Musulmanek Iberiar penintsula konkistatzea

Al Andaluseko historia

Musulmanen konkista (711-732)

Kordobako Omeiatarrak (756-1031)

Lehenengo taifa aldia (1009-1106)

Almorabideen agintea (1085-1145)

Bigarren taifa aldia (1140-1203)

Almohade Kaliferria (1147-1238)

Navas de Tolosako gudua

Hirugarren taifa aldia (1232-1287)

Granadako Emirerria (1238-1492)

Musulmanek Iberiar penintsula konkistatzea 711-719. urteen bitartean bisigodoen erresuma desagerrarazi eta Hispania (Iberiar penintsula) musulmanen mende jarri zuen konkista da.

Tariq ibn Ziyad buru zutela, islamera bihurtu berri ziren bereberrez osatutako armada bat Ipar Afrikatik Gibraltarrera (Jabal Tāriq (جبل طارق), Tariq-en mendia etimologikoki) igaro zen 711ko apirilaren 30ean. Guadaleteko guduan (uztailaren 19an) Rodrigo errege bisigodo usurpatzailearen armadari aurre egin zioten, baita hura suntsitu ere. Hurrengo urtean, botere hutsune bat sumatuta, Musa ibn Nusair eta haren gudarostea bildu zitzaien. Nahiko aise hasi ziren hedatzen, dela hitzarmenen bidez, dela erasoak joz, hiribilduak atzemanez. Iparralderantz zabaltzen hasi ziren.

Musulmanen agindua penintsula osora hedatu bazen ere, ipar-mendebaldean (Galizia eta Asturias) zein Pirinio aldeko lurralde euskaldunetan ahulagoa izan zen. Hala ere, Iruñeak 714ean, Huescak pixka bat geroago, eta Bartzelonak 719an onartu zuten musulmanen agindua. Are gehiago, Pirinioez bestaldera ere hedatu ziren, harik eta Karlos Martel buruzagi frankoa haiekin hainbatetan gudukatu eta omeiatarren oldea iparralderantz eta ipar-ekialderantz hedatzeari utzi zion arte (732. urtean Poitiersen izan ziren garaituak, eta 737an Arles, Nimes eta Avignonen). 759tik aurrera Iberiar penintsulara mugatu zituzten haien mendeko lurralde iraunkorrak, Pepin Laburra frankoaren kanpaina militarrak behartuta. Aldiz, musulmanek ez zituzten egungo Frantzian erasoak gelditu 975 arte.

Musulmanek mende luzez izan zituzten Iberiar penintsulan lurraldeak, Al-Andalus izenpean. Hala ere, domeinu horien agintariek erlijio berdina zuten arren (musulmana), lurraldeok desberdintasun handiak zituzten haien artean, nola populazioaren eta talde etnikoen ezaugarriei dagokionez, hala interes politikoei dagokienez. Domeinu horiek tarteka erresuma bakar batean elkartuta zeuden Kordoba edo Sevilla hiriburu zutela, baina beste askotan lurraldeetako jauntxoek beren bidetik jo zuten, erresuma txikiak sortuz (taifa direlakoak).

Errekonkista deitu izan zaio Iberiar penintsulan VIII eta IX. mendeetan sortuz joan ziren erresuma kristauek hegoalderantz hedatzeko mugimenduari, betiere lurralde musulmanen lepotik. Benetan, ordea, erresuma kristauak hegoaldera ez ezik beste erresuma kristauei erasotzen zieten. XIX eta XX. mendean ondutako Errekonkistaren ideia horren arabera, erresuma musulmanak konkistatzeko mugimendu hori Pelayok hasi zuen 722ko Covadongako gudu mitikoan, eta 1492an baino ez zen amaitu.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q1455917