Magadan

Magadan
	hiri/herria
	Magadanen ikuspegia Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Errusia
Errusiako oblastak	Magadan oblasta
Hiri okruga	Magadan Urban Okrug
Izen ofiziala	Магада́н
Posta kodea	685000
Geografia
Koordenatuak	59°34′00″N 150°48′00″E / 59.5667°N 150.8°E
Azalera	295 km²
Altuera	70
Demografia
Biztanleria	92.782 (2018ko urtarrilaren 1a); Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaEspresio akatsa: Ez dago operadorerik -(r)entzat
Dentsitatea	325,36 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1929
Telefono aurrizkia	4132
Ordu eremua	Magadango ordua eta Vladivostok Time (en)
Hiri senidetuak	Baranavitxi, Jelgava, Anchorage, Tonghua, Zlatitsa (en) , Shuangyashan eta Guadalajara
	http://www.magadangorod.ru/

Magadan (errusieraz: Магадан) Errusiako hiria da, Magadan oblastaren hiriburua. Ekialde Urruneko Barruti Federalean dago, Okhotskeko itsasoaren iparraldeko kostaldean, Taui badian^[1], Moskutik 5.910 km ekialdera eta Khabarovsketik 1.655 km ipar-ekialdera. 2010ean 95.982 biztanle zituen^[2].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1920ko hamarkadarako bazegoen giza kokalekua Magadan inguruan, baina herria 1929an sortu zuten. Hasieran, hiriaren izena Nagaevo izan zen, Even-Okhotsk barrutiko hiriburua. 1933. urtean hiri-izaera eman zioten.

Stalinen agintepean presoak Magadanera bidaltzen zituzten behartutako lanak egitera. 1932-1953 urte bitartean Dalstroi erakundearen egoitza egon zen Magadanen: behartutako lan izugarriak, urre-meatzeetako lanak eta lan zentzagarriak eragiten zizkieten. Aro horretan hiriko ekonomiak behera egin zuen, eta hala egon zen hamarkadetan.

Magadanek Okhotskeko itsasoan portua duenez, Kolyma eskualdeko meatzeetan ustiatutako urrea eta beste metalak merkaturatzeko gune bihurtu zen. Hiria hazi egin zen, eta biztanleak ere ugaritu egin ziren, batez ere meategietako jardunaren garapenez.

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun, eraikuntza eta arrantza dira ekonomia-jarduera nagusiak. Portua maiatzetik abendura egoten da irekita. Hiritik 50 km iparralderantz nazioarteko aireportua daukate. Edozein modutan ere, errepide bi daude bakarrik hiria inguruekin lotzeko; bat Kamtxatka aldera doana, eta bestea, 2.200 kmra hurren daukaten Jakutsk hirira doana, hezurren ibilbidea deritzona. Beraz, nolabait isolatuta dagoen hiria da Magadan.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Magadanen klima subartikoa daukate, Dfc Köppen klima sailkapenaren arabera. Negu luze eta hotzak dituzte; urtean bakarrik sei hiletan igotzen du tenperaturak 0 °C-tik gora. Izotza eta tundra dira eskualdeko paisaia nagusia, beraz. Okhotskeko itsasoko kostaldeko tenperatura, urtarrilean -22 °C eta uztailean 12 °C bitartekoa izaten da. Barrualdean, ostera, urtarrilean -38 °C eta uztailean 16 °C bitarteko tenperatura izaten dute.

Datu klimatikoak (Magadan)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	2.4	2.5	5.5	8.0	22.3	24.5	26.0	25.5	20.2	13.8	6.6	3.3	26.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	−14.2	−12.5	−8.0	−1.6	4.9	11.3	14.8	15.0	10.4	1.7	−7.3	−12.8	0.0
Batez besteko tenperatura (ºC)	-16.4	-15.4	-11.4	-4.6	1.8	7.8	11.8	12.0	7.5	-0.9	-9.8	-14.9	-2.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	−18.5	−17.8	−14.4	−7.5	−0.5	5.2	9.6	9.7	5.1	−3.1	−12.0	−17.0	−5.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	−34.6	−33.3	−30.8	−23.5	−10.8	−3.0	2.0	−1.0	−6.3	−21.6	−26.9	−30.7	−34.6
Pilatutako prezipitazioa (mm)	14	13	17	33	37	47	64	93	77	80	60	26	561
Euri egunak (≥ 0.1 mm)	0.1	0.3	0.3	2.1	11	16	21	20	18	10	2	0.1	100.9
Elur egunak (≥ 1 mm)	16	14	15	15	6	0	0	0	0.2	8	17	16	107.2
Eguzki orduak	74.4	127.1	226.3	228.0	198.4	216.0	182.9	170.5	147.0	130.2	81.0	40.3	1822.1
Hezetasuna (%)	65	64	65	71	78	82	86	83	78	69	66	64	72.6
Iturria (1): Погода и Климат^[3]
Iturria (2): Hong Kong Observatory (sunshine)^[4]