Poitiers

Poitiers
	Akitania Berria
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Vienne (86) - (hiriburua)
Barrutia	Poitiersko barrutia (hiriburua)
Izen ofiziala	Poitiers
Alkatea	Alain Claeys (en)
INSEE kodea	86194
Postakodea	86000
Demografia
Biztanleria	90.240 (2021eko urtarrilaren 1a); 207 (2021eko urtarrilaren 1a)/(2020ko urtarrilaren 1a)
Aglomerazioa	Poitiers
Eremua	42,11 km²
Dentsitatea	2.119,52 bizt/km2
Kokapena
Koordenatuak	46°34′52″N 0°20′07″E / 46.5811°N 0.3353°E
	Poitiers Poitiers (Frantzia)
	Poitiers Poitiers (Vienne)
Altuera	75 m
Mugakideak	Biard, Bignoux, Buxerolles, Croutelle, Fontaine-le-Comte, Ligugé, Mignaloux-Beauvoir, Migné-Auxances, Montamisé, Saint-Benoît, Sèvres-Anxaumont eta Vouneuil-sous-Biard
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Iași, Marburg, Northampton, Coimbra, Jaroslavl, Lafayette eta Mundu (Txad)
	http://www.mairie-poitiers.fr/

Poitiers^[1] (frantsesez pwatje ahoskatua) Frantziako mendebaldeko hiria da, Akitania Berriaeko eskualdearen eta Vienneko departamenduaren hiriburua.

Geografia

Poitiers Seuil du Poitou izeneko jalkitze-ordokian dago, alde batetik Armorikako eta Erdialdeko Mendiguneak bereizten dituena eta bestetik Akitaniako eta Parisko arroak lotzen dituena. Boivre eta Clain ibaien arteko muinon batean dago. Hirigunea 130 metroko altuera duen muinoaren tontor eta aldapetan dago.

Historia

Sakontzeko, irakurri: «Poitiersko gudua (732)»

Limonum izena izan zuen hiriak K. o. III. mendera arte. Elizbarruti garrantzitsu bateko buru izan zen, eta Galiako erlijiogune nagusietakoa bihurtu zen.

732. urtean Karlos Martelen armadak Abd al Rahman ibn Abd Allah al-Gafiqi musulmanaren osteak menderatu zituen gudua, izen bereko hiritik 20 km-ra gertatua. Akitania alderik alde garaile igaro ondoren, Toursera abiatu zen Abd al Rahman, baina Karlos Martelekin egin zuen topo. Haren armada erraz nagusitu zitzaion Abd al Rahami, eta han hil zen Abd al Raham. Europako sarrera galarazi zien garaipen horrek musulmanei.

Normandiarrek behin baino gehiagotan hustu zuten IX. mendean. 1173-1178 bitartean, hiri-gutuna jaso zuen Henrike II.a Plantageneten eskutik, eta 1360an Ingalaterraren mende geratu zen. Bertrand du Guesclinek berreskuratu zuen Frantziarentzat 1372an, eta, Ehun Urteko Gerra amaitutakoan, Karlos erregegaiaren egoitza izan zen eta bertan egokitu zuen legebiltzarra (1423-1436).

1654. urtetik Frantziako iraultzara arte, Poitouko hiriburua izan zen.

Demografia

1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
Biztanleriaren bilakaera
18 284	18 223	21 465	21 315	23 128	22 000	22 376	26 764	29 277


1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
30 873	30 563	31 034	30 036	33 253	36 210	36 878	37 497	38 518


1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
39 886	39 302	41 242	37 663	42 347	41 546	44 235	48 456	52 633


1962	1968	1975	1982	1990	1999	2009	2014	2020
62 178	70 681	81 313	79 350	78 894	83 448	-	-	-

Ekonomia

Industria (altzairugintza, metalurgia, larrugintza, zurgintza, tresneria mekanikoak) da bertako ekonomia-jarduera nagusia. Poitiers-Biard aireportua eskualdeko aireportua da.

Eraikinak

Monumentu ugari gorde ditu hiri zaharrak. Aipagarriak dira, besteak beste, Notre-Dame-la-Grande eliza erromanikoa (XII. m.), San Petri katedrala gotikoa (XII-XVI. m.), San Joan bataiotegia (IV. m., Frantzian dagoen kristau-eraikinik zaharrena ziur asko), XIX. mendeko udaletxea, XII. mendeko dukearen jauregia eta hainbat museo.

Hiritik hurbil Futuroscope parke tematikoa dago.

Kirolak

1900. urtean sortutako Stade Poitevin herriko kirol-kluba da. Boleibol talde bat (Pro A ligan), saskibaloi talde bat, futbol talde amateurra eta errugbi talde profesionala ditu.

PB86 edo Poitiers Basket 86 proA mailan dabil.

Hezkuntza

Poitiersko Unibertsitatea 1431n sortu zuten, egungo Frantziako bigarren zaharrena izanik. Ikasle ospetsuak (François Rabelais; René Descartes; Francis Bacon) izan ditu eta egun 27.000 inguru ditu. Zientziak, geografia, historia edo hizkuntzak irakasten ditu. Gainera hiriak bi ingeniaritza eta bi enpresa goi-eskolak ditu.

Poitiersar ezagunak

Hilario Poitierskoa, bertoko apezpikua
Venantius Fortunatus, latindar poeta eta apezpikua
Louis Vierne, organojole eta konposatzaile
Camille Guérin, biologoa
Michel Foucault, fiolosoa
Joël Robuchon, sukaldaria
Jean-Pierre Raffarin, politikaria
Jean-Pierre Thiollet, idazlea
Brian Joubert, izotz-patinatzailea

Herri eta hiri senidetuak

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.