Larraine

Larraine
Zuberoa, Euskal Herria
Larraineko eliza.
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Zuberoa
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Oloroe-Donamaria
Kantonamendua	Euskal Mendialdea
Izen ofiziala	Larrau
Auzapeza	Jean-Dominique Iriart (2020-2026)
Posta kodea	64560
INSEE kodea	64316
Herritarra	larraintar
Ezizena	jente karesant, koki handiak eta uhuñak
Kokapena
Koordenatuak	43°01′07″N 0°57′21″W
Azalera	126,80 km2
Garaiera	319-2022 metro
Distantzia	30.4 km (Maule-Lextarretik)
Demografia
Biztanleria	197 (2018:  −2)
Dentsitatea	1,51 biztanle/km²
Zahartzea	% 18,48
Ugalkortasuna	‰ 87,1
Ekonomia
Jarduera	% 74,34 (2011)
Desberdintasuna	% 9,71 (2011)
Langabezia	% 0 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 73,36 (2010)
Erabilera	% 45,35 (2011)

Larraine ([laraiɲe]) Zuberoako hego-mendebaldeko udalerri bat da, Basabürüa eskualdekoa.

Geografia

Ingurune naturala

Udalerria bera oso menditsua da, Orhi (2.022m), Belozkarre (1.173m), Salhagaina (1.053m), Barazea (1.893m) mendiak udalerri honen lurraldean daudelarik besteak beste. Zuberoako udalerririk zabalena ere bada bere 126,8 km²-ekin. Bertan daude baita, Holtzarteko arroil famatuak.

Bestela, Larraineko mendateak herria Otsagabiarekin (Nafarroa) lotzen du.

Udalerri mugakideak

Iparraldean Altzai-Altzabeheti-Zunharreta, Lakarri-Arhane-Sarrikotagaine eta Etxebarre dira udalerri mugakideak, ekialdean Ligi-Atherei eta Santa Grazi, mendebaldean Lekunberri eta Mendibe Nafarroa Behereko udalerriak eta hegoaldean, Izaba, Uztarroze eta Otsagabia, Nafarroa Garaian.

Aitona bat eta ume bat palan jokatzen Larraineko pilotalekuan

Etxeak eta Auzoak

• Ekhibegia
• Ekhialtea-Xipi-Pettarra
• Inhurritz
• Buruzieta
• Herri
• Zarzaia
• Urartea
• Belhaudi-Irati

Historia

Historiaurreko aztarnak topatu dira udalerrian eta 1178ko agirietan irakur daitekeen moduan Sauveladeko monasterioak jaso zuen udalerriaren prioretza, Larraineko jaunaren eskutik. Done Jakue bidea egiten ari ziren erromesentzat ospitale bat ere izan zen Erdi Aroan.

Ekonomia

Laborantza, basogintza, artzaintza eta turismoaren inguruko zerbitzuak dira udalerriko ekonomia jarduera nagusiak.

Demografia

Biztanleriaren bilakaera 1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851 848 813 751 948 1 004 1 157 1 188 1 235 1 170 1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896 1 307 1 190 1 167 1 048 948 886 919 857 861 1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954 846 840 790 897 698 615 600 544 458 1962 1968 1975 1982 1990 1999 2009 2014 2020 450 405 345 298 241 214 204 195 194

Politika

Alkateak

Alkatea	Agintaldia
Marcel Accoceberry	1983-2008
Sébastien Uthurriague	2008-2014
Jean-Marc Bengochea	2014-2020
Jean-Dominique Iriart	2020-2026

Azpiegiturak

Hezkuntza

Udalerriak eskola publiko bat du, ama-eskolako eta lehen hezkuntzako ikasketak eskaintzen dituena. Ama-eskola mailan, 2022-2023 ikasturtetik aurrera, ikasleek euskaraz ikasten dute, murgiltze ereduan. Lehen hezkuntzako ikasleek eredu elebidunean ikasten dute.

Garraioa

2021etik aurrera Txik Txak autobus sareko 60. lineak zerbitzua ematen dio udalerriari uztailean eta abuztuan, astelehenetik igandera. Linea honek bi geltoki ditu Larrainen: Holtzarteko aparkalekua (Logibar auzoa) eta Aduana zaharra.

Horrez gain, udalerriko biztanleek Txik Txakeko eskaera bidezko garraioa erabili ahal dute urtean zehar, astelehen, asteazken eta larunbatetan, Atharratze-Sorholüzera, Maule-Lextarrera edo Mendikotara joateko.

Kultura

Larraineko Beñat Behety (Ahotsak proiekturako)

Euskara

Larrainen Basabürüako euskara da nagusi, zuberotar euskalkiaren aldaera.

Maskaradak

Herriak antolatutako azken maskaradak 1997an eta 2010ean izan dira.

Pastoralak

1991an, larraintarrek Xalbador pastorala prestatu zuten (Roger Idiartek idatzia). 2011an Johañe Bordaxarren Telesforo Monzon pastorala antolatu zuten.

Kirola

Betzüla trofeoaren esku huskako pilota txapelketaren erdi-finalak eta finalak herriko trinketean jokatzen dira.

2015etik 2019ra Xibero Trail mendi lasterketa antolatzen zen udalerriaren.

Larra Larrau bizikleta proba Larrainetik pasatzen da.

2007ko Frantziako Tourreko 16. etapa, uztailaren 25ean egindakoa eta Orthezetik Aubisquera zihoana, Larrainetik igaro zuen.

Ondasun nabarmenak

• San Joan bataiatzailearen eliza. Monumentu historiko izendatu zuten 2003an. Bere zatirik zaharrenak XII. mendekoak dira. Barruan dauden hiru objektu ere monumentu historiko bezala klasifikatuta daude: XVI. mendeko prozesioetarako gurutze bat, XVII. mendeko aldare-tabernakulua eta XVI. mendeko Ama Birjina eta umearen zurezko estatua bat.
• San Jüsefeko ermita, 1656an Larraineko fraideek eraikia. 1250 metrotako altueran dago. Donejakue bidea egiten zuten erromesen aterpea ere izaten zen.
• Holtzarteko zubia, 1920an eraikitako zubi esekia.
• Iparraldeko 43. paraleloaren eta Greenwichetik mendebaldera dagoen 1. meridianoaren arteko mozketa-puntua udalerriaren lurretan dago.

Argazki galeria

• 
  Larraineko eliza
• 
  Larraineko pilotalekua
• 
  Larraineko iturria
• 
  Larraineko etxe bat
• 
  Holtzarteko zubia
• 
  Larraineko mendatea

Larraintar ospetsuak

• Jean-Baptiste Borthiri (1889-1974) idazle eta koblakaria.
• Marie Clémence Richard (1830-1915) Luis Luziano Bonaparte printzearen emazte eta laguntzailea.
• Louis Ligetx (1901-1940), idazlea eta koblakaria.
• Robert Larrandaburu (1955-), alpinista, mendizalea eta mendi gidaria.

Erreferentziak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa

Kanpo estekak

• Udalaren webgune ofiziala

• Datuak: Q608335
• Multimedia: Larrau / Q608335
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Larraine