Koala

Wikipedia, Entziklopedia askea

Koala (Phascolarctos cinereus) Australia hegoaldean bizi den martsupial belarjale eta zuhaiztarra da, Phascolarctidae familiakoa. Kanguruarekin batera, Australiako animalia ezagunenetakoa da.

Eukalipto-hostoz elikatzen da gehienbat. Bizitzaren denbora gehiena zuhaitzen goialdean pasatzen du, eta beste zuhaitz batera pasatzeko bakarrik jaisten da.

Bizilekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Australiako hego eta ekialdeko kostaldean bizi da, Adelaide ingurutik Cape York penintsulako hegoalderaino. Erdialderago ere taldeak badira, nahiko hezetasuna badago eta elikatzeko zuhaitzak hazten badira. Hegoaldeko Australian sarraskituak izan ziren XX. mende hasieran, baina harez geroztik birpopulatze kanpainak izan dira.

Ez dago koalarik Tasmanian eta Mendebaldeko Australian.

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koala
Iraute egoera

Kaltebera (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaChordata
KlaseaMammalia
OrdenaDiprotodontia
FamiliaPhascolarctidae
GeneroaPhascolarctos
Espeziea Phascolarctos cinereus
Goldfuss, 1817
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Ernaldia37 egun
Elikadura iturri nagusiaHostoa
Bizi itxaropena10 urte
Kumaldiaren tamaina1
Eguneko zikloagaueko
Genomaren kokapenabmcgenomics.biomedcentral.com…, dnazoo.org… eta ensembl.org…

Buru handia, belarri iletsuak, sudur handia, ile grisa edo arre-grisaxka ditu eta lehenengo bi behatzak elkarren aurka jar ditzake. Ez du isatsik.

Arrek 12 kg inguruko pisua izaten dute; emeek, berriz, 8 kg batez bestekoan eta 76 cm inguru luze dira.

Hatzen banaketa desberdina da, gizakiarenarekin erkatuz gero: hatz lodi baten ordez, bi ditu eta eskuaren alde batean daude; beste hiru hatzak, aitzitik, haien aurkako aldean daude, eta atzapar luze eta zorrotzak dituzte. Moldaketa hori zuhaitzetara hobeki igotzeko eta eusteko bide da. Hanketako behatz luzeak ez du atzaparrik, ordea, eta bigarren eta hirugarren behatzak elkarrekin fusionaturik edo loturik daude, arkakusoak, zorriak-eta kentzeko.

Arrak emeak baino mugituagoak dira eta egun guztia jaten ematen dute. Emeek eguna lotan pasatzen dute eta gauean, janari bila irteten dira.

Hortzak eukalipto-hostoak jateko egokituta dauzkate eta aurrean bi letagin luze dituzte:

     Hortzeri-formula    
3.1.1.4
1.0.1.4

Ikusteko zailtasun nabarmena dutenez, usaimena oso-oso garaturik dute.

Energia aurrezteko, egunean 20 ordu egiten dute lo, nagiek baino bi ordu gehiago.

Ugalketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emeek urtean kume bakarra izaten dute, batez beste 5,5 g ingurukoa: jaio eta berehala joaten da amak aurreko aldean duen poltsa martsupialera, eta bertan, ugatzetatik ateratzen den esne antzeko likido batez sei hilabetean elikatzen da. Modu horretan, kumea hiltzea eragozten da, bitaminak behar baititu eta eukaliptoaren pozoiari aurre egiteko substantziak dauzkalako.

Elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batez ere eukalipto-hostoak jaten dituzte; baina zuhaitz haren bostehun bat mota baldin badaude ere, koalek hogeita hamabost bat mota besterik ez dute jaten.

Jatorrizko hizkuntzan, koala hitzak "edaten ez duena" adierazten omen du. Izan ere, bertako biztanleek ez zituzten inoiz ikusten zuhaitzetatik jaisten edatera joateko, hostoetan topatzen duten ura nahikoa dutelako, nonbait.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]