Lekeitioko portua

Lekeitioko portua
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Bizkaia
Herria	Lekeitio
Koordenatuak	43°21′52″N 2°30′14″W / 43.3644045°N 2.5040135°W

Lekeitioko portua edo Txatxo kaia Bizkaiko hirugarren arrantza kairik garrantzitsuena da Bermeoko eta Ondarroako portuen ondoren. Izan ere, 2004an 17 itsasontzi zituen baxurarako.

Lea ibaiaren bokalean kokatuta dago, Isuntzako hondartzaren badian, eta herriko erdigunea da antzinatik legez gaur egun ere. Kontutan hartu behar da ohiko pasealekua izateaz gain, jai egun nagusiak ere bertan ospatzen dituztela: San Pedroko jaietan kofradia aurrean kaxarranka dantza (ekainaren 29an) eta San Antolinetan antzar eguna (irailaren 5ean).

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun dagoena baino lehenago beste kai batzuk egon ziren herrian, eta honi buruzko lehenengo berriak XIV. mendekoak ditugu. Hala ere, antza denez erromatarren garaian ere portus bat egon zelako aztarnak badaude.

XV. mendean, 1486ko ordenantzen arabera, hiru toki zeuden itsasontziak lotzeko: Lea ibaiaren ertzean (Madalena eta Isuntzako moilen artean) eta kaian bertan. Mende hartakoa edo zaharragoa San Pedro arrantzaleen kofradia ere bada. Erdi Aro hartatik balearen harrapaketak garrantzi handia eduki zuen Lekeition, inguruko beste herrietan bezala.

Urteak aurrera, eta 1735eko deskripzio baten arabera, kaian bi nasa zeuden: Nasabarri eta Nazazarra, eta tartean nasabittartia zelakoa. Orduan, Holandako moila izenekoa bazegoen bertan, Herbehereetako itsasontzi merkatarien joan-etorrien lekukoa izan dena.

Azkenik, portuaren gaurko egitura XIX. mendearen amaieran finkatu zuten, 1887 eta 1891 artean, Jose Lekerika ingeniariak egindako proiektuari jarraituz. Honen arabera lau moila eraiki zituzten: Abadeen moila, plazaren azpikoa (gaurko Independentzia enparantzaren azpikoa), Txatxo kaia eta iparraldekoa edo tinglaua (1932tik tinglatu batek estalia). Ordurarte, Arranegi kaleko etxeek hondartzara edo itsasora ematen zuten zuzenean.

Ontziolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gogoan hartu behar dugu Leako itsasadarrean ontziolak egon direla gutxienez XIV. mendetik, eta gaur egun ere hauen aztarnak badaude.

Islako moila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Islako moila, lazunarri edo malekoia 1856an amaitu zuten, itsasadarra Karraspioruntz bideratzeko XVIII. mendetik zetozen asmoak azkenean gauzatuz. Honek arrantza jarduera erraztu zuen, besteak beste.