Milan
| Milan Milan | |||
|---|---|---|---|
| hiria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Italia | ||
| Eskualdea |  Lombardia | ||
| Italiako hiri metropolitarra | Metropolitan City of Milan | ||
| Alkatea | Giuseppe Sala (en)  | ||
| Izen ofiziala | Milano | ||
| Jatorrizko izena | Milan | ||
| Posta kodea | 20121, 20122, 20123, 20124, 20125, 20126, 20127, 20128, 20129, 20131, 20132, 20133, 20134, 20135, 20136, 20137, 20138, 20139, 20141, 20142, 20143, 20144, 20145, 20146, 20147, 20148, 20149, 20151, 20152, 20153, 20154, 20155, 20156, 20157, 20158, 20159, 20161 eta 20162 | ||
| ISTAT kodea | 015146 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 45°28′01″N 9°11′24″E / 45.4669°N 9.19°E | ||
 | |||
.svg) | |||
| Azalera | 181.67 km² | ||
| Altuera | 120 m | ||
| Mugakideak | Assago, Arese, Baranzate, Bresso, Buccinasco, Cesano Boscone, Cologno Monzese, Corsico, Cormano, Cusago, Novate Milanese, Opera, Pero, Peschiera Borromeo, Rho, Rozzano, San Donato Milanese, Segrate, Sesto San Giovanni, Settimo Milanese, Trezzano sul Naviglio eta Vimodrone | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 1.354.196 (2023ko urtarrilaren 1a) −11.984 (2018) | ||
| Dentsitatea | 7.454,15 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | K.a. 600 | ||
| Telefono aurrizkia | 02 | ||
| Ordu eremua | UTC+01:00, Europa Erdialdeko Ordua eta UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | São Paulo, Chicago, Toronto, Melbourne hiria, Tel Aviv, Krakovia, Osaka, Shanghai, Dakar, Lyon, Birmingham, Betleem, Frankfurt am Main, Dublin, Napoli, Buenos Aires, Guadalajara, Medan, Iquitos, Montreal, Sofia, Trieste, Pekin, Sydney, Amman, Ragusa, Santo Domingo, Medellín, Maxhad, Pernik, San Petersburgo, Melbourne, Tulkarem, Daegu eta Vilnius | ||
| Katastro kodea | F205 | ||
| Sailkapen sismikoa | 3 (Txikia) | ||
| Matrikula | MI | ||
| Hizkuntza ofiziala | italiera | ||
| comune.milano.it | |||
Milan[1] (italieraz: Milano, /miˈlaːno/ ahoskatua; milaneraz, Milan) Italiako hiriburu ekonomikoa da eta bigarren hiri handiena. Padaniako ordekan dago, pianura padana delakoan. Lombardiako hiriburua da. Halaber, Europar Batasuneko bosgarren metropoli-barrutirik handiena da.
Historia
Italiako iparraldeko zeltek fundatu zuten Milan, K. a. 600. urtean, gutxi gorabehera eta erromatarrek K. a. 222. urtean konkistatu eta "Mediolanum" izena eman zioten.
Mendeetan zehar, hainbat erreinuk konkistatu zuten, hala nola Frantziak, Espainiak (XVI. mendean) eta Austriak (XVIII. mendean), baina Frantziako Iraultza eta Napoleondar Gerrak igaro ondoren, hiria italiar nazionalismoaren zilbor bihurtu zen.
Gaur egun, Milan Europako gune ekonomiko garrantzitsua bilakatu da, industrian eta hirugarren sektore ekonomikoan (modan, bereziki) euskarritu den hiri kosmopolita baita.
Mugakideak
Milanek honako udalerri hauekin egiten du muga:
Script error: The function "formatStatements" does not exist.
Klima
 Datu klimatikoak (Linate aireportua, 1961–1990) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 4.6 | 8.2 | 13.2 | 17.5 | 21.9 | 26.1 | 28.9 | 27.7 | 24.3 | 18.8 | 10.2 | 5.4 | 17.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 1.4 | 4.2 | 8.3 | 12.3 | 16.6 | 20.6 | 23.1 | 22.2 | 18.9 | 13.6 | 6.9 | 2.3 | 12.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.9 | 0.1 | 3.3 | 7.0 | 11.2 | 15.0 | 17.3 | 16.7 | 13.5 | 8.4 | 3.6 | -0.9 | 7.8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 64.3 | 62.6 | 81.6 | 82.2 | 96.5 | 65.4 | 68.0 | 93.0 | 68.5 | 99.7 | 101.0 | 60.4 | 943.2 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 7.2 | 6.7 | 7.9 | 8.3 | 8.1 | 7.6 | 5.8 | 7.1 | 5.2 | 6.8 | 8.5 | 6.3 | 85.5 |
| Eguzki orduak | 58.9 | 96.1 | 151.9 | 177.0 | 210.8 | 243.0 | 285.2 | 251.1 | 186.0 | 130.2 | 66.0 | 58.9 | 1915.1 |
| Hezetasuna (%) | 86 | 78 | 71 | 75 | 72 | 71 | 71 | 72 | 74 | 81 | 85 | 86 | 76.8 |
| Iturria: MeteoAM [2] | |||||||||||||
Biztanleria eta ekonomia
Hiriak 1.308.735 biztanle ditu eta haren hirigunea 4.280.820 biztanlekoa da. Era berean, gune metropolitarrak 7.400.000 biztanle ditu.
Askok eta askok Milan Italiako hiriburu ekonomikoa dela diote. Izan ere, Milan Europar Batasuneko hiririk aberatsenetarikoa da, Italiako Burtsaren egoitza eta gune komertzial eta finantzierorik nagusietakoa. Horrez gain, Milaneko Azoka Italiako inportanteena da, baita munduko handienetako bat ere.
Milan mundu osoko modaren hiriburuetariko bat da, Parisekin batera.
Kultura
Italiako kultur gune garrantzitsua da, Erroma bezala, baina modu desberdinean. Nahiz eta historian haren presentzia Italiako hiriburua baino askoz apalagoa izan, egun munduko lehen mailan dago, musika-, literatura-, arte- eta, batez ere, moda-kontuetan.
Milango Katedrala (Duomo esaten zaio) hiriko lekurik ezagunena da, bai haren arkitektura arranditsuagatik, baita haren esanahi katolikoagatik; eraikitze lanak 1386ean hasi ziren eta 1805ean ofizialki bukaera eman zitzaion.
Munduko katedralik handiena da, Sevillakoaren ondoren, barruan 40.000 pertsona sar baitaitezke.
Kirolak
AC Milan eta FC Internazionale (Milango Inter) futbol taldeak hiriko kirol elkarte nagusien artean ditugu, Olimpia Milano saskibaloi taldearekin batera. Hirurek ibilbide arrakastatsua daukate Europako txapelketetan.
Txirrindularitzaren arloan, Milan-San Remo lasterketa klasikoa nazioartean oso ezaguna da.
Hedabideak
- "Corriere della Sera" egunkaria.
Milandar ezagunak
- Benedetto Menni (1841-1914), ospitaleen arloko apaiza.
- Aldo Rossi (1931–1997), arkitektoa.
- Silvio Berlusconi (1936-), enpresari eta politikaria, Italiako lehen ministroa izandakoa.
- Paolo Maldini (1968-), futbolaria.
Erreferentziak
- ↑ Euskaltzaindia. 157. araua: Europako hiriak. .
- ↑ Visualizzazione tabella CLINO della stazione / CLINO Averages Listed for the station Milano Linate. MeteoAM (Noiz kontsultatua: 2012-08-21).
Kanpo loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Milan |