Nukleotido

Nukleotidoa molekula organikoa da, pentosaz, base nitrogenatuz eta azido fosforikoz osatua.

Nukleotidoak azido nukleikoen (DNA eta RNA) oinarrizko osagaiak dira. Nukleotidoen polimerizazioak, hain zuzen, azido nukleikoak eratzen ditu.

Horretaz gain, zenbait nukleotidok funtsezko zeregina betetzen dute, molekula libre moduan, prozesu metaboliko askotan (AMP, ATP...)

Nukleotido arruntenen egiturazko elementuak

Egitura

Hiru dira nukleotidoen osagaiak:

• base nitrogenatuak: bi motakoak izan daitezke:
  • purikoak: purinaren deribatuak. Adenina eta guanina dira
  • pirimidinikoak: pirimidinaren deribatuak. Timina, zitosina eta uraziloa dira

Purina zein pirimidina benzenoaren deribatuak dira.

Adenina, guanina, zitosina eta timina DNAn daude. RNAn ez dago timinarik, uraziloa baizik.

• pentosa bat. Bost karbono duen azukrea. Bi motakoak izan daitezke: erribosa (RNAn) eta desoxirribosa (DNAn).

• azido fosforikoa, H₃PO₄formula duena.

Pentosa eta base nitrogenatuak osatzen duten unitatea nukleosidoa da; honi azido fosforikozko molekula bat elkartzen bazaio nukleotidoa agertzen da.

Pentosa eta base nitrogenatuaren arteko lotura pentosaren lehenengo karbonotik (C-1) gertatzen da. Azido fosforikoa, berriz, pentosari lotzen zaio azukrearen bostgarren karbonotik (C-5).

Zenbait nukleotido

Adenosina monofosfatoa AMP	Adenosina difosfatoa ADP	Adenosina trifosfatoa ATP
a Guanosina monofosfatoa GMP	a Guanosina difosfatoa GDP	a Guanosina trifosfatoa GTP
a Timidina monofosfatoa TMP	a Timidina difosfatoa TDP	a Timidina trifosfatoa TTP
a Uridina monofosfatoa UMP	a Uridina difosfatoa UDP	a Uridina trifosfatoa UTP
a Zitidina monofosfatoa CMP	a Zitidina difosfatoa CDP	a Zitidina trifosfatoa CTP

a Desoxiadenosina monofosfatoa dAMP	a Desoxiadenosina difosfatoa dADP	a Desoxiadenosina trifosfatoa dATP
a Desoxiguanosina monofosfatoa dGMP	a Desoxiguanosina difosfatoa dGDP	a Desoxiguanosina trifosfatoa dGTP
a Desoxitimidina monofosfatoa dTMP	a Desoxitimidina difosfatoa dTDP	a Desoxitimidina trifosfatoa dTTP
a Desoxiuridina monofosfatoa dUMP	a Desoxiuridina difosfatoa dUDP	a Desoxiuridina trifosfatoa dUTP
a Desoxizitidina monofosfatoa dCMP	a Desoxizitidina difosfatoa dCDP	a Desoxizitidina trifosfatoa dCTP

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Nukleotido