Hermann Hesse

Hermann Hesse, NAF: [ˈhɛr.man ˈhɛ.sə], (Calw, Baden-Württemberg, Alemania, 1877ko uztailaren 2a - Collina d'Oro, Ticino, Suitza 1962ko abuztuaren 9a ) Alemanian jaiotako poeta, idazle eta margolaria izan zen, suitzar nazionalitatea ere eduki izan zuena. 1946an Literaturako Nobel Saria jaso zuen.

Bizitza

1877an Cawleko hirian jaio zen. Bere lehen urteak Alemania eta Suitza artean pasa zituen, haurtzaro eta nerabezaro zailak izan zituen eta ikasketak guztiz utzi zituen 1896an. 1989an Vienako egunkari batean bere lehen poema, Madonna, argitaratu zen. 1898rako idaztea zen bere lan bakarra eta hurrengo urteetan ospea lortu zuen idazle bezala. 1904an Maria Bernoullirekin ezkondu zen eta berarekin hiru seme-alaba izan zituen. 1911an Indonesia eta Sri Lankara bidaiatu zuen, eta esperientzia honek eragin handia izan zuen bere idazkeran. Hurrengo urtean, Suitzara itzultzean, bere emaztearekiko harremana asko txartu zen.

Lehenengo Mundu Gerran gerrako presoez arduratzen egin zuen lan, baina beranduago nazionalismoa kritikatzen hasi zen. Prentsa alemaniarrak eta hiritar alemaniar askok gogor krikikatu zuten Hesse. Gerra ondoren, 1920ko hamarkadan Hesse bi aldiz ezkondu zen emakume ezberdinekin eta margotzen hasi zen. 1923an hiritar suitzarra bilakatu zen. Nazien goraldiak asko kezkatu zuen Hesse, bereziki artearen eta literaturaren aurkako jarrerak. Juduen jazarpenaren aurka idatzi ondoren egunkari alemaniarrek bere idazlanak argitaratzeari utzi zioten. Azkenean guztiz debekatu ziren Alemanian.

Liburu garrantzitsuenak

1898 - Romantische Lieder (Abesti erromantikoak)
1899 - Eine Stunde hinter Mitternacht (Ordu bat gauerdia ondoren)
1904 - Peter Camenzind
1906 - Unterm Rad (Gurpilaren azpian)
1908 - Freunde (Lagunak)
1910 - Gertrud
1914 - Rosshalde
1915 - Knulp
1919 - Demian
1919 - Klein und Wagner (Klein eta Wagner)
1919 - Märchen
1920 - Kinderseele
1920 - Blick ins Chaos (saiakerak)
1920 - Klingsors letzter Sommer (Klingsorren azken uda)
1920 - Wanderung: Aufzeichnungen
1922 - Siddhartha
1927 - Die Nürnberger Reise
1927 - Der Steppenwolf (Estepako otsoa)
1930 - Narziss und Goldmund (Narcissus eta Goldmund)
1932 - Die Morgenlandfahrt (Bidaia Ekialdera)
1937 - Gedenkblätter (Idazkera autobiografikoak)
1942 - Stufen (Etapak)
1942 - Die Gedichte (Poemak)
1943 - Das Glasperlenspiel (Beira-aleen jokoa)
1946 - Krieg und Frieden (Gerra jarraitzen badu)
1953 - Eine Bibliothek der Weltliteratur (Munduko literaturaren liburutegia)
1976 - Nire sinesmena: Ensaioak bizitza eta arteari buruz

Euskaraz

Estepako otsoa (Der Steppenwolf). 1986. Elkar argitaletxea. Itzultzailea: Pello Zabaleta.
Peter Camenzind (Peter Camenzind). 1992. Ibaizabal argitaletxea. Itzultzailea: Xabier Mendiguren Bereziartu.

Ikus, gainera

Alemanezko literatura

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hermann Hesse

Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Hermann Hesse

(Ingelesez)(Alemanez) Hesseri buruzko webgunea
(Ingelesez) Hessen margo batzuk

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman