Ñandu arrunt

Ñandu arrunt
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Ia galzorian (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Aves
Ordena	Rheiformes
Familia	Rheidae
Generoa	Rhea
Espeziea	Rhea americana; (Linnaeus, 1758)
Azpibanaketa
	R. americana americana (Linnaeus, 1758); R. a. intermidia (Rotschild & Chubb, 1914); R. a. nobilis (Brodkorb, 1939); R. a. araneipes (Brodkorb, 1938); R. a. albescens (Arribálzaga & Holmberg, 1878)
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	Rhea americana feces (en)
Masa	600 g (pisua jaiotzean)
Kumaldiaren tamaina	19,7
Eguneko zikloa	eguneko
Genomaren kokapena	dnazoo.org…

Ñandu arrunta (Rhea americana) rheidae familiako hegazti handia da, ostrukaren antzekoa, lurrean ibiltzen dena. Hego Amerikan bizi da.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XVI. mendean kolonizatzaileek ikusi zutenean ostruka izena eman zioten, Afrikako hegaztiaren antza hartu ziotelako. Horregatik sarritan esaten zaio "ostruka amerikarra" edo "ostruka indianoa".

Ñandú izena guaranieratik dator eta "armiarma" esan nahi du, badirudi lumaiak Amazoniako armiarma iletsuen antza baitu. Ketxueraz suri esaten zaio eta maputxeraz choiké.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1'50 m inguru garaia arra eta 30-35 kg pisatzen ditu. Emea pixka bat txikiagoa da, 1'20 m garai eta 25 kg-ko pisua. Afrikako ostruka baino txikiagoa da.

Lepo luzea du, buru txikia eta moko luze samarra. Begien inguruan lumarik ez du, azal zimurtua baizik. Gorputzean luma beltzak, hori, gris eta zurixkak ditu.

Hego luze samarrak ditu, hezur luzekoak eta luma luze finez estaliak. Hala ere, ez da hegan egiteko gai, baina lasterkari bizkorra da. Hiru behatz ditu hanketan.

Elikadura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Landare hostozabaletaz elikatzen da, batez ere hazietaz eta fruituetaz. Dieta osatzeko intsektuak, eskorpioiak, arrainak, karraskari txikiak, narrastiak eta txori txikiak ere harrapatzen ditu. Koprofagoa ere bada, eta gorotz freskoak jaten ditu noizbehinka^[2].

Ez ditu landaturiko zekaleak jaten baina askotan sartzen da landa eremuetara ornogabeak ehizatzera (matxinsaltoak, otiak, kakarraldoak...). Horregatik nekazariek asko estimatzen dute.

Ugalketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Negu garaian hiru multzo osatzen dira ñanduen artean: arren multzoa, 2-15 arteko eme multzoa eta urtebeteko hegazti gazteen multzoa^[3]. Negua aurrera doala arren arteko handitzen da eta ondoren emeak gorteiatzen hasten dira. Emearekin kopulatu ondoren bere habiara eramaten du.

Emeak habian arrautzak jarri ondoren beste ar baten bila joaten da eta arra arduratzen da habiako arrautzak erruteaz. Ar dominanteek beste ar bat hartzen dute errute lanetarako eta beste eme baten bila joaten dira.

Eme bakoitzak 8-10 arrautza jartzen ditu^[4], baina habiak kolektiboak izaten dira eta batazbeste 7 emek jarritako 26 arrautzatako multzoak osatzen dira^[3].

Arrautzak 130 mm x 90 mm neurtzen dute eta 600 gramo pisatzen dituzte. Ostrukaren arrautzaren tamaina erdia du, gutxi gora behera. Errunaldiak 29-43 egun irauten ditu eta 36 orduren barnean jaiotzen dira txita guztiak^[3].

Banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Brasilen eta Patagoniaren arteko eskualde lau eta zabaldietan bizi da. Lautik hogeita hamarrera bitarteko multzoetan ibiltzen da. Trabarik egiten ez bazaio, lasaia eta otzana da.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Blake, E.R. (1977)
↑ (Ingelesez) Hodges, Kelly. «Rhea americana (greater rhea)» Animal Diversity Web (Noiz kontsultatua: 2021-09-19).
↑ ^a ^b ^c Grzimek, Bernhard. (©2003-©2004). Grzimek's animal life encyclopedia.. (2nd ed. argitaraldia) Gale ISBN 0-7876-5362-4. PMC 49260053. (Noiz kontsultatua: 2021-09-19).
↑ Folch, A.. (1992). Rheidai (Rheas). In del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. (eds.). Handbook of the birds of the world. Barcelona, Spain: Lynx Edicions., 84-89 or..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q192044
Multimedia: Rhea americana / Q192044
Espezieak: Rhea americana

[SN-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Blake, E.R. (1977)

[2] (Ingelesez) Hodges, Kelly. «Rhea americana (greater rhea)» Animal Diversity Web (Noiz kontsultatua: 2021-09-19).

[:0-3] Grzimek, Bernhard. (©2003-©2004). Grzimek's animal life encyclopedia.. (2nd ed. argitaraldia) Gale ISBN 0-7876-5362-4. PMC 49260053. (Noiz kontsultatua: 2021-09-19).

[4] Folch, A.. (1992). Rheidai (Rheas). In del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. (eds.). Handbook of the birds of the world. Barcelona, Spain: Lynx Edicions., 84-89 or..

[1]

[2]

[3]

[4]