Performance arte

Performance artea, "perfomance" edo ekintza artistikoa normalean probokatzeko asmoz sortutako espektakulu edo ekintza da.^[1] Lan horretan ikuspuntu plastikoak eta estetikoak garrantzi handia dute, baita inprobizazioaren eragina ere. Artistak ekintza antolatzen duenean ezin ditu bariable guztiak lotu eta, ondorioz, hasierako plana gertaeren arabera aldatu daiteke edota artistak berak haren inspirazioaren arabera beste bideak saia ditzake. Ekintza, sarritan, filmatu egiten dira edo argazki ugari egiten dira.

Kontzeptua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Performance kontzeptua arte plastikoetatik zabaldu da. Jatorria ingelesez aurkitu behar zaio, performance art, zuzeneko artea edo arte biziaren esanahiaz. Orokorrean, Happening kontzeptuarekin, Fluxus mugimenduarekin, Body artearekin eta Arte kontzeptualekin dago lotuta.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arte honen aurrekariak XX. mendearen hasieran daude. Abangoardismoaren korrente desberdinek zuzeneneko ekintza artistikoak landu zituzten. Futurismo, Dadaismo, Surrealismoaren artistek ohikoak ez ziren erakusketak antolatzen zituzten, adibidez Cabaret Voltaire ospetsuarena. Ekintza haietan parte hartu zutenen artean Richard Huelsenbeck eta Tristan Tzara artisten izenak aipatu behar dira.

XX. mendeko 60. hamarkadan artista batzuk, besteak beste, George Maciunas, Joseph Beuys, Wolf Vostell, eta Nam June Paik lehendabiziko happenings eta fluxus kontzertuak antolatu zituzten. Hamarkada horren amaieran "perfomance" hitza zabaldu zen bereziki Carolee Schneemann, Marta Minujín, Marina Abramovic eta Gilbert & George artisteekin.^[2] Geroago, Joseph Beuys (1921-1986) ezaguna egin zen perfomance munduan; haren ekintzetan akzioa, mugimendua eta lanaren kanpo zeuden pertsonen eragina garrantzitsuak izaten ziren.^[3]

Beste arteekin dituen loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Performance Artea margolaritza eta eskulturarekin konparatuta, alde handi bat erakusten du: helburua, arte lana ez da objektu bat, artista berak baizik. Arte mota honek, bestetik, ekintza poetikoarekin eta ikuste poesiarekin lotura estua du. Eta, jakina, antzerkiaren eragina.

Performance Mexiko Hiriaren Reforma Ibilbidean.

Perfomancearen artistak Euskal Herrian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esther Ferrer,^[4] Donostia, 1937, arte mota honen benetako aintzidaria gure artean.
Abel Azcona, Madril, 1988, Iruñean bizi da; haren perfomanceek erreperkusio handia izan dute.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ https://www.khanacademy.org/humanities/global-culture/conceptual-performance/a/performance-art-an-introduction
↑ Paul Schimmel: Out of actions. 1949-1979, Cantz, 1998
↑ https://www.khanacademy.org/humanities/global-culture/conceptual-performance/a/joseph-beuys-feet-washing-and-conceptual-performance
↑ http://smoda.elpais.com/moda/esther-ferrer-mi-cuerpo-es-mi-util-de-trabajo-cuando-hago-arte/

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Amy Dempsey, Estilos, escuelas y movimientos. Blume, Barcelona, 2008, ISBN 978-84-9801-339-9.
Jürgen Schilling, Aktionskunst. Identität von Kunst und Leben? Verlag C.J. Bucher, 1978, ISBN 3-7658-0266-2.
Beuys Brock Vostell. Aktion. Partizipation. Performance. ZKM - Zentrum für Kunst und Medientechnologie, Hatje Cantz, Karlsruhe, 2014, ISBN 978-3-7757-3864-4.