Juan Felix Iriarte

Juan Felix Iriarte
Bizitza
Jaiotza	Sunbilla, 1912ko urriaren 1a
Herrialdea	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Heriotza	Banka, 1987ko otsailaren 15a (74 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara; gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	bertsolaria

Juan Felix Iriarte Gaintza, izengoitiz Berjinanto (Sunbilla, 1912ko urriaren 1a - Banka, Nafarroa Beherea, 1987ko otsailaren 15a), nafar bertsolaria izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Juan Felix Iriarte Sunbillan jaio zen, 1912ko urriaren 1ean. Bederatzi urte baizik ez zituela joan zen Aldudera bizitzera, baserri bateko mutil gisa lan egitera.^[1] 13 urterekin hasi zen bertso-kantari, Joanes Harriet aldudar bertsolariarekin. Hamasei urte zituela, toberak eta kabalkadak kantatzen hasi zen, Panpale-rekin batera. 1936ko Nafarroako Bertsolari Txapelketa irabazi, eta bosgarren gelditu zen Euskal Herrikoan. Bankara ezkondu zen 1938an, Beronika Ospitalekin. Ederki laketu zuen, zahartzaroan idatzitako bertso hauek erakustera ematen duten bezala:^[1]

1 Horra zer gauza xoragarriak zeru azpiko izarrak
Gau ilunean behatzen bada ikusten dira bakarrak
Bi koloretan ageri dira urreak ta zilarrak
Horiek oro eginak ditu Jainko Jaunaren indarrak

2 Huna Bankako herri pollita izar eder bat iduri
Oihanetako xori guziak arbolen puntan kantari
Mendietako erreka hetan arrain pollitak igeri
Bankan zoin urus bizi giren gu hortarikan da ageri

3 Udaberrian sortuko dira mendi gainetan loreak
Bazter guziak xoratzen ditu berduraren koloreak
Bai eta ere arboletarik xorittoen amoreak
Nik ere kantuz igortzen ditut herriaren ohoreak

4 Itsasorikan ez dugu bainan baditugu hor mendiak
Elgarren kantu besarka daude ttipiak eta haundiak
Heien gainean alhatzen ari behiak eta ardiak
Gain hei(e)tako sorotan berriz behorrak eta zaldiak

5 Bihotz guziak alegeratzen primaderako fazoinak
Zelaietarik mendi gainerat heldu zaizkigu artzainak
Bide hegian esnez beterik ikusten dira bidoinak
Uda eder bat pasatzen dute laguntzen batu sasoinak

6 San Migeletik San Martinerat Bankako mendi gainetan
Ihiztariak gorderik daude beren harmak eskuetan
Uso gaixoak hor heldu dira nekaturikan airetan
Eta ainitzak lurreat doaz pentsatu ere gabetan

7 Bankako mendi gainetarikan urrun egiten da soa
Alde batetik Adour ibaia bertzetikan Bidasoa
Miraila baten pare han dago aitzinean itsasoa
Begi luzekin behatzen bada Euskadi oso osoa

8 Berrogei eta hamar urte du Bankan bizitzen nizala
Bizkar gainean jarri zait orai adin handiko itzala
Hau bururatu behar dut orai hasia dutan bezala
Gure Jainkoak bankar guzier graziak ixur ditzala^[1]

Plaza anitzetan aritu zen kantuz, Ipar Euskal Herrian gaindi, baita zahartzaroan ere. 1950ean hirugarrena izan zen Teodoro Hernandorenak antolatutako Euskal Herriko txapelketan, eta 1951n zazpigarrena. ^[1] 1987ko otsailaren 15ean hil zen Bankan.

Txapelketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1936ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan txapelduna.
1936ko Bertsolari Txapelketa Nagusia: bosgarrena.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ ^a ^b ^c ^d Bidegain, Eneko. Urepeletik Bidarraira, bi mende bertsotan. Bertsolari aldizkaria, 2019ko urtarrilak 3, CC BY-SA 4.0, bertsolari.eus (Noiz kontsultatua: 2020-8-11).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Juan Felix Iriarte "Berjinanto", BDB Bertsolaritzaren datu-basea, bdb.bertsozale.eus
Bankako bertsulari ohien koblak, Bankarrek bilduak eta 2013ko uztailaren 13ko omenaldi egunean kantatuak, eke.eus

Datuak: Q12260980

[bertsolaria-1] Bidegain, Eneko. Urepeletik Bidarraira, bi mende bertsotan. Bertsolari aldizkaria, 2019ko urtarrilak 3, CC BY-SA 4.0, bertsolari.eus (Noiz kontsultatua: 2020-8-11).

[1]