Jack Valenti

Jack Valenti
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Houston, 1921eko irailaren 5a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Washington, 2007ko apirilaren 26a (85 urte)
Hobiratze lekua	Arlingtongo Hilerri Nazionala
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Hezkuntza
Heziketa	University of Houston (en) ; Sam Houston Math, Science, and Technology Center (en) ; Harvard Business School ; Harvard Unibertsitatea ; University of Houston C.T. Bauer College of Business (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	Funtzionarioa, aktorea, enpresaburua, politikaria eta hegazkinlaria
Enplegatzailea(k)	Motion Picture Association (en)
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna ; Distinguished Flying Cross ; Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan ;
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Bigarren Mundu Gerra

Jack Joseph Valenti (1921eko irailaren 5 – 2007ko apirilaren 26) Ameriketako Estatu Batuetako eragin handiko lobbysta eta MPAAren lehendakaria urte askotan. MPAAko 38 urteko iraunaldian MPAA film-sailkatze sistema sortu zuen, eta mundu osoan eragin handien zuen copyright-aren aldeko lobbysta bezala ezagutu izan da.

Gaztaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Valenti Houston-en jaio zen, Texasen, AEB-en, 1921eko irailaren 5an. Bigarren Mundu Gerran United States Army Air Corpsko pilotua izan zen, non lotinant-maila lortu zuen, 51 guda-misio hegaldi burutu zituen B-25 eraso bonbaketari baten pilotu-komandante bezala eta 4 domina jaso zituen.

Valenti-k Houstongo Unibertsitsatetik jaso zuen bere letretako B.A. titulua, eta Harvard Unibertsitatetik M.B.A. titulua. 1952an "Weekley & Valenti" kofundatu zuen, propaganda/politika aholkularitza-agentzia.

Karrera politikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1963ko azaroan John F. Kennedy presidenteak eta Lyndon Johnson-ek Dallas, Texasera egin zuten bidaiaren prentsa ardurdaduna izan zen Valentiren agentzia. Kennedy presidentearen hilketaren ondoren Valenti Johnson presidente izenpetze argazki ospetsuan agertzen da Air Force One hegazkinean, eta presidente berriarekin Washington-era joan zen. Johnson-en Etxe Zuriko egonaldiko lehen "laguntzaile berezia" izan zen. Johsnon-en agintaldiko lehen bi hilabeteetam Etxe Zurian bizi izan zen. Hain zen leiala Johnsoni, non honakoa esatera iritsi ziren: "Johnson-ek bonba atomikoa botako balu, Valenti-k hiri-berritze egitasmo bat dela esango luke".

Karrera MPAAn[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1966. urtean Etxe Zuriko komisioa utzi eta MPAAren presidente bihurtu zen.

Filmak sailkatzeko sistema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1968. urtean MPAA film sailkatze sistema sortu zuen. Hasiera batean 4 sailkatze moeta ezberdin zeuden: G, M, R, eta X. M sailkapen mota GPgatik aldatu zen laster, zein ondoren PG izenpetu zuten. X sailkapen moetak berehala arazoak planteatu zituen, pornografiaren industriak libreki erabiltzen hasi zelako marka erregistratua ez izateagatik, eta ondorioz honekin izan zuen harremanik handiena. Midnight Cowboy eta A Clockwork Orange filmak pornografikoaok zirela uste zuten batzuek X kategorian sailkatua zeudelako. 1990. urtean NC-17 sailkapena argitaratu zen helduentzako pornografia gabeko lanentzat. PG-13 sailkapena 1984. urtean agertu zen publiko hedadura zabalago bat hartzeko.

Valentik 1968. urtean sortutako sistemak Hollywoodeko estudioek behar ez zuten merkatuetatik dirua ez ateratzeko modu egokia dela frogatua izan da. MPAAren sailkapen sistemaren onodorioz estudioek komertzialki arrakastatsuagoak ziren merkatuak ikertu zituzten.

Valenti eta teknologia berriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

70. eta 80. hamarkadetan Valenti entzutetsua izan zen Sonyren Betamax VCRari egindako eraso koloretsuengatik, MPAAk filmen industria suntsituko zuela uste baitzuen. Honen inguruan AEBetako kongresuan 1982an esan zuen esaldi famatu bat: "VCRak AEBetako filma produktoreentzat eta AEBetako publikoarentzat Albert DeSalvo etxean bakarrik dagoen emakume batentzat bezain ona da.".

Valentiren predikzioen aurka, VCR-ek sortutako etxeko bideoen merkatua izan zen 80. eta 90. hamarkadetako AEBetako filma estudioen diru sarrera nagusia, DVDak VCRa baztertu zuen arte.

Digital Millennium Copyright Act[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1998. urtean presioa egin zuen Digital Millennium Copyright Act eztabaidagarria onar zezaten, Internet bidezko copyright-aren hausteak film eta diska industriei min handia egingo ziola argudiatuz.

Erretiroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Valentiren soldata 2004. urtean 1,35 milioi dolarrekoa zen eta National Journalek Washingtongo merkataritza-arloko nagusien artean zazpigarren soldata altuena zela esan zuen.

2004. urteko abuztuan, 82 urte zituela, erretiroa hartu zuen eta Dan Glickmanek hartu zuen bere kargua. Joan Graves egungo sailkapen-sistemako burua Valentik zehaztu zuen.

Erretiroa hartu ostean, arrisku-kapitalarekin teknologia berriekin harremanean egon da, Legend Venturesren aholku-kontseilari izaten, non komunikabideetan inbestitzeko aukerei buruz aholkatzen zuen.

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1962. urtean Mary Margaret Valenti-rekin ezkondu zen eta 3 seme izan zituen bikoteak: John, Alexandra eta Warner Bros. estudioetako Courtenay Valenti exekutiboa, zeinek The Madeiran burutu zituen bere ikasketak. Jack eskola honi buruzko 2006an egindako dokumental batean agertzen da.

2007ko apirilaren 26an Valenti apoplexia baten arazo baten ondorioz hil zen.^[1]