Pierre Lhande
| Pierre Lhande | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Baiona, 1877ko uztailaren 9a |
| Herrialdea |  Lapurdi, Euskal Herria |
| Heriotza | Atharratze-Sorholüze, 1957ko apirilaren 17a (79 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | hizkuntzalaria, idazlea eta apaiza |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Izengoitia(k) | Petit Pierre eta Nadi-Preherel |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Erlijio-ordena | Jesusen Konpainia |
 | |
Pierre Lhande Hegi[1][2] (Baiona, Lapurdi, 1877ko uztailaren 9a - Atharratze, Zuberoa, 1957ko apirilaren 17a) euskal idazlea eta apaiza zen.
Deiturak errakuntza baten ondorioa dirudi; aitaren deitura Basagaitz zen, baina dokumentazioan Allande Atharratzeko haren aitona txistulariaren deitura ageri da eta gero hori Lhande itxuraldatu zuten[3].
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Baionan jaio bazen ere, zuberotartzat jo daiteke, han baitzuen familia eta zortzi urterekin aita hil zitzaionean Zalgizeko Apatia etxera amarekin bizi izatera joan zelako. Ama Montevideon jaioa zuen.
Maulen Bigarren Hezkuntzako ikasketak egin eta Baionako Seminario handian sartu zen, baina bota egin zuten, haren kezka nagusia euskara zelakoan. Orduan Rodezen (Okzitania) Jesusen Konpainian sartu zen; kongregazioarekin Belgika (1901), Herbehereak (1903), El Puerto de Santa María eta berriro Belgikan izan ondoren, gero apaiz jesuita bihurtu zen 1910eko abuztuan.
Hondarribian ibili zen; 1922an Espainiatik bota zuten, gobernuak euskaldunekiko zuen jarrera kritikatzeagatik. Paris inguruko langile-herrietan apaiz jardun zen eta 1927an Le Christ dans la banlieue, Enquête sur la vie religieuse dans les milieux ouvriers de la banlieue de Paris liburuki batzuek osatutako obra idazteari ekin zion; horien bidez, katoliko frantsesei Eliza ofiziala eta langile munduaren artean zegoen aldeaz kontzientzia hartzea zuen helburu.
Erlijio katolikoa irratien bidez zabaltzen aitzindaria izan zen:
- 1927ko urtarrilaren 2an lehen emanaldia egin zuen. Radio Parisek igandero ematen zituen 20 minutuko "irratisermoiak" ziren.
- 1934ko urtarrilaren 1ean Radio Paris nazionalizatu zutenez Eliza eta Estatuaren banaketa dela medio irratsaioa kendu zuten.
- 1934ko apirilaren 8an protestaldi ugarien aurrean irratsaioak berriro onartu ziren.
Atharratzen hil zen 1957an, Saint-Antoine etxean.
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Narrazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Mirentchu (1914). Basterretxeren maiorazkoa film mutua eleberrian oinarritua dago.
- Gure orma zaarra (1915, Martin y Mena)
- Yolanda. Irakurgaya. 1 irarkaldia. Argiaren Idaztiak, I (1921, Leizaola)
- Bilbilis (1926)
- Le Moulin d'Hernani (1936)
Saiakera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Autour d'un foyer basque (1908)
- L´Emigration basque (1910)
- Le Pays basque à vol d'oiseau (1925)
- Le Poéte Pierre Topet dit Echahun et ses oeuvres (1946, Eskualtzaleen Biltzarra)
Hiztegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Dictionnaire basque français (Dialectes Labourdin, Bas-Navarrais et Souletin) - Tome 1 (1926); bere lanik ezagun eta erreferentzialena.[4]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
- ↑ Pierre Allande Heguy ageri zen bere dokumentazioan.
- ↑ Lhande Heguy, Pierre Auñamendin.
- ↑ Lhande, Pierre, 1877-1957.. (impr. 2019). Dictionnaire basque-français. ([Reproduction en fac-similé]. argitaraldia) Éditions des Régionalismes ISBN 9782824009223. PMC 1111620065. (Noiz kontsultatua: 2019-11-04).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Pierre Lhande literaturaren zubitegian.
- (Gaztelaniaz) Lhande Auñamendi entziklopedian.
- (Frantsesez) Lhanderen irratsaioez.
- Joseba Aurkenerena: Pierra Lhande pastorala, hautu txar baten malura [1]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q3385966
Multimedia: Pierre Lhande / Q3385966