Manuel María

Wikipedia, Entziklopedia askea
Manuel María

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakManuel María Fernández Teixeiro
JaiotzaOuteiro de Rei, 1929ko urriaren 6a
Herrialdea Galizia
HeriotzaA Coruña, 2004ko irailaren 8a (74 urte)
Hobiratze lekuaOuteiro de Rei
Outeiro de Rei, Outeiro de Rei (en) Itzuli
Familia
Ezkontidea(k)Saleta Goy García (en) Itzuli  (1959ko maiatzaren 9a -
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
galiziera
Jarduerak
Jarduerakidazlea, liburu-saltzailea eta politikaria
Jasotako sariak
KidetzaReal Academia Galega
Izengoitia(k)Manuel María
Find a Grave: 26469908 Edit the value on Wikidata

Manuel María Fernández Teixeiro, ezagunagoa Manuel María izenaz (Outeiro de Rei, 1929ko urriaren 6a - Coruña, Galizia, 2004ko irailaren 8a) galizierazko olerkaria izan zen, Espainiako Gerra Zibilaren ostean Galizian izan den olerkari handienetako bat, Uxío Novoneyrarekin batera.

Manuel Maríaren poesiagintzan, hasieran existentzialismoa eta ondoren gizarteko arazoen salaketa dira gaiak. Harreman estua izan zuen Euskal Herriarekin, Gabriel Arestiren bidez. Kontakizunak eta antzerki-lanak ere idatzi zituen.

Lan nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Manuel Maríaren omenezko estatua, Monforte de Lemosen

Lan azpimarragarriak: Muñeiro de bretemas (1950, Laino errotaria), Advento (1954), Terra Cha, Morrendo a cada intre (1952), Documentos personaes (1958) Mar maior (1963, Itsaso nagusia), Proba documental (1968), Versos pra un país de minifúndios (1969), Remol (1970, Hauspea), Brétemas de muiñeiro (2000), Camiños de luz e sombra (2000).

1985ean, Koldo Izagirrek Manuel Maríaren bi antzerki-lan argitaratu zituen euskaraz Berengela izeneko otarantza baten ibilketak eta biribilketak eta Maiatza zorabiatuaren pastorala izenburuekin, Antzerti aldizkarian argitaratuta.[1][2]

2005ean Koldo Izagirrek Manuel Maríaren 32 poema itzuli zituen euskarara, eta hizkuntza bietan argitaratu zituzten Pasaiako udalak, Gipuzkoako Galiziako etxeek eta Fato Cultural Daniel Castelao elkarteak Antoloxía homenaxe 32 poemas galegos coa sua traducción ao éuscaro liburuan.[3]

« O POVO que deixa perder a súa palabra
creada, herdada, usada, revelada,
aquela que lle é propia e singular,
a que é unicamente súa,
está empobrecendo ó mundo
e perpetrando o seu propio xenocidio.


»

—OS LONXES DO SOLPOR, 1993 Manuel María.


Idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Galegozko idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lan poetikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Muiñeiro de brétemas (1950, Colección Benito Soto).[4][5][nota 1]
  • Morrendo a cada intre (1952, La Voz de la Verdad, Lugo).
  • Advento (1954, Ediciones Galicia, Centro Galego de Buenos Aires).
  • Terra Chá (1954).[6]
  • Libro de cantigas (1955, Lugo).
  • Documentos personaes (1958, Celta).
  • Libro de pregos (1962, Celta).
  • Mar Maior (1963, Colección Salnés, Galaxia).[7]
  • Versos frolecidos en louvanza de Foz (1967).
  • Proba documental (1968, Xistral).
  • Manuel María. Poemas ditos coa súa voz (1969, Edigsa/Xistral, Barcelona). Disco de vinilo de 45 r.p.m..[8][9]
  • Versos pra un país de minifundios (1969, Editorial Nós, Buenos Aires).
  • Versos pra cantar en feiras e romaxes (1969, Patronato da Cultura Galega de Montevideo.
  • Remol (1970 Nós, Buenos Aires).
  • Canciós do lusco ao fusco (1970, Xistral, Monforte de Lemos).[10] Edicións bilingües en francés,[11] neerlandés[12] e bretón.[13]
  • 99 poemas de Manuel María (1972, Razão Actual, Porto).[14]
  • Odas nun tempo de paz e de ledicia (1972, Razão Actual, Porto).[15]
  • Aldraxe contra a xistra (1973, Roi Xordo).
  • Informe pra axudar a alcender unha cerilla (1973, Patronato da Cultura Galega, Montevideo).
  • Laio e clamor pola Bretaña (1973, Roi Xordo).
  • Seis pétalos de rosa en xeito de retrato (1973, edición do autor). Asinado co pseudónimo Xohán Carneiro.
  • Cantos rodados para alleados e colonizados (1976, Xistral).[16]
  • Poemas ó outono (1977, Xistral).
  • Poemas para construír unha patria (1977, AN-PG).
  • O libro das baladas (1978, Follas Novas).
  • Catavento de neutrós domesticados (1979, Alvarellos).[17]
  • Brétemas do muiñeiro e poema da neboa aferrollada (1980, Xistral).[10]
  • Versos de trinta outonos: (escolma 1950-1979) (1980, Xistral). Escolma de Camilo Gómez Torres.
  • Escolma de poetas de Outeiro de Rei (1982, Xerais).
  • Versos do lume e do vagalume (1982, Galiza Editora).[18]
  • Cantigueiro do Orcellón (1984, A. C. Avantar, O Carballiño).
  • A luz ressuscitada (1984, AGAL).
  • O camiño é unha nostalxia (1985, Arracada Galería de Artes).[19]
  • Poemas da labarada estremecida (1985, Xistral).
  • Oráculos para cavalinhos-do-demo (1986, Caixa Ourense).
  • Ritual para unha tribu capital do concello (1986, Follas secas).
  • As lúcidas lúas do outono (1988, Vía Láctea).[20]
  • Sonetos ao Val de Quiroga (1988, Concello de Quiroga).
  • Saturno (1989, Asociación Cultural Rosalía Castro de Barakaldo). Edición bilíngüe galego-éuscaro.
  • Cancioneiro de Monforte de Lemos (1990, Concello de Monforte).
  • Homenaxe ao regato do Cepelo (1990, edición do autor).
  • Compendio de orballos e incertezas (1991, El Correo Gallego).
  • Hinos pra celebrar ao século futuro (1991, Editorial Compostela).
  • Panxoliñas (1992, Asociación Cultural Xermolos).
  • Antoloxía poética (1993, Espiral Maior).
  • Os lonxes do solpor (1993, publicado póstumamente en 2012).[21]
  • Poemas a Compostela (1993, El Correo Gallego).
  • A primavera de Venus (1993, Espiral Maior).
  • Cantigas e cantos de Pantón (1994, Concello de Pantón).[22]
  • Poemas para dicirlle a dúas lagoas (1994, Espiral Maior).
  • O Miño, canle de luz e néboa (1996, Espiral Maior).
  • Antoloxía poética (1997, AS-PG/A Nosa Terra).
  • Sonetos á casa de Hortas (1997, Espiral Maior).
  • MiniEscolma (1998, edición do autor).
  • Camiños de luz e sombra (2000).
  • Obra poética completa I (1950-1979) e II (1981-2000) (2001, Espiral Maior).
  • Elexías á miña vida pequeniña (2004, Instituto de Estudos Chairegos).
  • Cecais hai unha luz (2010, Fundación Manuel María).[23]

Lan narratiboak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Contos en cuarto crecente e outras prosas (1952, Celta).
  • O xornaleiro e sete testemuñas máis (1971, Ediciones Galicia. Centro Galego de Buenos Aires).
  • Kricoi, Fanoi e Don Lobonis (1973, Editorial Castrelos).
  • Os ontes do silencio (1990, Nova Galicia).
  • Novena a Santa Isabel, por un devoto de Outeiro de Rei (1995, Asociación Cultural Xermolos).
  • Historias do empardecer (2003, Laiovento).

Lan dramatikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haur eta gazte literatura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Os soños na gaiola (1968, atuoedición. Reeditado en Xerais).[29] Traducida ao portugués.[30]
  • As rúas do vento ceibe (1979, Xistral).
  • A tribo ten catro ríos (1991, S. M.).
  • Unha sombra vai polo camiño; Como desapareceu a Atlántida e apareceron os lagartos (1991, Xerais).[31]
  • Cando o mar foi polo río (1992, S. M.).
  • Viaxes e vagancias de M. P. (1994, S. M.).
  • As ribeiras son escuras (1997, Everest Galicia).
  • O bigote de Mimí (2003, Everest Galicia).

Entsaioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Notas en col da poesía de Fermín Bouza-Brei (1958, separata da Real Academia Galega).
  • Noticia da vida e da poesía de Xosé Crecente Vega (1968, Universidade de Coimbra).
  • Noticia da poesía galega de posguerra (1972, Sociedade da Língua Portuguesa).
  • Andando a Terra (1990, A Nosa Terra). Co pseudónimo de Manuel Hortas Vilanova.
  • A Terra Chá: poesía e paisaxe (2003, Real Academia Galega).[32]
  • Galiza (2010, Fundación Manuel María).[33]

Epistolarioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Edizioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Sursum corda. Poesía galego-portuguesa ao Viño (2000, Laiovento).[35]

Obra kolektiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Rosalia de Castro. Antologia poética. Cancioneiro rosaliano, poema A Rosalía. (1963).[36]
  • A nova canción galega a altura do ano 70 en (1971) Galicia ano 70. Ediciones Celta, Lugo. Canda Díaz Pardo, Ánxel Fole et al.[37]
  • II Festival da Poesía do Condado (1982, S. C. D. Condado).[38]
  • III Festival da Poesía no Condado (1983, S. C. D. Condado).[39]
  • IV Festival da Poesía no Condado (1984, S. C. D. Condado).
  • VI Festival da Poesía no Condado (1986, S. C. D. Condado).
  • VII Festival da Poesia no Condado (1987, S. C. D. Condado).
  • VIII Festival da Poesia no Condado. Escolma Poética (1988, S. C. D. Condado).
  • IX Festival da Poesia no Condado. Escolma Poética (1989, S. C. D. Condado).
  • X Festival da Poesia no Condado. Escolma Poética (1990, S. C. D. Condado).
  • 12 anos na búsqueda da nosa identidade (1990, Xermolos).[40]
  • XI Festival da Poesia no Condado (1991, S. C. D. Condado).
  • XIII Festival da Poesia no Condado (1993, S. C. D. Condado).
  • Desde mil novecentos trinta e seis: homenaxe da poesía e da plástica galega aos que loitaron pola liberdade (1995, Ediciós do Castro).
  • Construír a paz (1996, Xerais).
  • Novo do trinque (1997, BNG).
  • Poetas entre a tradición e a modernidade: antoloxía (1997, AS-PG/A Nosa Terra). Coeditor con Anxo Gómez Sánchez.
  • 16 poemas galegos para Ernesto Che Guevara contra a súa morte (1967-1973) (1997, Universidade de Santiago de Compostela).
  • Neste silencio: Arredor de Uxío Novoneyra (2000, Noitarenga).
  • Poemas e contos da muralla (2001, A Nosa Terra).
  • Poetas e narradores nas súas voces. I (2001, Consello da Cultura Galega).
  • Alma de beiramar (2003, Asociación de Escritores en Lingua Galega).
  • Antoloxía consultada da poesía galega 1976-2000 (2003, Tris Tram). Por Arturo Casas.
  • Homenaxe poética ao trobador Xohan de Requeixo (2003).
  • Intifada. Ofrenda dos poetas galegos a Palestina (2003, Fundación Araguaney).
  • Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra (2003, Espiral Maior).
  • 23 poetas galegos cantan a don Antonio Machado (2004, Hipocampo).
  • Xela Arias, quedas en nós (2004, Xerais).
  • Cartafol poético para Alexandre Bóveda (2006, Espiral Maior).
  • Do máis fondo do silencio saen voces (2006, Asociación Cultural Panda de Relacións Laborais, A Coruña).
  • Poemas pola memoria (1936-2006) (2006, Xunta de Galicia).
  • Tamén navegar (2011, Toxosoutos).

Kolaborazioak Grial aldizkariarekin[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • "A poesía galega de Celso Emilio Ferreiro", revista Grial nº 6 (1964).
  • "As augas van caudales", revista Grial nº 9 (1965).
  • "Os alugados", revista Grial nº 14 (1966).
  • "Raimon, poeta de noso tempo", revista Grial nº 18 (1967).

Gaztelaniazko idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Obra poetikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Sermón para decir en cualquier tiempo (1960).[41]

Itzulpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ María, Manuel; Izagirre, Koldo. «Antzerti / 72 zenbakia. BERENGELA IZENEKO OTARANTZA BATEN IBILKETAK ETA BIRIBILKETAK eta MAIATZA ZORABIATUAREN PASTORALA» antzerti.armiarma.eus (Antzerti) (Noiz kontsultatua: 2022-05-14).
  2. ↑ BERENGELA IZENEKO OTARANTZA BATEN IBILKETAK ETA BIRIBILKETAK eta MAIATZA ZORABIATUAREN PASTORALA(deskargatu pdf fitxategia, 2Mb) 72. zk., 1985eko ekaina.
  3. ↑ Manuel María. (2005). Antoloxía homenaxe 32 poemas galegos coa sua traducción ao éuscaro. Fato Cultural Daniel Castelao ISBN 84-609-7931-8. PMC 433051910. (Noiz kontsultatua: 2022-05-14).
  4. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman FichaRAG izeneko erreferentziarako
  5. ↑ Páxina coas portadas dalgúns dos seus libros de poesía
  6. ↑ Imaxe da portada da 2ª ed. (1967) modificada e aumentada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de Terra Cha.
  7. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-05 hemen: Wayback Machine de Mar maior.
  8. ↑ Txantiloi:Cita Harvard sen parénteses
  9. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-05 hemen: Wayback Machine de Manuel María. Poemas ditos coa súa voz.
  10. ↑ a b Ficha de académico no sitio web da RAG
  11. ↑ Txantiloi:Cita web
  12. ↑ Txantiloi:Cita web
  13. ↑ Txantiloi:Cita web
  14. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de 99 poemas de Manuel María.
  15. ↑ Odas nun tempo de paz e de ledicia en Google Books.
  16. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de Cantos rodados para alleados e colonizados.
  17. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-05 hemen: Wayback Machine de Catavento de neutrós domesticados
  18. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de Versos do lume e do vagalume.
  19. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de O camiño é unha nostalxia.
  20. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-10 hemen: Wayback Machine de As lúcidas lúas do outono.
  21. ↑ Ficha do libro
  22. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-05 hemen: Wayback Machine de Cantigas e cantos de Pantón.
  23. ↑ Ficha do libro
  24. ↑ Txantiloi:Cita libro
  25. ↑ Unha vez foi o trebón
  26. ↑ Txantiloi:Cita web
  27. ↑ Txantiloi:Cita web
  28. ↑ Txantiloi:Cita web
  29. ↑ Os soños na gaiola Consello da Cultura Galega
  30. ↑ Txantiloi:Cita web
  31. ↑ Ficha do libro
  32. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman ATCPEP izeneko erreferentziarako
  33. ↑ Ficha do libro
  34. ↑ Publícase a Correspondencia entre Manuel María e Ramón Otero Pedrayo (1951-1974)
  35. ↑ Ficha do libro
  36. ↑ Catálogo de obras literarias en lingua galega traducidas a outros idiomas. Unha primeira achega
  37. ↑ Imaxe da portada Artxibatua 2016-03-05 hemen: Wayback Machine de Galicia ano 70.
  38. ↑ Ficha e portada do libro
  39. ↑ Ficha e portada do libro
  40. ↑ Ficha e portada do libro
  41. ↑ Ficha do libro na BNE
  42. ↑ Manuel María, tradutor de “Os vellos non deben de namorarse”, revista Primer Acto, nº 120 (maio 1970); p. 37-55 (Gaztelaniaz).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]



Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "nota", but no corresponding <references group="nota"/> tag was found

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Manuel_María&oldid=9598496"(e)tik eskuratuta