Qin Shi Huang
Qin Shi Huang —txineraz 秦始皇, pinyin idazkeraz Qín Shǐ Huáng, Wade-Giles idazkeraz Ch'in Shih-huang, edo Shih Huangti; Zheng zuen benetako izena— (K. a. 260ko azaroa/abendua - K. a. 210eko irailaren 10a) Qin erreinuko erregea (K. a. 247 - K. a. 221) eta Txinako lehen enperadorea (K. a. 221 - K. a. 210) izan zen.
Bizitza
Txuang Hsian Qineko azken erregearen semea zen eta Txao Txeng zuen jaiotza-izena. Hamahiru urte zituela egin zuten Qineko errege, eta K. a. 221ean Qin Shi Huang Ti («Txinako lehen enperadore») aldarrikatu zuen bere burua. Administrazioa zentralizatu zuen, eta horretarako 36 barruti militarretan banatu zuen inperioa. Neurriak hartu zituen, halaber, legeak eta hizkuntza-molde guztiak bateratzeko. Txina batu ostean, Li Si lehen ministroarekin batera, erreforma andana abian jarri zuen batuketa iraunkor bihurtu nahian. Horretarako, eraikuntza-proiektu erraldoiei ekin zien, Txinatar Harresi Handiari esaterako. Konfuzioren jarraitzaileei esetsi zien, eta 213. urtean nekazaritzari, medikuntzari, magiari eta historiari ez zegozkion liburu guztiak erretzeko agindu zuen.
Hil ondoren, Xian ondoko mendi batean egindako hilobi handi batean ehortzi zuten. (1974. urtean hasi ziren 20 km2 dituen hilobi horretako indusketa-lanak, eta terrakotaz landuriko sei milatik gora estatua handi, gudariak eta zaldiak, aurkitu dira). Qin Shi Huangen dinastia bera hil ondorengo laugarren urtean hautsi zen, baina hark bideraturiko egiturek zutik iraun zuten luzaroan. Haren tirania eta autokrazia gorabehera, gaur egun ere Qin Shi Huang Txinako aita fundatzailetzat jotzen da.
Ikus, gainera
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Qin Shi Huang  |
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.