzuli ziren Hegoafrikara, eta lau test-partida jokatu zituzten bertako selekzioaren kontra; lehenbiziko hirurak irabazi zituzten, baina laugarrenean, Newlands Stadiumen, hegoafrikarrek beren aurreneko garaipena erdietsi zuten (5-0).[5]

1906-1907an egin zuen Hegoafrikako taldeak lehenbiziko bira Europan,[oh 2] eta Eskoziaren aurka besterik ez zuen galdu. Arrakasta horrek hegoafrikarren nazio harrotasuna suspertu zuen.[6] 1912-1913ko biran, berriz, Home Nations guztiak garaitu zituen, eta itzuliko Grand Slama irabazi.[4] Hau lortzen zuen Hego hemisferioko lehenbiziko selekzioa izan zen. Historian zehar beste hirutan errepikatu zuen, 1932an, 1952an eta 1961ean.

Australiarekin eta Zeelanda Berriarekin ere lehia ugari izan zituen, bai Ozeanian barrena egindako biretan, bai ozeaniarrak Hegoafrikara joan zirenean. Bereziki gogoangarriak izan ziren honako hauek:

  • 1921ean Zeelanda Berriarekin izandako lehia, Zeelanda Berrian bertan. Lehenengoan ozeaniarrak nagusi, bigarrenean afrikarrak, eta hirugarren partida 0-0 amaitu zen.
  • 1928an Zeelanda Berria Hegoafrikara joan zen, eta afrikarrek 17-0 garaitu zuten; All Blacks-ek 1893tik jasandako porrotik handiena izan zen.
  • 1933an Australia joan zen Hegoafrikara, eta bost partidatatik hiru Springbokek irabazi zituzten.

1931-1932ko biran irabazi zuen bigarren Grand Slama, Gales (3-8), Irlanda (3-8), Ingalaterra (0-7) eta Eskozia (3-6) azpiraturik. Emaitza bikainak izan arren, Springboken jokoa oso kritikatua izan zen, Bennie Osler zabaltzaileak baloia, behin eta berriz, eskasera urruntzen zuelako; ondorengo alboko sakean, aldiz, hegoafrikar aurrelari multzo indartsua nagusitu ohi zen. Joko molde betiberdin horri "Ten Man Rugby" izena eman zitzaion, zortzi aurrelariek, uztartze-erdilariak eta zabaltzaileak bakarrik parte hartzen zutelako.[7]

Oso bestelakoa izan zen 1951-1952ko bira. Danie Craven handia entrenatzaile zutela, hegoafrikarrek arrunt errugbi distiratsu eta liluragarria egin zuten, eta hirugarren Grand Slama eskuratu;[4] Eskoziari 0-44 irabazi zioten, Irlandari 5-17, Galesi 3-6, eta Ingalaterrari 3-8; azkenik, Frantzia ere mendean hartu zuten, 3 eta 25, Parisko Yves-du-Manoir estadioan.

1960ko Sharpevilleko sarraskiaren ostean, apartheidaren aurkako mugimendua sortu zen munduan. Zeelanda Berriak presioak izan zituen Hegoafrikan ez jokatzeko, eta Springbokek ere zailtasun ugari kanpoan aritzeko. Hala ere, 1960-1961ean Europa bisitatu zuten, eta laugarren aldiz Grand Slam irabazi; hala ere, Barbariansen aurka galdu zuten Cardiffen.[4] 1976tik aurrera, egoera gogortu egin zen, eta Hegoafrikak nazioarteko edozein kirol ekitalditan parte hartzeko debekua izan zuen.

Hegoafrikaren eta Fijiren arteko partida, 2011ko Munduko Errugbi Kopan.

1987an Munduko Errugbi Kopa abiatu zenean, Hegoafrikak ezin izan zuen parte hartu, ezta 1991koan ere. 1991n apartheida bertan behera gelditu zen, eta 1995eko Munduko Kopa Hegoafrikan jokatzeko erabakia hartu zuen Nelson Mandela lehendakariak, herria batzeko aukera bat ikusi baitzuen. Hegoafrika izan zen txapelduna, eta Mandelak elastiko berdea soinean zuela ema zion Webb Ellis kopa Francois Pienaar kapitainari; "Hegoafrika Berria"-ren ikurra izan zen une hori.[8][9]

Harrezkero, puntako taldea izan da, Zeelanda Berriarekin eta Australiarekin lehia estuan. 2007an bigarrenez irabazi zuen munduko kopa. 2015eko Munduko Kopa era kaskarrean hasi zuen Japoniaren aurka galduz, baina egoerari buelta eman eta hirugarren egin zuen azkenean. 2019an, The Rugby Championship irabazi zuen, Zeelanda Berriaren 9 urtetako garaipenen segida hautsiz. Urte berean, Munduko Errugbi Kopa irabazi zuen Japonian.[10]

2020an, COVID-19 pandemiaren erruz, ezin izan zuen The Rugby Championship txapelketa jokatu.

Uniformea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2011-2012
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2013-2014
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2015-2016
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2017
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2018
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2019
Taldearen koloreak Taldearen koloreak Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
Taldearen koloreak
　
2023

Ikurra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hegoafrikako selekzioko jokalarien goitizena springbok da, antilope espezie bat. Baina elastikoaren bularrean ageri den ikurra protea da, herrialdeko lore nazionala. Segregazioa dago horren atzean. 2004ra arte, antilopea bakarrik ageri zen bularrean, baina Hegoafrikako Olinpiar Batzordeak ikurra aldatu zuen. Springbok afrikaans hizkuntzako hitza da, eta komunitate zuriarekin lotzen zen. Protea, berriz, 1971n jokalari beltzekin osaturiko selekzioaren ikurra zen. Hala ere, Apartheid sistema desegin zenean, springbok-ak jarraitu zuen elastikoaren aurreko aldean. Hainbatek Nelson Mandelari berari egotzi zioten hautu hori. 2004tik 2015era bi ikurrak agertu ziren bularrean, baina nazioarteko federazioak ikur bakarra ager zitekeela ebatzi zuen. Hartaz geroztik, lorea ageri da bularrean, eta antilopea besoan.[11]

Palmaresa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko Errugbi Kopa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Munduko Errugbi Kopa
Urtea Postua J I B G AT KT
Zeelanda Berria Australia 1987 Parte hartzea debekatua, apartheida zela-eta
Ingalaterra Frantzia Irlanda Eskozia Gales 1991
Hegoafrika 1995 Irabazlea 6 6 0 0 144 67
Gales 1999 Hirugarrena 6 5 0 1 219 101
Australia 2003 Final laurdenak 5 3 0 2 193 89
Frantzia 2007 Irabazlea 7 7 0 0 278 86
Zeelanda Berria 2011 Final laurdenak 5 4 0 1 175 35
Ingalaterra 2015 Hirugarrena 7 5 0 2 241 108
Japonia 2019 Irabazlea 7 6 0 1 262 67
Frantzia 2023 Irabazlea 7 6 0 1 208 88
Denera 50 42 0 8 1720 641
     Irabazlea       Finalista       Hirugarrena       Laugarrena

Rugby Championship[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Honako hauek dira Hegoafrikako selekzioaren emaitzak Hiru Nazioen Txapelketan eta Rugby Championshipen:

Serieak (etxean eta kanpoan)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tradizioari jarraiki, Hegoafrikaren eta beste herrialdeen arteko test-partida gehienak biretan jokatu dira. British Lions izan zen Hegoafrika bisitatu zuen lehenbiziko selekzioa, 1891n; Springbokek, berriz, 1906–07an egin zuten lehenbiziko bira, Frantzia, Ingalaterra, Gales, Eskozia eta Irlanda bisitatuz. Serie bakoitzean 1 eta 4 partida artean jokatu ohi dira.[6]

Taldea J I G B Urteak
Ingalaterra Ingalaterra 7 4 0 3 1984; (1994); (2000); (2006); 2007; 2012; 2018
Gales Gales 6 6 0 0 1964; 1995; 2002; 2008; 2014; 2022
Eskozia Eskozia 2 2 0 0 2003; 2006
Irlanda 4 4 0 0 1981; 1998; 2004; 2016
Frantzia Frantzia 13 9 2 2 1958; 1967; 1968; 1971; 1974; 1975; (1992); 1993; 1996; 1997; (2001); 2005; 2017
British and Irish Lions 14 9 4 1 1891; 1896; 1903; 1910; 1924; 1938; (1955); 1962; 1968; 1974; 1980; 1997; 2009; 2021
Australia Australia 11 7 3 1 1933; 1937; 1953; 1956; 1961; (1963); 1965; 1969; 1971; 1992; 1993
Argentina Argentina 3 3 0 0 1993; 1994; 1996
Zeelanda Berria Zeelanda Berria 12 5 5 2 (1921); (1928); 1937; 1949; 1956; 1960; 1965; 1970; 1976; 1981; 1994; 1996
Denera 72 49 14 9 %74,3

Letra lodia = Serie irabazia; Parentesiak() = Serie berdindua, Letra normala = Serie galdua

Jokalarien errekorrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Partida gehien[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Victor Matfield urdinez.
# Jokalaria Postua Urteak Partidak
1 Victor Matfield Bigarren lerroko 2001–2015 127
2 Bryan Habana Hegaleko 2004–2016 124
3 Eben Etzebeth Bigarren lerroko 2012– 119
4 Tendai Mtawarira Harroin 2008–2019 117
5 John Smit Orpokatzaile 2000–2011 111
6 Jean de Villiers Erdiko 2002–2015 109
7 Percy Montgomery Atzelari 1997–2008 102
8 Willie le Roux Atzelari 2013– 93
9 Joost van der Westhuizen Uztartze-erdilari 1993–2003 89
10 Ruan Pienaar Uztartze-erdilari 2006–2015 88

2023ko urriaren 29an eguneratua. Partida ofizialak bakarrik.

Entsegu gehien[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bryan Habana, Hegoafrikako selekzioarekin entsegu gehien egin dituena.
# Izena Postua Urteak J En
1 Bryan Habana Hegaleko 2004–2017 124 67
2 Joost van der Westhuizen Uztartze-erdilari 1993–2003 89 38
3 Jaque Fourie Erdiko 2003–2013 72 32
4 Jean de Villiers Erdiko 2002–2015 109 27
5 Makazole Mapimpi Hegaleko 2018– 41 26
Breyton Paulse Hegaleko 1997–2007 64 26
7 Percy Montgomery Atzelari 1997–2008 102 25
8 JP Pietersen Hegaleko 2006–2016 70 24
9 Pieter Rossouw Hegaleko 1997–2003 43 21
10 James Small Hegaleko 1992–1997 47 20

2023ko urriaren 29an eguneratua. Partida ofizialak bakarrik.

Tanto gehien[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Percy Montgomery, Hegoafrikako selekzioarekin tanto gehien erdietsi dituen errugbilaria.
# Izena Postua Urteak J T En Tr Zk Dr
1 Percy Montgomery 1997–2008 Atzelari 102 893 25 153 148 6
2 Morné Steyn 2009–2021 Zabaltzaile 68 742 8 102 156 10
3 Handré Pollard 2014– Zabaltzaile 69 698 7 96 152 5
4 Bryan Habana 2004–2016 Hegaleko 124 335 67 0 0 0
5 Elton Jantjies 2012– Zabaltzaile 46 331 2 66 62 1
6 Naas Botha 1980–1992 Zabaltzaile 28 312 2 50 50 18
7 Joel Stransky 1993-1996 Zabaltzaile 22 240 6 30 47 3
8 Braam van Straaten 1999–2001 Zabaltzaile 21 221 2 23 55 0
9 Joost van der Westhuizen 1993-2003 Uztartze-erdilari 89 190 38 0 0 0
10 Jannie de Beer 1997-1999 Zabaltzaile 13 181 2 33 27 8

2023ko urriaren 29an eguneratua. Partida ofizialak bakarrik.

Zinema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Clint Eastwoodek zuzenduriko Invictus filma Hegoafrikako taldeak 1995eko Munduko Errugbi Kopan lorturiko garaipenean giroturik dago.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Magro Eizmendi, Imanol. Ametsa astiro doa. Berria, 2019ko urriak 26, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2023-9-5).
  2. ↑ Arratibel Gascon, Ainara. Berdintasunaren besokoa. Berria, 2018ko ekainak 9, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2023-9-5).
  3. ↑ Onana, Jean-Baptiste. Le sport sud-africain entre déclin et renaissance, raisons d'un relatif recul. Outre-Terre 2004/3, cairn.info (Noiz kontsultatua: 2023-8-30).
  4. ↑ a b c d Davies, Sean. Mighty Boks: South African rugby. news.bbc.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-8-30).
  5. ↑ 1896 South Africa. The British and Irish Lions, web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-8-30).
  6. ↑ a b South Africa tour 1906-07. en.espn.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-8-30).
  7. ↑ de la Calle, Fermín. "Ten Man Rugby" sudafricano. Con fina desobediencia: Atlas de rugby con olor a cerveza y barro, books.google.es (Noiz kontsultatua: 2023-9-4).
  8. ↑ Alduntzin, Koldo. All Blacksek jokoa eta Hego Afrikak Kopa. Euskaldunon Egunkaria, 1995ko ekainak 28, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-29).
  9. ↑ Gomez, Gotzon. Mandela, herria batu zuen gizona. anboto.org (Noiz kontsultatua: 2023-9-5).
  10. ↑ Hegoafrika hirugarrenez munduko txapeldun, Ingalaterrari irabazita (32-12). Berria, 2019ko azaroak 3, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-26).
  11. ↑ 'Springbok'-ak ala protea lorea? Ikurraren auzia. Berria, 2019ko urriak 26, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-26).

Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Hegoafrikako taldeak Cape Colony (Lurmutur Hiriko kolonia) izena eraman bazuen ere, hori hartzen da selekzioaren lehen partidatzat.
  2. ↑ 1906-1907ko biran erabili zuen Hegoafrikako selekzioak Springboks izena lehenbiziko aldiz.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hegoafrikako_errugbi_selekzioa&oldid=9534599"(e)tik eskuratuta