Ingmar Bergman
Ingmar Bergman (Uppsala, 1918ko uztailaren 14 - Fårö, Gotland, 2007ko uztailaren 30a) Suediako antzerki eta zinemako zuzendari, gidoigile eta ekoizle eta idazle bat izan zen. Bere garaian, inoiz ez zuen publiko handiaren arretarik izan, agian bere lanak suedieraz filmatzen zituelako, Hollywoodeko zirkuitutik kanpoko zudelako eta akzio gutxikok zirelako. Baina giza emozioen paisaia beste edozein zuzendarik baino lehen aztertu zuen, eta kritikarien nahiz zinemagileen errespetu osoa lortu zuen.
Maiz gehienbat Aktoreen Zuzendaria zela esan izan da, antzerkigintzan zuen eskarmentu handiari esker zinemako aktoreak egoki eta begirunez tratatzeko trebezia zuen, honela aktoreek ere berarekin gustura lan egiten zutelako, horren froga onena beraren zuzendaritzapean lan egin zuten aktore askok bere beste film ugaritan errepikatzen zutela da. Haren aktore gustukoenen artean Harriet Andersson, Bibi Andersson, Liv Ullmann, Gunnar Björnstrand, Erland Josephson, Ingrid Thulin eta Max von Sydow zeuden, Ingrid Bergman bera ere zuzendu zuen.
Europa osoko zinemagile garrantzitsuenetakoa izan da, korronte artistiko nagusietatik at egon baitzen beti eta bere nortasunarekin bere estiloa eraiki baitzuen. Bere filmetako gaiak orotarikoak dira baina betiere gizakien barne gatazka eta bizipenekin lotuak: bizitzaren zentzua, heriotza, bakardadea, isolamendua, gizakion barne beldurrak, maitasuna, bikoteen arteko harremanak, infidelitatea, elkarbizitza, erlijioa eta Jainkoaren eza, amatasuna, abortua, egunerokotasuna edo errutina, zahartzaroa, haurtzaroa, gizartea, eta abar.
Bere filmak orokorrean erritmo lasaia eta solasaldi edo esaldi sakonak izan ohi dituzte, zuzendariak burututako teknika, honela ikusleek entzundakoa barneratu eta hurrengo eszenara igaro aurretik gogoeta laburra egiteko denboratxo bat izan dezaten.
Biografia
Artzain luterarra izan zuen aita, eta eragin handia izan zuen Ingmar Bergmanengan, haurtzaro zorrotza izan baitzuen. Izan ere, erlijioa haren zinemaren hizpide nagusia izan zen beti. Horrekin batera, heriotza, gizakien nortasuna, gaztaroaren goraipamena, emakumeak eta euren papera gizartean barnan nahiz baloreak izan ziren haren filmentan agertzen ziren beste auzi batzuk.
Zuzendutako film hautatuak
- 1944 - Hets ("Oinazeak")
- 1946 - Kris ("Krisia")
- 1946 - Det regnar på vår kärlek ("Euria ari du gure amodioan")
- 1947 - Skepp till Indialand ("Indiarako itsasontzia")
- 1947 - Kvinna utan ansikte ("Aurpegirik gabeko emakumea")
- 1948 - Eva
- 1948 - Musik i mörker ("Musika Iluntasunean")
- 1948 - Hamnstad ("Portu hiria")
- 1949 - Törst ("Egarria")
- 1949 - Fängelse ("Presondegia")
- 1950 - Till glädje ("Zoriontasunera")
- 1950 - Sånt händer inte här ("Hau ezin liteke hemen gertatu")
- 1950 - Medan staden sover ("Hiriak lo egiten duen bitartean")
- 1951 - Sommarlek ("Udako tartea")
- 1951 - Frånskild ("Dibortziatuta")
- 1952 - Kvinnors väntan ("Emakumeen sekretuak")
- 1953 - Sommaren med Monika ("Uda Monikarekin")
- 1953 - Gycklarnas afton ("Zirku gaua")
- 1954 - En lektion i kärlek ("Maitasun ikasgaia")
- 1955 - Kvinnodröm ("Ametsak")
- 1955 - Sommarnattens leende ("Uda gaueko irribarreak")
- 1956 - Sista paret ut ("Azken parea kanpora")
- 1957 - Det sjunde inseglet ("Zazpigarren zigilua")
- 1957 - Smultronstället ("Basa marrubiak")
- 1958 - Nära livet ("Bizitzaren atarian")
- 1958 - Ansiktet ("Aurpegia")
- 1960 - Jungfrukällan ("Dontzeilaren iturburua")
- 1960 - Djävulens öga ("Deabruaren begia")
- 1961 - Såsom i en spegel ("Ispilu ilunean zehar")
- 1961 - Lustgården ("Plazerraren lorategia")
- 1963 - Nattvardsgästerna ("Jaunartzaileak / Neguko argia")
- 1963 - Tystnaden ("Isiltasuna")
- 1964 - För att inte tala om alla dessa kvinnor ("Emakume hauek guztiak")
- 1966 - Persona
- 1968 - Vargtimmen ("Otsoaren ordua")
- 1968 - Skammen ("Lotsa")
- 1969 - Riten ("Erritua")
- 1969 - En passion ("Pasioa")
- 1971 - Beröringen ("Ukitua")
- 1972 - Viskningar och rop ("Oihuak eta xuxurlak")
- 1973 - Scener ur ett äktenskap ("Ezkontz eszenak")
- 1975 - Trollflöjten ("Xirula magikoa")
- 1976 - Ansikte mot ansikte ("Aurrez aurre")
- 1977 - Ormens ägg ("Sugearen arrautza")
- 1978 - Höstsonaten ("Udazkeneko sonata")
- 1980 - Ur marionetternas liv ("Txotxongiloen bizitzei buruz")
- 1982 - Fanny och Alexander ("Fanny eta Alexander")
- 1986 - Karins ansikte (laburmetraia)
- 1992 - Söndagsbarn ("Igandeko umeak")
- 2000 - Trolösa ("Desleiala")
- 2003 - Saraband
Sariak
- Ingelesez besteko film onena: Jungfrukällan (1960), Såsom i en spegel (1961) eta Fanny och Alexander (1983).
- Urrezko Globoa (Atzerriko pelikularik onena): Smultronstället (1960),
Jungfrukällan (1961), Scener ur ett äktenskap (1975), Ansikte mot ansikte (1976), Höstsonaten (1978) eta Fanny och Alexander (1984).
- Urrezko Hartza: Smultronstället (Pelikularik onena, 1957).
- César Sariak: Fanny och Alexander (Atzerriko pelikularik onena, 1984).
- Canneseko Zinemaldia: Nära livet (Zuzendaririk onena, 1958).
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ingmar Bergman |
- (Ingelesez)(Suedieraz)Webgune ofiziala
- (Ingelesez)"Ingmar Bergman Foundation"