Pirritx, Porrotx eta MariMotots

Pirritx, Porrotx eta MariMotots
Pirritx (Aiora Zulaika), Porrotx (Joxe Mari Agirretxe) eta MariMotots (Mertxe Rodriguez).
Datuak
Jatorria	Lasarte-Oria (Gipuzkoa)
Urteak	1987ko abenduaren 24a - gaur egun (36 urte)
Taldekideak
Aiora Zulaika Joxe Mari Agirretxe Mertxe Rodriguez
Sariak
Jasotako sariak	ikusi Argia Sariak  (2018)
Informazio gehigarria
www.katxiporreta.eus

Pirritx, Porrotx eta MariMotots Aiora Zulaika, Joxe Mari Agirretxe eta Mertxe Rodriguez aktoreek osaturiko pailazo hirukotea da. 1987ko abenduaren 24an sortu zen, Lasarte-Orian eta gaur egun Euskal Herriko pailazorik ezagunetakoak eta arrakastatsuenetakoak dira.

Herriz herri aritzen dira eta plazetan, festetan, ikastetxeetan... egiten dituzten emanaldiak. Urtean 120-150 emanalditik gora eman izan dituzte eta beraien errekorra ikasturte batean 205 saio eskaintzea da.

Urtero-urtero emanaldi berri bat sortzen dute eta berarekin batera, abesti berriak ere bai. 36 urteko ibilbidean 30 ikuskizun eta 38 disko grabatu dituzte. Guztira, 437 abestitik gora argitaratu dituzte.

Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Pirritx, Porrotx eta MariMototsen abestiak»

2002an 15 urte bete zituen pailazo taldeak eta Beti zuekin... Katxiporreta!! ikuskizunarekin ospatu zuten. 2012an berriz, 25. urteurrenean Sentitu, pentsatu, ekin! saio berezia sortu zuten. 2022an 35 urte bete zituzten eta ospatzeko Urteak bete, abenturak bizi! ikuskizuna taularatu zuten.

Pailazo-taldearen inguruan Irrien Lagunak ekimena sortu da, pailazoen merchandising produktuak saltzeko.

Taldekideak

Gaur egungoak Pirritx, Aiora Zulaika (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1975) Porrotx, Joxe Mari Agirretxe (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1964) MariMotots, Mertxe Rodriguez (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1968)

Hasierakoak Takolo, Agustin Mujika (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1960) Pirrutx, Patxi Sanz (Lasarte-Oria, Gipuzkoa) Porrotx, Joxe Mari Agirretxe (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1964) Pirritx, Ainhoa Beristain (Zaldibia, Gipuzkoa)

Pailazoen urtez urteko bilakaera

Pailazo taldeak bilakaera izan du. Gaur egun Pirritx, Porrotx eta MariMotots izenarekin ezagunak badira ere, bere garaian Takolo, Pirrutx eta Porrotx bezala hasi ziren; geroago, Takolo, Pirritx eta Porrotx izan ziren; eta, Takolok taldea utzi zuenean, Pirritx eta Porrotx.

2013an, 25 urte bete zituztenean, Sentitu, pentsatu, ekin! ikuskizunean Takolok bisita egin zien.

Pailazoa	1987-1996										1997-2006										2007-2016										2017-2024
Takolo	Agustin Mujika
Pirrutx	Patxi Sanz
Porrotx	Joxe Mari Agirretxe
Pirritx									Ainhoa Beristain				Aiora Zulaika
MariMotots																							Mertxe Rodriguez

Beste pertsonaiak

Hik Hasiko filma * errepikatutako pertsonaia!

Aktorea	Pertsonaia	Urtea	Ikuskizuna / Filma
Alex Tetuan	Txerri kuttin	1993 - 1994	Kokororikoko
	Xixuko	1994 - 1995	Txiztil
	Txerri porrotx	1994 - 1995	Txiztil
	Saturnino	1994 - 1995	Txiztil
	Tiburtzio	1994 - 1995	Txiztil
	Tiburtzio jauna	1995 - 1996	Beltzi
	Joxepa behia	1995 - 1996	Beltzi
	Porrontxio	1995 - 1996	Beltzi
	Joxe Mari	1995 - 1996	Beltzi
	Kurkux	1995 - 1996	Beltzi
	Aitatxo Lotia	1996 - 1997	Tantaka Yotanka
	Tantaka Yotanka	1996 - 1997	Tantaka Yotanka
	Titiriteroa	1997 - 1998	Makarroiak
	Patatari jauna	1997 - 1998	Makarroiak
	Jaxinto Bustiblai	1997 - 1998	Makarroiak
	Mackey jauna	1998 - 1999	Baserrian
	Tarrapatata pirata	1999 - 2000	Plisti-plasta
	Serapio	2000	Zatoz jolastera! (Hik Hasi)
	Fermina behia	2000 - 2001	Parrandan
	Toribioto erregea	2001 - 2002	Aupa Kintxo!
	Barrabas pirata	2002	Jolasen altxorra! (Hik Hasi)
	Porrontxio*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Patatari jauna*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Tarrapatata pirata*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Nikasio jauna	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Txilipito jauna	2004 - 2005	Patata, patata!
	Anakleto	2005 - 2006	Maite zaitut
	Eurolio jauna	2006 - 2007	Mari Motots
	Joxe	2007 - 2008	Eskerrik asko!
	Petrol jauna	2008 - 2009	Piratak
	Soldadua	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Xabi bihurri	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Joxepa behia*	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Olentzero	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Lagun txakurra	2010 - 2011	Ongi etorri Pupu eta Lore
	Aberatsa	2011 - 2012	Zazpikoloroa
	Belekoiren laguntzailea	2011 - 2012	Zazpikoloroa
	Zazpikoloroa	2011 - 2012	Zazpikoloroa
	Anakleto*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Tantaka Yotanka*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Patatari jauna*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Txilipito jauna*	2013 - 2014	Bizipoza
	Roke	2014 - 2015	Txo MikMak txikia
	Estanislao	2015 - 2016	Amalur
	Zeledon	2016 - 2017	Tipi-tapa korrika!
	Jeronimo	2017 - 2018	Borobilean
	Ziriport	2018 - 2019	Musua
	Zebra	2018 - 2019	Musua
Ainhoa Beristain	Amona Josefina	1993 - 1994	Kokororikoko
Aiora Zulaika	Izeba Maritxu	1997 - 1998	Makarroiak
Mertxe Rodriguez	Amona Josefina	1998 - 1999	Baserrian
	Teresa Markesa	1999 - 2000	Plisti-plasta
	Amona Josefina*	2000	Zatoz jolastera! (Hik Hasi)
	Bittori alkate anderea	2000 - 2001	Parrandan
	Kintxo Barrilete	2001 - 2002	Aupa Kintxo!
	Amona Josefina*	2002	Jolasen altxorra! (Hik Hasi)
	Itsas-neska	2002	Jolasen altxorra! (Hik Hasi)
	Amona Josefina*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Izeba Maritxu*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Kintxo Barrilete*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Poxpolin Marisorgin	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Amona Josefina*	2004	Ilargiaren sekretua (Hik Hasi)
	Madame Banu	2004	Ilargiaren sekretua (Hik Hasi)
	Tider	2004 - 2005	Patata, patata!
	Romí	2005 - 2006	Maite zaitut
	Mari Motots	2006 - 2007	Mari Motots
	Mari Motots*	2007 - 2008	Eskerrik asko!
Maitane Colorado	Anttoni ahuntza	2001 - 2002	Aupa Kintxo!
Oihana Sanchez	Joxepa behia*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Barraskiloa	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Saturnino*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Jaxinto Bustiblai*	2002 - 2003	Beti zuekin... Katxiporreta!!
	Postaria	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Bulegaria	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Erratza	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Bihurria	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Lorea	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Pitxitxi	2004 - 2005	Patata, patata!
	Katiuska	2005 - 2006	Maite zaitut
	Mari Mototsen ama	2006 - 2007	Mari Motots
	Mari Mototsen ama*	2007 - 2008	Eskerrik asko!
	Kattalin pirata	2008 - 2009	Piratak
	Izeba Arantxa plantxa	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Elefantea	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Abuela Maria Luisa	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Astoa	2009 - 2010	Irrien lagunak
	Mari Kalanbre	2010 - 2011	Ongi etorri Pupu eta Lore
	Belekoi anderea	2011 - 2012	Zazpikoloroa
	Loreto (Mari Mototsen ama)*	2013 - 2014	Bizipoza
	Estralurtarra	2013 - 2014	Bizipoza
	Txo MikMak txikia	2014 - 2015	Txo MikMak txikia
	Ilargi	2015 - 2016	Amalur
	Andereño Maribel	2017 - 2018	Borobilean
	Olentzero	2018 - 2019	Musua
	Tximeleta	2019 - 2020	Bizi dantza
	Astoa*	2019 - 2020	Bizi dantza
	Joxepa behia*	2019 - 2020	Bizi dantza
	Elefantea*	2019 - 2020	Bizi dantza
	Txerri almirantea	2019 - 2020	Bizi dantza
	Loreto (Mari Mototsen ama)*	2020 - 2021	Amaren intxaurrak
	Txo MikMak txikia*	2021 - 2022	Kuikui
	Tider*	2021 - 2022	Kuikui
	Ilargi*	2021 - 2022	Kuikui
	Anakleto*	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!
	Kattalin pirata*	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!
	Maribel bexamel	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!
Aitor Etxeberria	Postontzia	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Bulegaria	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Erratza	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Bihurria	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
	Lorea	2003 - 2004	Poxpolin Marisorgin
Iñigo León	Joxelu Gamelua	2004 - 2005	Patata, patata!
	Arrantzazu	2005 - 2006	Maite zaitut
	Erlea	2005 - 2006	Maite zaitut
	Txanpon jauna	2006 - 2007	Mari Motots
	Ospitaleko zelaria	2007 - 2008	Eskerrik asko!
	Nahas	2008 - 2009	Piratak
Kristina Ropero	Txanponi anderea	2006 - 2007	Mari Motots
	Nagore sendagilea	2007 - 2008	Eskerrik asko!
	Tiritatxo medikua	2010 - 2011	Ongi etorri Pupu eta Lore
Ekain Kazabon	Borras	2008 - 2009	Piratak
Alex Tello	Largabista	2010 - 2011	Ongi etorri Pupu eta Lore
	Martin bertso	2010 - 2011	Ongi etorri Pupu eta Lore
	Patakon pirata	2011 - 2012	Zazpikoloroa
	Otsoa	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Gorka	2013 - 2014	Bizipoza
	Igor	2013 - 2014	Bizipoza
	Plastiker	2014 - 2015	Txo MikMak txikia
	Periko lapiko	2015 - 2016	Amalur
	Patakon pirata*	2016 - 2017	Tipi-tapa korrika!
Joli Pascualena	Ane pirata	2011 - 2012	Zazpikoloroa
Izaskun Forcada	Kintxo Barrilete*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Poxpolin Marisorgin*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Amona Josefina*	2012 - 2013	Sentitu, pentsatu, ekin!
	Hermelinda	2014 - 2015	Txo MikMak txikia
	Plastik zaunk	2014 - 2015	Txo MikMak txikia
	Jenny	2015 - 2016	Amalur
	Neska txiki	2016 - 2017	Tipi-tapa korrika!
	Poxpolin Marisorgin*	2016 - 2017	Tipi-tapa korrika!
	Mukitsu Barraskiloa	2017 - 2018	Borobilean
	Izar Dantzaria	2017 - 2018	Borobilean
	Mari Domingi	2018 - 2019	Musua
	Katua	2019 - 2020	Bizi dantza
	Marmoka	2019 - 2020	Bizi dantza
	Oilar Queen	2019 - 2020	Bizi dantza
	Krokodiloa	2019 - 2020	Bizi dantza
	Tronoa	2019 - 2020	Bizi dantza
	Txanponi anderea	2020 - 2021	Amaren intxaurrak
	Tiritatxo medikua*	2020 - 2021	Amaren intxaurrak
	Txilipito jauna*	2020 - 2021	Amaren intxaurrak
	Urtxintxa	2020 - 2021	Amaren intxaurrak
	Pingui	2021 - 2022	Kuikui
	Txilipito jauna*	2021 - 2022	Kuikui
	Hontza	2021 - 2022	Kuikui
	Margarita Oiloa	2021 - 2022	Kuikui
	Txita kolorea	2021 - 2022	Kuikui
	Kintxo Barrilete*	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!
	Poxpolin Marisorgin*	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!
	Amona Josefina*	2022 - 2023	Urteak bete, abenturak bizi!!

Taldearen bilakaera

Pailazoen aurreko urteak (1982-1987)

1982an Lasarte-Oriako haurren %80ak A ereduan ikasten zuten, gaztelaniaz, eta kalean ere ez zen euskara askorik erabiltzen. Agustin Mujika irakaslea zen Lasarte-Orian A ereduan eta Joxe Mari Agirretxek magisteritza ikasi zuen eta haurren eta euskararen bueltan ibiltzen zen. Biak Lasarte-Oria euskaldundu dezagun euskara taldeko kideak ziren, eta herrian euskararen erabilera sustatzeko asmoz, haurrentzat zerbait egitea erabaki zuten.

Gabonetan Olentzeroren etorrera antolatzen hasi ziren herrian. Ordurarte Olentzero ikastolara bakarrik iristen zen, eta beste ikastetxeetan ez zuten honen berri. Beraz, herri osorako ikuskizuna antolatzeari ekin zioten. Joxe Marik egiten zuen Olentzeroren papera eta Agustinek gitarrarekin ongi etorria ematen zion baserritarrarera. Beraiekin batera Xixuko ahatea ere aritzen zen. Ekitaldian, maila ezberdinetako haurrak, banan-banan oholtzara igotzen ziren Olentzerori kantatzera.

Takolo, Pirrutx eta Porrotx

Pailazoen sorrera (1987-1992)

Bost urte eman zituzten Olentzeroren etorrera antolatzen. 1987an, ordea, ekitaldia luze joaten zela ikusi zuten. Horrenbeste klase oholtzara igoz eta jaitsiz, haurrak aspertzen hasten zirela. Horregatik, arintze aldera, pailazoak sartzea erabaki zuten eta Takolo, Pirrutx eta Porrotx sortu ziren.

Pailazoek Olentzerori bihurrikeriak egiten zizkioten, eta esketx eta esketx artean haur guztiekin batera abestu egiten zuten. Garai hartan ez zegoen abesti askorik haurrentzat eta haueka lortzeko, Imanol Urbietari bere kantak erabiltzeko baimena eskatu zioten. Imanolen semea ere pailazogintzan zebilen Kakax, Kokox eta Kirriki hirukotean eta Takolo, Pirrutx eta Porrotxi esan zien bere abestiak kantatzea ohore bat izango zela. Beraz, kasete batean Imanol Urbietaren lau abesti grabatu zituzten eta ikastetxeetan banatu zituzten haurrek ikasi eta gero ikuskizunean elkarrekin abestu zitzaten. Horrela ikuskizun laburragoa eta dibertigarriagoa egin zuten.

Lehenengo emanaldia 1987ko abenduaren 24an eman zuten Lasarte-Oriako Zamaburu plazan. Takoloren papera Joxe Mari Agirretxek egin zuen, Pirrutxena Patxi Sanzek eta Porrotxena Agustin Mujikak. Donostiako Gros auzoko Angelita dendan traje luze batzuk egin zituzten eta horiek jantzi zituzten.

Pailazo taldea egun baterako sortu zen berez, baina 6 hilabete geroago, 1988ko maiatzan, Euskararen II. maratoia antolatu zen Lasarte-Orian, bertan beste emanaldi bat eskaintzeko eskatu zieten pailazoei, eta hauek baiezkoa eman zuten. Bigarren saio horretarako, ordea, Takoloren eta Porrotxen paperak aldatu zituzten. Joxe Marik ez zuen ongi abesten eta Agustinek bai. Ondorioz, ongi kantatzen zuenak pailazo azkarraren pertsonaia egitea erabaki zuten, eta ordutik aurrera Agustin Takolo izan zen eta Joxe Mari Porrotx. (Euskararen maratoi honetan Aiora Zulaikak, gaur egungo Pirritxek, 11 urte zituen eta herriko txistulari taldearekin txistua jo zuen. Pailazoen emanaldia ikusi zuenean, handitan pailazo izan nahi zuela erabaki zuen. 11 urte geroago, 1998an, sartu zen pailazo taldean).

Porrotx Azpeitian XI. Azpeitiko Euskal Antzerki Topaketan. Takolo, Pirrutx eta Porrotxen Lumak ikuskizunean (1993).

Bi emanaldi horiek eskaini eta AEKren dei bat jaso zuten Usurbildik emanaldi bat eskaintzeko. Han ere ikuskizuna burutu zuten eta pixkanaka-pixkanaka herriz herri zabalduz joan ziren. Tartean Bilboko Aste Nagusian eta Donostiako Aste Nagusian aritu ziren. Plazak leporaino beteta eta beraiek oraindik material askorik gabe. Eszenatoki bat zeukaten eta ezer gehiagorik ez. Megafoniarik gabe, ohiuka aritzen ziren. Gerora megafoniarako materiala erosi zuten, furgoneta bat eta Euskal Herri osora zabalduz hasi ziren.

Hasierako saio horietan oraindik ez ziren aktoreak, euskaltzaleak ziren. Beraz, lotsa eta beldur pixka batekin ateratzen ziren saioa egitera. Lanean hasi aurretik patxaranari trago bat eman eta zezenak bezala, zuzen-zuzen ateratzen ziren publikoari begiratu ere egin gabe.

Hasiera horietan Takolok gitarra bat eramaten zuen eta zuzenean abesten zuten. Hala ere, ez zeukaten euskarri musikalik. Musikak ez zuen garrantzia handirik beraien lehen saioetan, eta ikuskizunak esketxetan oinarritzen ziren.

Lehenengo diskoak eta bideoa (1992-1994)

Bost urte herriz herri ibili eta gero, mugarria izan zen 1992. urtea. Urte horretan beraien lehenengo diskoa grabatu zuten: Hau umorea. Abesti gehienak Imanol Urbietarenak ziren, eta berari eskeini zioten lehenengo disko hau. Hortik aurrera, saioetan musikari garrantzia handiagoa ematen hasi ziren. Emanaldietan diskoetako abestiekin playback egiten hasi ziren.

Urte berean, Agustin Mujika, Zaldibiara joan zen bizitzera eta taldea "Lasartear-goierritar" bihurtu zen. Ikuskizunaren entseguak ere Zaldibian egiten hasi ziren, kultur etxeko dantza-gelan eta antzokian. Beraien almazena eta lokala ere herrian zuten.

Pirrutx eta Porrotx Azpeitian XI. Azpeitiko Euskal Antzerki Topaketan. Takolo, Pirrutx eta Porrotxen Lumak ikuskizunean (1993).

Lehen diskoa atera eta beraien saioek oinarri musikala beharrezkoa zutela jabetu ziren. Orduan, Ordiziako Musika Eskolako irakaslea, Oneka Garmendia, ezagutu zuten, eta beraiekin elkarlanean aritzea proposatu zioten. Honek baietz erantzun eta musika eskolako haurren laguntzarekin Beti martxan (1993) eta Ongi bizi (1994) diskoak kaleratu zituzten.

Oneka askotan haserretu egiten zen pailazoekin, izan ere, garai hartan dena presaka egiten zuten eta hiru aste lehenago pasatzen zizkioten haurrek ikasi beharreko kantak. Hamabost abesti inguru ikasi behar izaten zituzten hiru astetan, gero diskoa grabatzeko. Haurrek egun osoa estudioan ematen zuten eta neka-neka eginda amaitzen zuten. Hala ere, denek hurrengo urtean bueltatu nahi izaten zuten.

Azkeneko disko hau eta gero, 1994an, lehenengo aldiz ikuskizun bat grabatu zuten: Kokororikoko. Ordutik aurrera, ikasturtero ikuskizun bat sortu eta grabatzen hasi ziren (gaur egun oraindik segitzen dute).

Pirrutxek taldea utzi (1994-1995)

Urte berean etorri zen hurrengo aldaketa. Patxi Sanz (Pirrutx) Zubietako lanbide eskolan lanean hasi zen eta pailazo lanak denbora asko eskatzen zuenez, taldea utzi behar izan zuen zazpi urte eta gero. Hala ere, pailazo taldeak aurrera segitu zuen eta Ainhoa Beristain zaldibiarrak bete zuen Pirrutxen papera. Hilabete batzuetan emakume batek bete zuen gizonezkoaren pertsonaia.

Agustin, Patxi eta Joxe Mari hezkuntza mundutik zetozen, baina Ainhoak lau urte zeramatzan antzerkia egiten eta ikuspegi berri bat sartu zen taldean.

Takolo, Pirritx eta Porrotx

Pirritx iritsi (1995-1998)

Porrotx eta Jaxinto Bustiblai Andoainen Euskaraokea saioko grabaketan (1996-10).

Ainhoa Beristain taldera iritsi zenez, 1995ean Pirrutxen pertsonaia desagertu eta Pirritx sortzea erabaki zuten.

Ainhoak bete zuen pertsonaia hori hurrengo hiru denboraldietan eta hiru ikuskizunetan parte hartu zuen: Kili-kili (1995-1996), Tantaka Yotanka (1996-1997) eta Makarroiak (1997-1998).

Pailazo taldea pixkanaka handitzen ari zen eta goierritar asko izan ziren, Ainhoa Beristain bezala, era batera edo bestera lagundu zutenak. Taldea handitu zen, baina herrikoitasuna ez zuten galdu. Gertukoak izaten eta ikuskizun handiak zein txikiak eskaintzen jarraitu zuten. Takoloren gitarrarekin hasi eta pixkanaka sormena lantzen eta gidoi hobeagoak lortzen joan ziren. Arropak eta dekoratuak ere beraiek egiten zituzten inguruko jendearen laguntzarekin.

Pirritx 'berria' (1998-2001)

Hiru denboraldi eta gero, 1998an Ainhoa Beristainek taldea utzi eta Aiora Zulaikak bete zuen bere tokia. Aiora, ordurako pailazo taldean zebilen Ainhoaren ordezkapenak eta pertsonaia txikiagoak egiten (esaterako Perez sagutxoa edota Izeba Maritxu). Orduan berari eskatu zioten Pirritxen papera betetzeko, eta honek onartu egin zuen. Aiora Zulaikak Pirritxen paperean ofizialki egin zuen lehenengo ikuskizuna Baserrian izan zen (1998-1999). Gaur egun ere, berak segitzen du pertsonaiaren azalean.

Zaletuen artean, txiki-txikienak Takolorengana hurbiltzen ziren. Takolo pailazo serioa eta azkarra da; irakaslearen figura egiten duena. Haurrak, beraz, txikitan irakaslearen figura horrengana gerturatzen ziren. 6-8 urteko haurrei ordea Porrotx gustatzen zaie, bere bihurrikeriak atsegin dituzte. Eta Pirritxen zaletuak mota guztietakoak dira. Neskei asko gustatzen zaie Pirritx.

Hurrengo ikuskizunak Plisti plasta (1999-2000), Parrandan (2000-2001) izan ziren.

Bihurrikerietatik heztera saltoa (2001-2002)

Pailazoen lehenengo urteetako helburua haurrak euskaraz entretenitzea zen eta urte asko zeman zituzten bide horretatik. Orduan jabetu ziren, haurrek beraiek imitatzen zituztela eta pailazoak eredu ere bazirela. Horregatik bihurrikeriak egiteaz gain, hezten ere lagundu behar zutela erabaki zuten.

Pixkanaka, ikuskizunetan haurrak hezteko abestiak sartzen hasi ziren. Esaterako: 1995-1996 ikasturtean Semaforo hori ("Begira alde batera eta gero bestera, kotxeak geldi daude, ni banoa aurrera..."), 1997-1998 ikasturtean Dabadabadu ("Gosaldu, bazkaldu eta afaldu ondoren beti, garbitu hortzak, ez ahaztu...")...

Takolo, Pirritx, Porrotx eta Kintxo Barrilete Aupa Kintxo! ikuskizunean (2001-2002).

Hala ere, abesti solte hauez gain, ikuskizunak eta abestiak sortzerako garaian, haurrei gustatzen zitzaizkien gauzei buruzkoak egiten zituzten: inauteriak, parranda, izozkiak, lasterketak... Iturri hori ordea pixkanaka bukatzen hasi zen eta ikuskizun berrietarako ideiak agortzen joan ziren.

2001. urtea mugarria izan zen pailazoentzat. Urte horretan Takolo, Pirritx eta Porrotx Nikaraguako Somoto herrira joan ziren bisitan, eta itzultzean Aupa Kintxo! (2001-2002) ikuskizuna argitaratu zuten. Handik aurrera, gizarte-gaiak lantzen hasi ziren eta urtero emanaldi ezberdin bat sortzen. Abesti hezitzaileez gain, ikuskizun osoak bihurtu zituzten hezitzaile. Horrela, gai berri hauek askoz ere mamitsuagoak ziren eta azkarrago osatzen zituzten ikuskizunak (familia motak, homosexualitatea, etorkinak...).

Pailazoek 15 urte (2002-2003)

2002-2003 ikasturtean berriz, pailazo taldeak 15 urte bete zituen eta urteurrenerako ikuskizun berezia prestatu zuten: Katxiporreta!! Bertan urte horietako esketxik onenak errepikatu eta ordurarteko abestirik ezagunenak abesten zituzten.

Takolok taldea utzi (2003-2004)

Hurrengo urtea izan zen pailazo hirukotearen azkenekoa. Poxpolin Marisorgin (2003-2004) emanaldiaren bira amaitu zutenean, Agustin Mujikak (Takolo) taldea utzi zuen 16 urte eta gero. 2004ko irailaren 18an izan zen Takoloren azkeneko emanaldia. Lasarte-Orian bi saio eskaini zituzten. Dena hasi zen tokian eta moduan amaitu zuen ibilbidea: bere sorterrian eta Olentzeroren etorrerarekin.

Agustin irakaslea zen, eta ezin zuen pailazo lanarekin uztartu. Horregatik, erabaki bat hartu behar eta pailazo taldea utzi behar izan zuen. Asko kostatu zitzaion erabakia hartzea eta gaizki pasatu zuen: Orain hobeto nago, baina hasieran oso triste egon nintzen, eta momentu txarrak pasatu nituen. Hala ere, Goierriko haurrekin elkarlana ez zen eten eta Ordiziako, Zaldibiako, Idiazabalgo eta Legorretako haurrek parte hartzen jarraitu zuten hurrengo disko eta ikuskizunetan.

Guztira hamar urte eman zituzten Takolo, Pirritx eta Porrotx izenarekin.

Pirritx eta Porrotx

Hirukotetik bikotera + 'Maite zaitut' abestia (2004-2005)

Takolok taldea utzi zuenean, erabaki zuten inork ez ordezkatzea Agustin eta beste pertsonaia berririk ez sortzea. Beraz, pailazo taldea hirukotea izatetik bikotea izatera pasa zen. Hurrengo urteetan Pirritx eta Porrotx izenpean ibili ziren herriz herri.

Lau denboraldi egin zituzten bikote moduan. Patata, patata! (2004-2005), Maite zaitut (2005-2006), Mari Motots (2006-2007) eta Eskerrik asko! (2007-2008).

Etapa honetan, 2005ean Maite zaitut abestia sortu zuten izen bera zeraman ikuskizunerako. Kantak sekulako arrakasta izan zuen eta gaur egun oraindik abesten segitzen dute. Abestia beste 6 hizkuntzetara itzuli dute:

• Katalanera (2007)
• Galizierara (2009)
• Arabierara (2010)
• Sardinierara (2011)
• Ingelesera (2014)
• Kalonierara (2015)

Gainera, bi bertsio berezi ere egin dituzte:

• Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin (2012)
• Eta Demode quartet taldearekin (2016)

Porrotx ileorde urdinarekin.

Itxura aldaketa (2005-2006)

Garai honetan, itxura ere aldatu zuten. 2004ean, Patata, patata! ikuskizunean, Pirritxek ileordea aldatu zuen. Arrosa kolorekoa izaten segitzen zuen, baina beste estilo batekoa. Hurrengo ikasturtean berriz, 2005ean, Maite zaitut ikuskizunean, Porrotxek ere ileordea berritu zuen. Ile beltza izatetik urdina izatera pasa zen.

MariMotots iritsi (2006-2007)

2006ean, MariMototsen (Mertxe Rodriguez) papera sortu zuten Mari Motots ikuskizunerako. Mertxe ez zen berria taldean. Aurretik beste pertsonaia asko eginak zituen (Kintxo Barrilete, Amona Josefina, Teresa Markesa, Bittori alkate anderea, Izeba Maritxu, Poxpolin marisorgin, Tider, Romí...).

MariMotots denboraldi bateko pertsonaia bakarrik sortu zuten, baina azkenean hurrengo ikuskizunean ere jarraitu zuen. 2005eko Gabonetan Joxe Mari Agirretxe eta Mertxe Rodriguez ospitalera joan ziren haurrak bisitatzera eta bertan Ane Perez Alberdi (Ane Pirata) 17 urteko neska ezagutu zuten. Minbizia zeukan, baina sekulako indarra transmititu zien. Beraz, bisita amaitu bezain laster, Joxe Marik Mertxeri esan zion: MariMotots, datorren urtean mototsak eroriko zaizkizu.

Beraz, 2007-2008ko denboraldian MariMototsen pertsonaiarekin segitu eta Eskerrik asko! saioa sortu zuten. Bertan MariMototsi mototsak erori zitzaizkion eta minbiziaren gaia landu zuten Pirritx eta Porrotx pailazoek. Ikuskizun honek era guztietako kritikak jaso zituen. Batzuk onak, haurrentzat irakasgai oso ona zela esanez; eta beste batzuk txarrak, haurrentzako gai egokia ez zela esanez.

Pirritx, Porrotx eta MariMotots

Hirukotea berriro (2008-2009)

Minbizia landu zuten ikuskizunetik aurrera, MariMotots pailazo taldean sartzea eta pertsonaia finko bezala jartzea erabaki zuten. 2008az geroztik, beraz, taldean hiru dira berriro, bi pailazo eta beraien laguna: Pirritx, Porrotx eta MariMotots.

Izen horrekin egin dituzte hurrengo ikuskizun eta disko guztiak, eta gaur egun ere horretan segitzen dute. Hurrengo lanak Piratak (2008-2009) eta Irrien lagunak (2009-2010) izan ziren.

Piratak ikuskizuna egiten ari zirela, Aiora Zulaikak taldea utzi zuen haurdun geratu zelako. Beraz, Piratak ikuskizunaren denboraldi erditik aurrera eta Irrien lagunak ikuskizunean Porrotx eta MariMotots bakarrik aritu ziren. Pirritx bideo-deien bidez agertzen zen, baina ez zen zuzenean taula gainean aritzen. Haurrei azaldu zieten Pirritx haurdun zegoela eta baserrian geratu zela Amona Josefina eta Joxepa behiarekin deskantsatzen. Guztira 16 hilabete eman zituen Aiora Zulaikak tauletatik kanpo.

Pupu eta Lore + Irrien lagunen kluba (2010-2011)

Porrotx eta Ane Pirata.

2010ean Aiora Zulaika ama izan zen, eta urte bereko irailean lanera itzuli zen. Haurrek bazekiten Pirritx haurdun egon zela, eta, hori aprobetxatuz, ikuskizunean Pirritx ere ama izatea bururatu zitzaien. Orduan, 2010eko azaroan Ongi etorri Pupu eta Lore (2010-2011) saioa estreinatu zuten. Bertan Pupu eta Lore iritsi ziren, Pirritxen seme-alaba bikiak.

Haurrak jaiotzearekin batera, Irrien Lagunen Kluba sortu zuten. Bertan Euskal Herriko haurrek Pirritxen seme-alabak hezten laguntzea nahi zuten. Horretarako, hezteko zein balio nahi zituzten erabaki zuten: osasuna, natura, zientzia, kultura eta elkartasuna. Balio bakoitzarentzat pertsonaia bat sortu zuten: Tiritatxo medikua, Largabista basozaina, Mari Kalanbre eta amona Mari Txinparta, Martin Bertso, Ane Pirata eta Patakon.

Segidan, 2011-2012 ikusturtean egin zuten ikuskizuna Zazpikoloroa izan zen.

Pailazoek 25 urte + Takoloren bisita (2012-2013)

25. urteurrena iritsi zen 2012-2013 denboraldian, eta saio berezia prestatu zuten urtemuga honetarako ere. Sentitu, pentsatu, ekin! ikuskizuna eta diskoa kaleratu zituzten. Bertan Amona Josefinak 100 urte betetzen zituen eta urtebetetzea ospatzearekin batera urte guzti horietako istorioak eta pertsonaiak ere gogoratu zituzten.

Ikuskizun honetarako prestatutako diskoa ere berezia izan zen. Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin grabatu zituzten ordurarte zituzten abestirik ezagunenak, eta lagun zaharrak ere itzuli ziren beraiekin kolaborazioak egitera. Diskoan haurrek abestu zuten, baina baita pailazoen sorrerako lehenego diskoan parte hartu zuten haurrek ere (dagoeneko heldututa). Ikuskizun horrekin egin zuten diskorako eta DVDrako grabatu zuten emanaldirako Takolo pailazoa ere itzuli zen bisita egitera.

Pirritx, Porrotx eta MariMotots Tolosako zezen plazan Irribanda ikuskizunean (2014-09-27).

Egonkortzea (2013-2019)

Hurrengo urteetan, aldaketa nabarmenik gabe urtez urte, egonkorturik segitu zuten ikuskizunak eta diskoak sortzen: Bizipoza (2013-2014), Txo MikMak txikia (2014-2015), Amalur (2015-2016), Tipi-tapa korrika! (2016-2017), Borobilean (2017-2018) eta Musua (2018-2019).

Covid-aren pandemia (2019-2021)

2019ko azaroaren 9an estreinatu zuten Bizi dantza (2019-2020) ikuskizuna Eskoriatzan. Ikasturtea ongi hasi zuten, baina martxoan koronabirus pandemia iritsitakoan, Euskal Herria konfinamendu egoeran sartu zen eta pailazoak 4 hilabetez egon ziren saiorik eskaini gabe.

2020ko martxoaren 6an Elgoibarren eskaini zuten konfinamendu aurreko azken saioa. Martxoaren 13an Aretxabaletan egitekoak ziren, baina bertan behera geratu ziren emanaldi hura eta hortik aurrerakoak ere. Azkenean, antzokiak berriro ireki zituztenean, uztailaren 17an itzuli ziren Aretxabaletara eta berriro taula gainekoei ekin zieten, aforo murriztuarekin. Zailtasunak izan zituzten funtzioak egiteko, izan ere, segurtasun arrazoiengatik asko bertan behera geratu ziren. Denboraldi honetako azkeneko saioa Tolosan eskaini zuten 2020ko azaroaren 4ean.

Egoera horretan eta zailtasunei aurre eginez Amaren intxaurrak ikuskizuna sortu zuten 2020-2021 denboraldirako. Estreinaldia 2020ko azaroaren 28an egin zuten Donostiako Intxaurrondo auzoan. Lan hau ere berezia izan zen, izan ere heriotzaren gaia landu zuten. Ikuskizunean MariMototsen ama, Loreto, hil egin zen eta egoerari nola aurre egin irakatsi zieten haurrei.

Pandemia zela eta Bizi dantza ikuskizunarekin ez zituzten espero zituzten bezain beste emanaldi eskaini. Horregatik, Amaren intxaurrak lanak, aurreko denboraldiak baino aurrekontu xumeagoarekin egin zuten: bi disko beharrean, bat kaleratu zuten eta gainera disko horretan aurreko emanaldietako abestiak errepikatu zituzten. Dekoratuari dagokionez, Musua ikuskizunekoa berrerabili zuten eta arropak Bizipoza emanaldikoak ziren.

Gaur egun (2021-2023)

Pandemiaren ondoren, Pirritx, Porrotx eta MariMotots pailazoek beraien lanarekin jarraitu zuten, baina ez ziren COVID-19aren aurreko erritmora bueltatu. Amaren intxaurrak ikuskizunean bezala, aurreko ikuskizunetako abestiak berreskuratu zituzten eta beste ikuskizunetako dekoratu eta arropak erabiltzen hasi ziren. Ikuskizun xumeagoak sortzeari ekin zioten.

2021-2022 ikasturtean Kuikui ikuskizuna sortu zuten. Lan honekin disko bat kaleratu zuten eta bertan errepikatutako kantak eta ikuskizunerako sortutako bost berri bildu zituzten. Arropa berriak egin zituzten arren, dekoratua Bizi dantza emanaldikoa berrerabili zuten.

Artean Covid-19 pandemiaren hautsak airean zirela, 2022ko martxoan, Korrika 22k Pirritx, Porrotx eta MariMotots omendu zituen, euskararen transmisioaren alde egindako lana eskertuz. Nabarmendu zuten bide horretan "eragile aktiboak" izan zirela jardunean ibilitako 34 urteetan, hitzez eta ekintzaz.

2022ko abenduaren 24an 35 urte bete zituzten pailazoek eta hori ospatzeko, 2022-2023 ikasturtean Urteak bete, abenturak bizi! ikuskizuna plazaratu zuten azkeneko urtetako abenturak eta abestiak gogoratuz. Ikuskizun honetan Musua ikuskizuneko arropak errepikatu zituzten eta Zazpikoloroa ikuskizuneko dekoratua erabili.

Kataluniako "lehengusuak": Pitx, Potx i MariCuetes

Maite zaitut abestiak sekulako arrakasta izan zuen Euskal Herrian eta ondorioz, beste hizkuntza batzuetara itzuli zen. Bertsioen artean katalez egindakoa dago. Lax'n'Busto‎ rock musika taldeak T'estimo molt egin zuen.

Musika taldeak pentsatu zuen Pirritx, Porrotx eta MariMototsek ongi funtzionatuko zuela Katalunian ere. Bertan oso pailazo gutxi baitago. Urtebetetze festetara joaten direnak bakarrik. Horregatik, pailazo taldeak eta Lax'n'Bustok elkarlanean, euskal pailazoen Kataluniako bertsioa sortu zuten: Pitx, Potx i MariCuetes.

Gidoia eta abestiak euskaratik katalanera itzuli zituzten eta jantziak, dekoratua eta atrezzoa Pirritx, Porrotx eta MariMototsen berak ziren.

Hirukote berri honek 2011ko ekainean eskaini zuen lehenengo saioa Katalunian eta herriz herri aritu zen oso erantzun onarekin. Kataluniako publikoak eta bertan bizi diren euskaldunek gustu handiz hartu zituzten.

Maite zaitut ikuskizunarekin aritu ziren herrialde osoan zehar eta 20 emanalditik gora eskaini zituzten. Guztira, 10.000 ikuslek baino gehiagok ikusi zuten ikuskizuna eta ia sarerra guztiak saldu zituzten.

Urtebete pasatxo aritu ziren saioak ematen eta 2012ko abenduaren 30an azkeneko emanaldia eskaini zuten Bartzelonako Poliorama antzokian.

Lanak

Pailazoek, beraien 36 urteko ibilbidean 38 disko eta 30 ikuskizun grabatu dituzte. Lehenengo musika diskoa 1992an egin zuten eta estreinekoz 1994an grabatu zuten beraien emanaldi bat.

Guztira, 439 abestitik gora grabatu dituzte.

Sakontzeko, irakurri: «Zerrenda:Pirritx, Porrotx eta MariMototsen abestiak»

Diskoak

Zenb.	Urtea	Pailazoak	Diskoa	Argitaletxea
1	1992	Takolo, Pirrutx eta Porrotx	Hau umorea	Elkar
2	1993		Beti martxan	Elkar
3	1994		Ongi bizi	Elkar
4	1995	Takolo, Pirritx eta Porrotx	Kili-kili	Matxinsalto (Elkar)
5	1996		Tantaka Yotanka	Matxinsalto (Elkar)
6	1997		Makarroiak	Matxinsalto (Elkar)
7	1998		Baserrian	Matxinsalto (Elkar)
8	1999		Plisti Plasta	Matxinsalto (Elkar)
9	2000		Parrandan	Matxinsalto (Elkar)
10	2001		Aupa Kintxo!	Matxinsalto (Elkar)
11	2002		Beti zuekin... Katxiporreta!!	Matxinsalto (Elkar)
12	2003		Poxpolin Marisorgin	Matxinsalto (Elkar)
13	2004	Pirritx eta Porrotx	Patata, patata!	Katxiporreta
14	2005		Maite zaitut	Katxiporreta
15	2006		Mari Motots	Katxiporreta
16	2007		Eskerrik asko!	Katxiporreta
17	2008	Pirritx, Porrotx eta MariMotots	Piratak	Katxiporreta
18	2009		Irrien lagunak	Katxiporreta
19	2010		Ongi etorri Pupu eta Lore	Katxiporreta
20	2011		Zazpikoloroa	Katxiporreta
21	2012		Sentitu, pentsatu, ekin!	Katxiporreta
22	2013		Bizipoza	Katxiporreta
23	2014		Txo MikMak txikia	Katxiporreta
24 - 25	2015		Amalur / Euri tanta banintz	Katxiporreta
26 - 27	2016		Tipi-tapa, korrika! / Haizearen herrira	Katxiporreta
28 - 29	2017		Borobilean / Antzinako zuhaitza	Katxiporreta
30 - 31	2018		Musua / Familia milakolore	Katxiporreta
32 - 33	2019		Bizi dantza / Irri dantza	Katxiporreta
34	2020		Amaren intxaurrak	Katxiporreta
35	2021		Kuikui	Katxiporreta
36 - 37	2022		Urteak bete, abenturak bizi! / Ez gara jaitsiko!	Katxiporreta
38	2023		Txapasen kaxa magikoa	Katxiporreta

Filmografia (Grabatutako ikuskizunak)

Zenb.	Noiz grabatua	Pailazoak	Ikuskizuna	Non grabatua	Argitaletxea
1	1994ko ekainaren 12a	Takolo, Pirrutx eta Porrotx	Kokororikoko	Donostiako Victoria Eugenia antzokia	Euskal Telebista
2	1995eko irailaren 23a	Takolo, Pirritx eta Porrotx	Txiztil	Anoetako polikiroldegia	Matxinsalto (Elkar)
3	1996ko azaroaren 8a		Beltzi	Beasaingo Usurbe antzokia	Matxinsalto (Elkar)
4	1997ko martxoaren 16a		Tantaka Yotanka	Donostiako Victoria Eugenia antzokia	Matxinsalto (Elkar)
5	1998ko otsailaren 7a		Makarroiak	Lasarte-Oriako Manuel Lekuona kultur etxea	Matxinsalto (Elkar)
6	1999ko martxoaren 18a		Baserrian	Irungo Amaia antzokia	Matxinsalto (Elkar)
7	2000ko ekainaren 1a		Plisti plasta	Irungo Amaia antzokia	Matxinsalto (Elkar)
8	2001eko maiatzaren 15a		Parrandan	Tolosako Leidor antzokia	Matxinsalto (Elkar)
9	2002ko urtarrilaren 24a		Aupa Kintxo!	Tolosako Leidor antzokia	Matxinsalto (Elkar)
10	2003ko apirilaren 3a		Beti zuekin... Katxiporreta!!	Tolosako Leidor antzokia	Matxinsalto (Elkar)
11	2004ko maiatzaren 20a		Poxpolin Marisorgin	Tolosako Leidor antzokia	Matxinsalto (Elkar)
12	2005eko apirilaren 20a	Pirritx eta Porrotx	Patata, patata!	Tolosako Leidor antzokia	Katxiporreta
13	2006ko apirilaren 5a		Maite zaitut	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
14	2007ko urtarrilaren 10a		Mari Motots	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
15	2008ko martxoaren 5a		Eskerrik asko!	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
16	2009ko martxoaren 4a	Pirritx, Porrotx eta MariMotots	Piratak	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
17	2010eko maiatzaren 8a		Irrien lagunak	Urnietako Sarobe antzokia	Katxiporreta
18	2011ko martxoaren 30a		Ongi etorri Pupu eta Lore	Urnietako Sarobe antzokia	Katxiporreta
19	2012ko martxoaren 6a		Zazpikoloroa	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
20	2013ko martxoaren 16a		Sentitu, pentsatu, ekin!	Tolosako Leidor antzokia	Katxiporreta
21	2014ko martxoaren 8a		Bizipoza	Donostiako Victoria Eugenia antzokia	Katxiporreta
22	2015eko martxoaren 7a		Txo MikMak txikia	Tolosako Leidor antzokia	Katxiporreta
23	2016ko urtarrilaren 23a		Amalur	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
24	2017ko martxoaren 11a		Tipi-tapa, korrika!	Tolosako Leidor antzokia	Katxiporreta
25	2018ko martxoaren 10a		Borobilean	Tolosako Leidor antzokia	Katxiporreta
26	2019ko ekainaren 18a		Musua	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
27	2020ko urtarrilaren 25a		Bizi dantza	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
28	2021eko urtarrilaren 23a		Amaren intxaurrak	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
29	2022ko urtarrilaren 29a		Kuikui	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta
30	2023ko urtarrilaren 28a		Urteak bete, abenturak bizi!	Andoaingo Bastero antzokia	Katxiporreta

Hik Hasi-ko filmak

Zenb.	Urtea	Filma	Ekoizlea
1	2000	Zatoz jolastera!	Hik Hasi aldizkaria
2	2002	Jolasen altxorra	Hik Hasi aldizkaria
3	2004	Ilargiaren sekretua	Hik Hasi aldizkaria

Boikotak eta zentsurak

Pailazo taldeak kritika eta boikot gogorrak jasan izan ditu eskuineko alderdien partetik. Arrazoia beraien emanaldietan euskara eta euskal kultura sustatzea, euskal presoen eskubideen aldeko adierazpenak egitea, eta Aiora Zulaika eta Joxe Mari Agirretxe ezker abertzaleko kideak izatea dira.

2001-2002 (Euskal Herria)

Hainbat eragile politikok bultzatuta eta indar mediatiko boteretsuen laguntzarekin, Takolo, Pirritx eta Porrotxen aurkako kanpaina hasi zen 2001. urtean. Urte hartan, kanpaina haren ondorioz, 20 emanaldi galdu zituen pailazo taldeak.

2002an berriz, pailazoak kontratatzeko asmoa zuten elkarte askok atzera egin zuten presio politikoengatik. Udal batzuek boikota egin zieten pailazoei eta gainera, herri horietako elkarteak eta ikasteetxeak presionatu eta mehatxatu egin zituzten pailazoak kontratatu ez zitzaten (xantaia ekonomikoak eta bestelako oztopoak).

Arazo honen aurrean, 2002ko uztailaren 1ean, Takolo, Pirritx eta Porrotx Donostiako kaleetara atera ziren egoera salatzera. Beraiei babesa ematen izan ziren, besteak beste: Maialen Lujanbio (bertsolaria), Koldo Izagirre (idazlea), Agurtzane Intxaurraga (Hika), Jokin Fachado, Ramon Agirre, Arantxa Gurmendi eta Jaione Albeniz (aktoreak), Imanol Ubeda (musikaria), Txan magoa...

Hauek izan ziren boikota egin zieten adibide batzuk:

• LASARTE-ORIA: Pailazoen herria da Lasarte-Oria. Bertan sortu zen taldea. Hala ere, udalak AEK diru-laguntzarik gabe utzi zuen pailazoek emanaldia eskaini zutelako. Ondorioz, AEKk antolatzen duen Korrika kulturala laguntzarik eta baimenik gabe geratu zen. Gainera, Olentzeroren jaialdia era klandestinoan egin behar izan zuten. Desfilerako udaltzain, argindar eta baimenik gabe.
• DONOSTIA: Donostiako Bagera elkarteak 10 urte bete zituen 2001ean. Horregatik, 2002ko apirilaren 13an, pailazoen emanaldi berezi bat antolatu zuten Antzoki Zaharrean, Donostiako Udalak lagunduta. Ramon Etxezarreta (PSE-EE), Donostiako kultura zinegotzia zenak ordea, pailazoak Takolo, Piritx eta Porrotx izango zirela jakin zuenean, saioa bertan behera utzi zuen. Hala ere, Bagera elkarteak aurrera segitu zuen, baina Etxezarretak egindako mehatxuekin beldurtuta, azkenean bere horretan geratu zen egitasmoa. Pailazoek ordea, ez zuten etsi eta beraien kabuz segitu zuten antolatzen. Orduan, Antzoki Zaharra alokatzea debekatu zieten eta emanaldirik egin gabe geratu ziren.
• BILBO: Bertako alkate zenak, Iñaki Azkunak (EAJ), esan zuen Takolo, Pirritx eta Porrotxek ezin zutela ez Bilbon ez beste inon emanaldirik eskaini. Horregatik, Gazte Topaguneako antolatzaileei debekatu egin zien Atxuri ikastetxea erabiltzea emanaldia egiteko. Emanaldi hau 2002ko maiatzan ziren egitekoak.
• GASTEIZ: Euskal jaien eta auzoetako jaien batzordeek Takolo, Pirritx eta Porrotx kontratatu zituzten beraien jaietarako. Gasteizko Udalak orduan, diru-laguntzen murrizketak ezarri zizkien batzorde hauei, zigor gisa. Gainera PSOE-PPko agintariek publikoki "terroristak" eta "proetarrak" deitu zieten pailazoei.
• EZKERRALDEA: Sestaoko, Barakaldoko, Santurtziko eta beste herri batzuetako udalek horri horietako antzokiak erabiltzea debekatu zieten bertako ikastetxeei. Beraz, pailazoek ikastetxeetan bertan egin behar izan zituzten emanaldiak.
• IRUN: Irungo AEK-k ikasturte amaierako jaialdia egin nahi izan zuen pailazoekin, Amaia antzokian. Baina Fernando San Martin (PSE-EE), kultura zinegotziak horren berri izan zuenean, antzokiaren erabilera ukatu zion elkarteari. Beste aukerarik ezean, saioa 2002ko maiatzaren 19an egin zuten Hondarribian eta sekulako arrakasta izan zuen. 1000 ikusle joan ziren eta 200 sarrerarik gabe geratu.
• ERRENTERIA: Langaitz ikastolak 25 urte bere zituen 2001ean. Hori zela eta Beraungo frontoian Takolo, Pirritx eta Porrotxek ikuskizuna eskaini behar zuten. Udalak ordea, frontoia erabiltzeko baimena atzera bota eta saioa eskaini gabe geratu ziren.
• ATARRABIA: Lorenzo Goikoa ikastetxe publikoak pailazoen emanaldi bat antolatu nahi izan zuen. Atarrabiako alkateak, Alfonso Ukar Zaratiegi (UPN), ordea, herriko frontoia, kiroldegia eta plaza erabiltzea debekatu zien. Ondorioz, Atarrabiako Paz de Ziganda ikastolan egin behar izan zuten saioa.

2013 (Euskal Telebista)

Urte honetan Txirri, Mirri eta Txiribiton beteranoek erretiroa hartu zuten eta ondorioz, Euskal Telebista pailazorik gabe geratu zen. Egoera horren aurrean, telebistak Pirritx eta Porrotx kontratatzeko aukeran pentsatzen hasi zen ETB 3rako.

Orduan, Carlos Urkijok (PP), Espainiako Gobernuaren Euskal Herrian zuen ordezkariak, idatzi bat egin zuen pailazoak ez kontratatzeko eskatuz. Bertan idatzi zuen Joxe Mari Agirretxe eta Aiora Zulaika Lasarte-Orian zinegotzi izan zirela Batasuna alderdiarekin eta ondorioz, ETArekin lotura zutela.

Pirritx eta Porrotxek zabaltzen duten mezua distortsionatuta dagoela esan zuen eta Iñigo Lamarca, arartekoari, idatzi bat bidali zion adin txikikoen eskubideak zaindu zitzan.

Euskal Telebistak ez du sekula pailazo taldea kontratatu programarik egiteko. Ez iskanbilaren aurretik, ezta ondoren ere.

2019-2020 (Nafarroa)

• IRUÑEA: Pirritx, Porrotx eta MariMototsek Bizi dantza ikuskizuna eskaini behar zuten 2019ko azaroaren 29an, Iruñeko Baluarte jauregian. Bertako alkateak, Enrique Mayak (UPN), ordea, ez zuen nahi hauek bertan emanaldia eskaintzea, ideologia kontuengatik. Esan zuenez, bera alkate den bitartean Pirritx, Porrotx eta MariMototsek ez dute bertan emanaldirik eskainiko.

Horregatik, hilabete bat lehenago, urrian, berrikuspena txosten bat egiteko eskatu zuen (oso ezohikoa dena). Txosten horren ondoren, pailazoei esan zieten kontratua baliogabea zela eta ondorioz emanaldia bertan behera utziko zutela.

Iñigo Santxo, pailazoen abokatuak ordea, kontratua ongi egina zegoela esan zuen. Urtebete lehenagotik itxita zegoen data eta Maider Belokik, kulturako zinegotziak, sinatu zuen hitzarmena. Kasua beraz, Nafarroako Kontseiluaren eskuetan geratu zen.

Nafarroako Kontseiluak pailazoei eman zien arrazoia, baina ordurako abendua zen eta ondorioz, emanaldia egin gabe geratu zen.

Pailazoek ordea, ez zioten uko egin Iruñean saioa egiteari eta beraien kabuz Anaitasunan antolatu zuten ikuskizuna. Alkatearen nahiaren kontra egin zuten saioa eta sekulako arrakasta izan zuen. 2.500 ikusle inguru bildu ziren pailazoak ikustera.

• LIZARRA: 2020ko otsailaren 5ean pailazoak emanaldia ematekotan ziren Lizarrako Lizarreria kiroldegian. Dena prest zeukaten, baina azkeneko momentuan, bertako alkateak, Gonzalo Fuentesek (Navarra Suma) baimena kendu zien bertan ekitaldia egiteko. Antolatzaileak orduan, beste toki baten bila hasi ziren eta Remontival pilotalekuan egitea erabaki zuten. Astebete eskas falta zen emanaldirako eta alkateak, bigarrenez, baimena ukatu zien.

Lizarran ezin izan zuten emanaldia egin eta azkenean, ondoko herriak, Oteitzak luzatutako eskaintza onartu behar izan zuten. Emanaldia otsailaren 5ean burutu zen, baina alboko herrian, Iturtxipia kiroldegian.

Bitxikeriak

Anekdotak

• Pailazoen hasieratan tortillaren esketxa egiten zuten. Takolok arrautza airera bota eta ez zen puskatzen. Gero Porrotxek beste bat bota eta hau puskatu egiten zen. Trikimailu hori egiteko, Agustinek arrautza bat egosi egiten zuen eta errotulagailuarekin markatu, eta gainontzekoak egosi gabe uzten zituen. Pailazoek ordea, ez zekitena zen, garai hartan plastikozko arrautzak saltzen zituztela.
• Pailazoen hasieran, 1987 urte inguruan, Bolibarreko apaizak deitu zien pailazoei. Herriko baserri bat erre zela eta dirua biltzeko ikuskizun bat emango ote zuten. Baietz esan eta ikuskizunaren aurretik apaizak sekulako bazkaria prestatu zien, ardo eta guzti. Ardo zuria, gorria, patxarana... Gehitxo edan eta taula gainera atera ziren gero. Esketx batean, pailazo batek besteari kolpe bat eman eta besteak geldi-geldirik geratu behar zuen, estatua bat bezala. Baina ezin geldirik egon eta balantzaka hasi zen. Lotsatuta alde egin zuten handik.
• Behin Nafarroan, Areson, ikuskizun bat eskaintzen ari zirela, arrautzak puskatzearen esketxa egin zuten. Takolo eszenatik ateratzen zen eta bitartean Pirritxek eta Porrotxek arrautzak puskatzen zituzten malabarismoak egiten. Orduan: "Arrautzarik gabe gelditu gara eta Takolo segituan etorriko da!" Momentu horretan, publikoko 12 urte inguko haur bat ziztu bizian altxa eta baserrira joan zen. Berehala itzuli eta dozena bat arrautza eman zizkien pailazoei. Esketxaren amaiera inprobisatu behar izan zuten.
• Agustin Mujika Takolo ikuskizun batetik bueltan, kotxean, etxera zihoala, Guardia Zibilak geratu zuen. Atzeko atea ireki zuenean animalia bat, bonboa... zituela ikusi zuten. Orduan Guardia Zibilak galdetu zion ea zertan egiten zuen lan. Agustinek pailazoa zela esan zien eta hauek erantzun: "Ongi, norberak ahal duen bezala irabazi behar du ogia". Agustin isilik geratu omen zen, baina pertsatu zuen: "Bai, jauna, zeuk bezala".

Istorio hunkigarriak

• Guraso batek Joxe Mari Agirretxeri kontatu zion bere semea ospitalean koman zeukala eta esnatzera zihoanean, medikuak esan ziola zerbait galdetzeko. Erantzun errazeko zerbait galdetzeko, ea nola erreakzionatzen zuen ikusteko. Orduan amak galdetu zion: "Nola esaten du Porrotxek?" Eta haurrak erantzun zion: "Katxiporreta!".
• Julen izeneko Bilboko haur bat gaixorik eta koman zegoen. Juleni asko gustatzen zitzaion Takolo pailazoa eta gurasoek Agustin Mujikari deitu zioten ospitalera bisita egitera joateko. Agustin Zaldibiatik Bilboraino joan zen Takoloz jantzita eta kitarra hartuta. Juleni abesten hasi eta hau esnatu egin zen. Esnatu zenean, gauza bakarra esaten zuen: Takolo.
• Ameriketako Estatu Batuetako Boisen haur bat zegoen ordura arte euskaraz hitz egin nahi izaten ez zuena. Behin, pailazoekin motibatuta, euskaraz hizketan hasi zen.

Hizkuntza

• Takolo, Pirrutx eta Porrotx, beraien hasieratan Nafarroa hegoaldean ere izan ziren: Cortes, Ablitas, Cascante.... Toki askotan haurrek ez zekiten euskaraz eta pailazoei galdetzen zieten: "Ez dakizue gazteleraz?". Pailazoen ikuskizuna oso bisuala zenez, keinuen eta kantuen bidez lortzen zuten elkar ulertzea. Koloreak ere ez zekizkiten: "Zer kolore da hau? Gorria!", pailazoek esan behar izaten zituzten galderak eta erantzunak.

• Pailazoek beti euskaraz egiten dituzte saio guztiak. Hala ere, kanpora joan izan direnean eta kasu berezietan, beste hizkuntzetak erabili izan dituzte. Nikaraguara joan zirenean gaztelaniaz egin zuten. Kuban izan zirenean berriz, gaztelaniaz baina kubatar azentuarekin. Eta Etiopian euskaraz, bainatigrinerara itzultzeko itzultzaile batekin.

Kanpo estekak

• Webgune ofiziala

• Datuak: Q12266001
• Multimedia: Pirritx, Porrotx eta Marimotots / Q12266001