Norbert Wiener

Wikipedia, Entziklopedia askea
Norbert Wiener

Bizitza
JaiotzaColumbia (Missouri)1894ko azaroaren 26a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoaaskenazia
HeriotzaStockholm1964ko martxoaren 18a (69 urte)
Hobiratze lekuaVittum Hill Cemetery (en) Itzuli
Familia
AitaLeo Wiener
Ezkontidea(k)Margaret Engemann (en) Itzuli
Anai-arrebak
Familia
Hezkuntza
HeziketaTufts University School of Engineering (en) Itzuli
Peabody School (en) Itzuli
(1901 - 1903)
Ayer High School (en) Itzuli
(1903 - 1906)
Tufts Unibertsitatea
(1906 - 1909)
Harvard Unibertsitatea
(1909 - 1910)
Cornell Unibertsitatea
(1910 - 1911)
Harvard Unibertsitatea
(1911 - 1913)
Cambridgeko Unibertsitatea
(1913 - 1914)
Göttingengo Unibertsitatea
(1914 - 1915)
Hezkuntza-mailaDoktoretza
TesiaA Comparison Between the Treatment of the Algebra of Relatives by Schroeder and that by Whitehead and Russell (en) Itzuli
Tesi zuzendariaJosiah Royce
Karl Schmidt (en) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Amar Bose (en) Itzuli
Bernard Friedman (en) Itzuli
Brockway McMillan (en) Itzuli
Lee Yuk-Wing (en) Itzuli
Donald Winston Tufts (en) Itzuli
Abe Gelbart (en) Itzuli
Sebastian Barkann Littauer (en) Itzuli
James Graham Estes (en) Itzuli
Henry Malin (en) Itzuli
Donald George Brennan (en) Itzuli
Gleason Willis Kenrick (en) Itzuli
Carl Frederick Muckenhoupt (en) Itzuli
Colin Cherry (en) Itzuli
Shikao Ikehara (en) Itzuli
Norman Levinson (en) Itzuli
Dorothy Walcott Weeks (en) Itzuli
George Zames (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
estatubatuar ingelesa
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakmatematikaria, autobiografialaria, unibertsitateko irakaslea, psikologoa, informatikaria eta founder (en) Itzuli
Enplegatzailea(k)Aberdeen Proving Ground (en) Itzuli  (1916 -  1919)
Massachusetts Institute of Technology  (1919 -  1960)
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaArteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioajudaismoa

Find a Grave: 7304697 Edit the value on Wikidata

Norbert Wiener (Columbia, Montana, 1894ko azaroaren 26a - Stockholm, Suedia, 1964ko martxoaren 18a) Estatu Batuetako matematikaria izan zen. A. Rosembluethekin batera zibernetika sortu eta definitu zuen, eta informazio-kontzeptuari oinarri matematikoa eman zion. 14 urte besterik ez zuela graduatu zen Matematikan, eta gerora Biologia ikasten hasi zen Harvarden; konturatu zen baina, laborategian ez zela oso trebea, eta utzi egin zuen karrera. Filosofia ikasten hasi zen, eta 18 urterekin lortu zuen doktoretza, matematika-logikaren gainean egindako tesiarekin. Gerora, informazio selektiboaz eta entropia negatiboaz aritu zen, eta bere lan ezagunena, informazioari buruzko teoria matematikoa, sortu zuen. 1948. urtean Cybernetics: or, Control and Communication in the Animal and the Machine (Zibernetika, edo animaliaren eta makinaren arteko komunikazioa eta kontrola) izeneko obra argitaratu zuen; bertan, kontrol automatikoa duten sistemen printzipioak eta aplikazioak azaldu zituen. Obra horrek eragin handia izan zuen hainbat alorretako zientzialarien artean. Wienerrek gizarte-zientzietan, eta bereziki psikologian, matematika aplikatzeko oinarriak ezarri zituen. Aipagarriak ditu orobat The Human Use of Human Beings (1954) eta Nonlinear Problems in Random Theory (1958).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]