Joseph Brodsky

Joseph Brodsky
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Иосиф Александрович Бродский
Jaiotza	San Petersburgo, 1940ko maiatzaren 24a
Herrialdea	aberrigabea ; Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (1940ko maiatzaren 24a - 1972); baliorik ez (1972 - 1977); Ameriketako Estatu Batuak (1977 -
Bizilekua	South Hadley (Massachusetts); San Petersburgo
Lehen hizkuntza	errusiera
Heriotza	Brooklyn, 1996ko urtarrilaren 28a (55 urte)
Hobiratze lekua	Veneziako San Michele hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Maria Sozzani (en)
Bikotekidea(k)	ikusi Marianna Basmanova (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Clare Hall (en) ; Annenschule (en)
Hizkuntzak	ingelesa; errusiera
Jarduerak
Jarduerak	poeta, itzultzailea, saiakeragilea, idazlea, antzerkigilea, dramagilea eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	Mount Holyoke College ; Michigango Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Gorbunov and Gorchakov (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1987) ; John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka (1977) ; MacArthur Fellows Program (1981eko ekaina) ; Rome Prize ; Ohorezko Legioko zalduna ; honorary citizen of Saint Petersburg ; United States Poet Laureate (1991) ; Golden Wreath (1991) ; Honoris Causa (1978) ; ohorezko doktore : Silesiako Unibertsitatea (1993ko ekainaren 22a) ;
Influentziak	Anna Akhmatova, Marina Tsvetaieva, Osip Mandelstam, Robert Frost eta W. H. Auden
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Bavariako Arte Ederren Akademka
Genero artistikoa	olerkigintza

Joseph Aleksandrovitx Brodsky (errusieraz: Ио́сиф Алекса́ндрович Бро́дский, translit.: Iosif Aleksandrovitx Brodski, ɪˈosʲɪf ɐlʲɪˈksandrəvʲɪtɕ ˈbrotskʲɪj ahoskatua; San Petersburgo, 1940ko maiatzaren 24a - New York, 1996ko urtarrilaren 28a) errusiar jatorriko estatubatuar poeta izan zen.

Lehenengo poemak inguru intelektualetan argitaratu zituen, baina haren poesia, iraultzailea ez bazen ere, agintariek kanon ofizialetatik urrunegi zegoela iritzita, bost urteko erbestealdira kondenatu zuten. Brodskyk errealismo sozialistatik urrun bilatu zituen bere ereduak; lan neoklasikoak egin zituen, eta lehentasuna eman zion odari eta elegiari: Muinoak eta beste poema batzuk (1966), Geldialdi bat basamortuan (1970). 1972an Estatu Batuetara joan zen, eta hango hainbat unibertsitatetan aritu zen irakasle. Ama-hizkuntzan idatzi zituen erbestealdiaren oinazeak: Aldi eder baten amaiera (1976), Diskurtsuaren atalak (1977). 1983an, Ahapaldi berriak Augustan (1983) argitaratu zuen, eta 1987an, Uranio. 1987an, Literaturako Nobel Saria eman zioten.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q862
Multimedia: Joseph Brodsky / Q862

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman