Michael Atiyah

Michael Atiyah
	; Irudi gehiago
President of the Royal Society of Edinburgh (en)
57. Royal Societyko presidentea
London Mathematical Society (en) lehendakari
Savilian Professor of Geometry (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Michael Francis Atiyah
Jaiotza	Hampstead, 1929ko apirilaren 22a
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	Edinburgo, 2019ko urtarrilaren 11 (89 urte)
Hobiratze lekua	Binning Memorial Wood (en)
Familia
Aita	Edward Atiyah
Ezkontidea(k)	Lily (Brown) Atiyah (en)
Anai-arrebak	ikusi Patrick Atiyah (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Victoria College (en) ; (1941 - 1945) ; The Manchester Grammar School (en) ; (1945 - 1947) ; Trinity College ; (1949 - 1952) ; Cambridgeko Unibertsitatea ; (1952 - 1955) doktore
Tesia	Some Applications of Topological Methods in Algebraic Geometry (en)
Tesi zuzendaria	W. V. D. Hodge
Doktorego ikaslea(k)	Simon Kirwan Donaldson; Nigel Hitchin (en) ; Graeme Segal (en) ; George Lusztig (en) ; Peter B. Kronheimer (en) ; Ian R. Porteous (en) ; K. David Elworthy (en) ; Lisa Jeffrey (en) ; Brian Joseph Sanderson (en) ; John Roe (en) ; Jack Morava (en) ; David Tall (en) ; Peter Braam (en) ; Rolph Ludwig Edward Schwarzenberger (en) ; Howard D. Fegan (en) ; Johan L. Dupont (en) ; Michael Kevin Murray (en) ; Peter E. Newstead (en) ; Graham White (en) ; Eric Julius Grunwald (en) ; Shaun Anthony Requa Disney (en) ; Peter W. Donovan (en) ; Ruth Lawrence (en) ; Joseph von Rosthorn Farrell (en) ; Frances Kirwan
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	W. V. D. Hodge
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, topologoa eta unibertsitateko irakaslea
Lantokia(k)	Oxford eta Cambridge
Enplegatzailea(k)	Edinburgheko Unibertsitatea ; Britainia Handiko Armada (1947 - 1949); Princetongo Ikasketa Aurreratuen Institutua (1955 - 1956); Cambridgeko Unibertsitatea (1957 - 1961); Oxfordeko Unibertsitatea (1961 - 1969); Princetongo Ikasketa Aurreratuen Institutua (1969 - 1972); Oxfordeko Unibertsitatea (1972 - 1997)
Lan nabarmenak	ikusi Atiyah-Singer indizearen teorema; Atiyah algebroid (en) ; Atiyah–Hirzebruch spectral sequence (en) ; Atiyah–Segal completion theorem (en) ; Atiyah–Hitchin–Singer theorem (en) ; Atiyah–Bott fixed-point theorem (en) ; Atiyah–Bott formula (en) ; Atiyah–Hitchin space (en) ; Atiyah-Jänich theorem (en) ; Atiyah conjecture on configurations (en) ; Atiyah–Jones conjecture (en) ; Atiyah conjecture (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Fields Domina (1966) ; Copley Domina (1988) ; Abel Prize (2004) ; Errege Domina (1968) ; King Faisal International Prize in Science (1987) ; De Morgan domina (1980) ; Josiah Willard Gibbs Lectureship (1991) ; Grand Prize of the French Academy of Science (2010) ; Merituaren Ordena (Erresuma Batua) (1992) ; Royal Society Bakerian Medal (1975) ; honorary doctor of the University Polytechnic of Catalonia (2008) ; Berwick Prize (1961) ; honorary doctor of the Charles University of Prague ; Corresponding Member of the Australian Academy of Science (1992) ; Edinburgoko Errege-elkarteko kidea ; Fellow of the Academy of Medical Sciences ; honorary doctorate of the University of Salamanca (1992) ; Fellow of the American Mathematical Society (2013) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; honorary doctor of the Chinese University of Hong Kong ; Honorary Doctorate from the National Autonomous University of Mexico ; Royal Societyko kidea ; Knight Bachelor (1983) ; honorary Fellow of the Learned Society of Wales (2016) ; IET Kelvin Lecture (2006) ; Gunning Victoria Jubilee Prize (1990) ; President's Medal (2008) ; Order of Andrés Bello (1997) ; Feltrinelli Prize (1981) ; Benjamin Franklin domina (1993) ; Forder Lectureship (1989) ; Fellow of the Australian Academy of Science (1992) ;
Kidetza	Royal Society; Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia; Frantziako Zientzien Akademia; Norvegiako Zientzia eta Letren Akademia; Linzeen Akademia; Ameriketako Matematika Elkartea; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Suediako Zientzien Errege Akademia; National Academy of Sciences of Ukraine (en) ; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Australian Academy of Science (en) ; Zientzien Errusiar Akademia; Edinburgoko Errege-elkartea; Indiako Zientzien Akademia Nazionala; Academia Europaea (en) ; Zientzien Mundu Akademia

Sir Michael Francis Atiyah (Hampstead, Londres, 1929ko apirilaren 22a - 2019ko urtarrilaren 11) britainiar matematikaria izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Postu garrantzitsuak izan zituen Oxford, Cambridge eta Princetongo unibertsitateetan. Atiyahk matematikako arlo asko landu zituen, geometria eta analisia, bereziki. Ekarpenik aipagarriena topologiako teknika berri eta indartsu bat da, K-teoria, F. Hizerbruchekin batera osatu zuena. Teoria horri esker, matematikako problema zail eta garrantzitsuak ebatzi ziren. Orobat landu zuen indize-teorema deritzona. Bi teoria horiek K-teoria liburuan azaldu zituen (1967). Atiyahren beste liburu aipagarri bat The Index of Elliptic Operators da (1968 eta 1971, Eragile eliptikoen indizea), Annals of Mathematics lanean argitaratua. Lan horiek zirela eta, Fields domina jaso zuen Atiyahk 1966ko Moskuko Nazioarteko Kongresuan. Geroago ikusi zen ideia horiek garrantzi handia dutela oinarrizko partikulen teorian. Fields dominaz gainera, beste sari asko jaso zituen: Accademia Nazionale dei Linceiko Feltrinelli saria (1981), Faisal erregearen Zientziako Nazioarteko Saria (1987), Benjamin Franklin domina (1993) eta Nehru domina, besteak beste.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q208356
Multimedia: Michael Francis Atiyah / Q208356