Luis Sepúlveda

Wikipedia, Entziklopedia askea
Luis Sepúlveda

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakLuis Sepulveda Diaz
JaiotzaOvalle1949ko urriaren 4a
Herrialdea Txile
BizilekuaTxile
Europa
HeriotzaOviedo eta Oviedo2020ko apirilaren 16a (70 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: COVID-19a
Familia
Ezkontidea(k)Carmen Yáñez (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaTxileko Unibertsitatea
Instituto Nacional General José Miguel Carrera (en) Itzuli
Hizkuntzakportugesa
ingelesa
frantsesa
italiera
alemana
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea, kazetaria, gidoilaria, film-zuzendaria, errealizadorea, iritzi-kazetaria eta politikaria
Jasotako sariak

IMDB: nm0784720 Allocine: 34990 Allmovie: p267934
Musicbrainz: 0107fdc8-9e59-4b52-9472-b7ca51652649 Discogs: 6060699 Edit the value on Wikidata

Luis Sepúlveda (Ovalle, Coquimbo, 1949ko urriaren 4a - Oviedo, Asturias, 2020ko apirilaren 16a) idazle, kazetari eta zinemagile txiletarra zen. Ipuinak eta nobelak idatzi zituen, eta batez Un viejo que leía novelas de amor obragatik ezaguna da.

Biografía[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ovalleko Hotel Chilen jaio zen, "atzemate agindupeko amodio ihesaldian", bere amak dioen bezala "adin gutxikoa zelako eta alde egin zuten bere aitak, mutil-lagunari bahitze salaketa eginik, harremana onartzen ez zuelako"[1]. José Sepúlpeda bere aita, Txileko Alderdi Komunistako militantea, jatetxe baten jabe zen; bere ama aldiz, Irma Calfucura, maputxe jatorriko erizaina.

Santiagoko San Miguel auzoan hazi zen idazle hau eta Instituto Nazionalean ikasi zuen. Bertan hasi zen idazten historiako irakasle batek inspiratuta.

Bere hitzetan "gorri, erabat gorri" jaio zen: 15 urte zituelarik Jota-n, Txileko gazte komunisten artean ibili zen, 1968an bota zuten arte. Gero, Askapen Nazionalaren Ejerzitoa izeneko Partidu Sozialistako alderdian militatu zuen.

17 urte zituelarik bere lehen liburua kaleratu zuen, olerki-liburu bat hain zuzen. Adin hartan, bere aitaren jatetxera joan ohi zen kazetari batek Clarín egunkarian erredaktore polizial bezala lana lortu zion. 20 urterekin hainbat kontakizun zituen eta "lagun on batek" ordenean jarri zituen, bere lehen ipuin liburua sortuz: Crónicas de Pedro Nadie[2].

Bere lehen ipuinetan Francisco Coloanek edukitako eragin handia onartzen du [2]. Idazle hau irakurri eta gero, Sepúlvedak baleontzi batean sukaldari bezala bat egin zuen.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Crónica de Pedro Nadie, cuentos, Casa de las Américas, La Habana, 1969
  • Los miedos, las vidas, las muertes y otras alucinaciones, cuentos, Editorial Nordan, Estocolmo
  • Cuaderno de viaje, cuentos, Colegio del Rey, Alcalá de Henares, Madrid, 1986
  • Boykott, cuentos, Editorial Martínez Roca, México
  • Un viejo que leía novelas de amor, novela breve, Júcar, Madrid, 1989 y Emisión, Santiago de Chile, 1989 (edizio anitz, Tusquets-en ere). Euskarazko edizioa: Maitasun elaberriak irakurtzen zituen agurea, Txalaparta, 1997.
  • Patagonia Express, libro de viajes, Tusquets, Barcelona, 1995. Euskarazko edizioa: Patagonia Express, Txalaparta, 1998.
  • Komplot: Primera parte de una antología irresponsable, Editorial Joaquín Mortiz, México D.F., 1995
  • Nombre de torero, novela, Tusquets, Barcelona, 1994
  • Mundo del fin del mundo, novela, Tusquets, Barcelona, 1996
  • Historia de una gaviota y el gato que le enseñó a volar, novela para niños, Tusquets, Barcelona, 1996
  • Desencuentros, cuentos, Tusquets, Barcelona, 1997
  • El juego de la intriga, (con Martín Casariego, Javier García Sánchez y Paco Ignacio Taibo II), Espasa, 1997
  • Diario de un killer sentimental & Yacaré, novela, Tusquets, Barcelona, 1998
  • Historias marginales, cuentos, Seix Barral, Barcelona, 2000
  • Hot Line, novela, Ediciones B, Barcelona, 2002
  • La locura de Pinochet, 20 artículos, Aún Creemos en los Sueños, Santiago de Chile, 2002
  • Salud, profesor Gálvez! y otras historias, Ediciones de la Banda Oriental, Montevideo, 2004
  • Los peores cuentos de los Hermanos Grimm, novela en coautoría con el escritor uruguayo Mario Delgado Aparaín, Roca Editorial, Barcelona, 2004 y Seix Barral, Buenos Aires, 2004
  • Narrar es resistir, conversaciones con Bruno Arpaia
  • Moleskine, apuntes y reflexiones, artículos, Ediciones B, Barcelona, 2004
  • El poder de los sueños, artículos, Aún Creemos en los Sueños, Santiago de Chile, 2004
  • Los calzoncillos de Carolina Huechuraba, 17 crónicas, Aún Creemos en los Sueños, Santiago de Chile, 2006
  • Vida, pasión y muerte del Gordo y el Flaco, guion radiofónico, 2007
  • La lámpara de Aladino, Tusquets, Barcelona, 2008
  • La sombra de lo que fuimos, novela, Espasa, 2009
  • Historias de aquí y de allá, cuentos, Belacqvam, 2010
  • Últimas noticias del sur, libro de viajes; con fotos de Daniel Mordzinski, Espasa, Barcelona, 2011

Sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Marcia Scantlebury. Luis Sepúlveda: "No soy un mitómano", El Sábado, septiembre de 2002; reproducido en el archivo Letras.s5; acceso 14.07.2012
  2. a b Josefina Ribalta y Fernando Cross. Luis Sepúlveda: El 'viejo' que escribe novelas de amor, revista A Propósito, entrevista realizada en febrero de 1995 en ocasión de la visita de Luis Sepúlveda a Puerto Rico; acceso 14.07.2012

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Luis Sepúlveda Aldatu lotura Wikidatan