Maximino Trax - Wikipedia, entziklopedia askea.

Maximino Trax, latinez Caius Julius Verus Maximinus, (173 - 238) erromatar enperadorea izan zen 235tik hil zen arte. Jatorri germaniarra zeukan lehen enperadorea izan zen, baita Erroman egon ez zen lehenengoa ere. Haren gobernuak III. mendeko krisialdiari hasiera eman zion.

Trazia probintzian jaioa, (horregatik Trax goitizena jaso zuen) aita godoa eta ama alaniarra ziren. Tamaina handikoa, oso indartsua omen zen. Septimio Severoren agintaldian sartu zen armadan, baina Alexandro Severok eman zion aupada karrera militarrean.

Maximo Panoniako armaden burua zen. Gerra ekiditearren Alexandro Severok alamaniarrei ordaindu behar izateak haserrarazi zituen soldaduak. Matxinatutakoan, Maximinok enperadorea eta ama hil zituen Mainz hirian 235ean. Pretoriar Goardiak enperadore izendatu zuen orduan. Senatuak onartu behar izan zuen, nahiz eta hain maila sozial baxuko enperadorea oso gustoko ez izan.

Maximinok gogor ekin zion noleziaren kontra, batez ere haren aurka konspiratzen zirenean. Izan eren, Rhin ibaiaren inguruko kanpainan, ofizial batzuek, senatarien onespenarekin, zubi bat suntsitu zuten Maximino beste ertzean utzi gera zedin. Magno senataria zen enperadorea bihurtzekoa. Nolanahi ere konspirazioa aurkitu zen eta Maximinok konspiratzaileak hil zituen.

Beste behin, Mesopotamiako arkulariak saiatu ziren Maximino hiltzen. Baina arkularien buruak asmo horiek Maximinori jakinarazi zizkion eta konspirazioa bertan behera geratu zen.

Alexandro Severoren kristauekiko politika ere irauli zuen Maximinok. Izen ere, kristauak gogor jazartzeari ekin zion, Estatuaren etsaiak zirelakoan. Bi aita saintu, Pontziano eta Antero izenekoak, martir hil omen ziren.

Maximinoren lehendabiziko kanpaina alamaniarren kontrakoa izan zen. Erromatar asko hil baziren ere, garaipena eskuratu zuen gaur egungo Baden-Württembergen ondoko paduran. Germanicus Maximus goitizena jaso zuen orduan Maximinok. Germaniako muga segurtaturik, negua Panonia probintzian (gaur egungo Serbia iparraldean) eman zuen, daziarren eta sarmatiarren aurkako borrokan.

Maximinok soldaduei soldata bikoiztu zien. Gerra etengabe egiten zuenez, zergak handitu behar izan zituen. Zerga-biltzaileek bortizkeria erabili zuten, batez ere goi-mailakoekin. Horrelako kasu batek matxinada eragin zuen Afrika probintzian. Matxinoek probintziako gobernaria Gordiano I eta haren semea Gordiano II aldi bereko enperadoreak izendatu zituzten.

Erromako Senatuak bat egin zuen hasiera batean, baina matxinadak indarra galdutakoan bi senatari hautatu zituen aldi bereko enperadore, Pupieno eta Balbino. Erromako zati batek Gordianoren biloba, Gordiano III izenekoa, hobesten zuenez, borrokak kaleetara hedatu ziren.

Maximinok Erromara jo zuen, baina bideko Aquileia hirian haren armadek, goseteak eta gaixotasunak eraginduta, hiria eraso zuten ateak itxi zizkielako. Hori zela eta armada matxinatu zen eta Maximino zein ministroak hil zituen. Haien buruak lantzetan ipinita eraman zituzten Erromara. Hor, Senatuak Gordiano I.aren 13 urteko biloba hautatu zuen enperadore.

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Maximino Trax