Herria
| Herria | |
|---|---|
| Mota | Toki informazioa |
| Fitxa teknikoa | |
| Hizkuntza | Euskara |
| Argitaratze lekua | Baiona |
| Banaketa | |
| Banatze-eremua | Ipar Euskal Herria |
| Maiztasuna | Astekaria |
| Identifikadoreak | |
| ISSN | 0767-7642 |
| www.herria.eus | |
Herria euskal astekaria da, bereziki Ipar Euskal Herriko berriak zabaltzen dituena. Piarres Lafittek sortu zuen 1945ean, lehenagoko Eskualduna astekariaren ondorengo gisa, gerratean hartu zuen jarreragatik debekatua izan baitzen. Piarres Lafitte (1945-1967), Jean Hiriart-Urruti (1967-1969), Emile Larre (1969-2003) eta Janbattitt Dirassar (2003-2018) eta Menane Oxandabaratz 2018tik aurrera) izan dira astekariko zuzendariak. Bernard Goity euskaltzain urgazle eta apaiza aldizkariko diruzain izan zen.[1] Herria-k erabiltzen duen hizkuntz eredua nafar-lapurtera da. 10.000 ale karrikaratzen zituen 1950eko hamarkadan; 2010eko hamarkada amaieran, berriz, 3.000 inguru hedatzen zituen.[2]
Hasiera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1944an, Indar Bateratuak Parisen sartzearekin batera, Eskualduna astekaria itxi zuten, euskal astekariak Hirugarren Reicharen eta haien mendeko Vichyko Gobernuaren alde agertutako jarrera leporatuta.
Bat itxi eta beste bat zabaldu. Urte hartan bertan, Eskualduna-ren hutsunea betetzeko, Herria informazio-astekaria sortu zuten Baionan Oxobi idazleak, Leon Leon Uztaritzeko erretoreak, Louis Dassance Uztaritzeko alkateak, Bernard Etcheberry Milafrangako erretoreak eta Piarres Lafittek —astekariaren lehen zuzendaria izan zen—. Lafitte ez zen berria, ordea, euskal kazetaritzan: haren izena ezaguna zuen Bigarren Mundu Gerraren aurreko irakurleak. Beloke, Larresoro eta Baionan egin zituen apaiz ikasketak, Uztaritzen finkatu aurretik. Prentsan emandako lanez gain, bazuen zenbait lan argitaraturik, euskaraz zein frantsesez: Egiazko argia (1927), Julien Heguy Apheza (1930), Ithurralden kantuak (1932) eta Les études basques à travers les siècles (1932), besteak beste, baita Eskualdunen Lorategia (1545-1800) ere, euskal literaturaz paratu zuen antologia.
Prentsaren munduan aspaldidanik eta ordu arte Iparraldeko elizak mesfidati begiratzen zioen Hegoaldearekiko jarrerari, baina hori Aintzina hilabetekaria sorreraz aldatu zen 1934an. Bigarren Mundu Gerran Erresistentzian ibilia, Eskualdunak ez zuen berme politikoa erantsi zion Herria-ren proiektuari. Hura bezala, batez ere laborariei eskainia, politikan kontserbadore eta sinesmenean Eliza Katolikoari lotua agertu zen, askoz ere ikuspegi zabalagoaz, berriz, Eskualdunak erakutsi zuen jarreraren aldean.
Herria-n Lafitte ez zegoen bakarrik. Kazetari hutsetik haratago joan nahi horretan, erredakzioan bertan zuen lagunik egokiena: Etienne Salaberri heletarra. Beloken ikasi ondoren, Uztaritzeko apaizgaitegiko irakasle izan zen Salaberri eta gerran, alemanen kontra borrokatu. Herria-ko erredakzio buru izan zen hasierako urte haietan. Bistan denez, Lafitterekin agertu zituen parekotasunak ukaezinak dira.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/10/01 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ «Goity, Bernard» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2024-04-19).
- ↑ Aurkerena, Joseba. Euskaralai eta Janbattitt Dirassar. Kazeta.eus, 2018ko ekainak 22 (Noiz kontsultatua: 2019-09-08).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Herria astekariaren webgunea
- Herria astekaria, Euskosaren (artxibatua)
- Koldo Mitxelena Kulturuneko Hemeroteka Digitalean
