Karl Friedrich Schinkel

Karl Friedrich Schinkel
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Neuruppin, 1781eko martxoaren 13a
Herrialdea	Prusiako Erresuma
Heriotza	Berlin, 1841eko urriaren 9a (60 urte)
Hobiratze lekua	Dorotheenstadt cemetery (en)
Familia
Aita	Cuno Christian Schinkel
Ezkontidea(k)	Susanne Schinkel (en) (1809ko abuztuaren 17a -
Seme-alabak	ikusi Elisabeth von Wolzogen (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Evangelisches Gymnasium zum Grauen Kloster (en) ; Bauakademie (en) ; (1799 -
Hizkuntzak	alemana
Irakaslea(k)	Friedrich Gilly (en) ; David Gilly (en)
Ikaslea(k)	ikusi Friedrich Ludwig Persius (en) ; Ditlev Martens (en) ; Adolf Lohse (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	arkitektoa, margolaria, hirigilea, unibertsitateko irakaslea, obra-maisua, artista grafikoa eta marrazkilaria
Lan nabarmenak	ikusi Glienicke Palace (en) ; Alte Nazarethkirche (Berlin-Wedding) (en) ; Elisabethkirche (en) ; Schlossbrücke (en) ; Charlottenhof Palace (en) ; Burdinazko Gurutzea; Neuer Pavillon (en) ; Konzerthaus Berlin (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Order of the Red Eagle 3rd Class (1821) ; Commander of the Order of the Redeemer (1836) ; Order of the White Falcon (1838ko ekainaren 6a) ; Knight 1st Class of the Order of the Polar Star (1839) ; commander of the Order of the Dannebrog (1840) ; Order of the Red Eagle 2nd Class (1836) ;
Influentziak	David Gilly (en)
Kidetza	Alemaniar Arkeologia Institutua; Accademia di San Luca; National Academy of Design (en) ; Britainiar Arkitektoen Errege Institutua; Academy of Fine Arts Vienna (en) ; Arteen Akademia Inperiala; Suediako Arteen Errege Akademia; Prussian Academy of Arts (en) ; Arte Ederren Akademia (Frantzia)
Mugimendua	Neogreziar arkitektura

Karl Friedrich Schinkel (Neuruppin, Brandenburgo, 1781 martxoaren 13 – Berlin, 1841 urriaren 9) arkitekto eta margolari neoklasiko prusiarra zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1798 urtean Neuruppineko Lizeoa utzi eta Berlinera joan zen ikasketak jarraitzera. 1803an lehen bidaia egin zuen Italiara, baina itzultzean Napoleonek tropek Berlin hartua zuten. Frantziaren desegigoaren ondoren, Schinkel eraikitze kabinete prusiarreko arduraduna egiten da. Bere eginkizuna Berlin eraldatzea izango da, Prusiako hiriburu eredugarri bihurtzeko. Beste prusiar lurraldeetako ardura ere bazuen, Renaniatik hasi eta Königsberg hiriraino.

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Schinkelen estiloa garairik emankorrenean arkitektura klasiko greziarrerako itzuleran datza, agian inbaditzaile frantziarren estilo erromatarretik aldentzeko. Bere eraikin ezagunenak Berlin eta inguruetan daude. Horien artean aipatzekoak dira Schauspielhaus (1819-1821), aurreko antzokia ordeztu zuena sute baten erre baitzen, eta Museo Zaharra edo Altes Museum (1823-1830), eraiki zenean Museo Berria zena..

Schinkelen garrantzia ez datza eraikitako lanetan bakarrik, baizik-eta lan teorikoan ere bai. Bere ideiak argi agertzen dira eraiki gabeko proiektuetan ere, hala nola Akropolia Errege Jauregi bihurtzeko lanetan eta Orianda Jauregiaren eraldaketan (Krimean). Proiektu hauek eta beste asko Sammlung architektonischer Entwürfe (Zirriborro Arkitektonikoen Bilduma 1820-1837 artean) eta Werke der höheren Baukunst (1840-1842; 1845-1846) liburuetan agertzen dira.

Askoren arabera, egoera politikoak (frantziarren okupazioa eta errege prusiarren gaitasun eza) Schinkel garapen osora iristea galarazi egin zuen, haren eskemek aurreikusten duten talentu eta gaitasunak etenez.

Hala ere, bere eragina garaiko Prusian eta oraingo Alemanian izugarria izan dela esan daiteke, Mies van der Rohe arkitektoarenganaino iritsi baita.