Rodano (ibaia)

Rodano
Rhône (fr), Ròse (oc), Rôno (frp), Rhone (de)
Rodano; Rhône (fr), Ròse (oc), Rôno (frp), Rhone (de)
Datu orokorrak
Garaiera	2.209 m
Mota	Ibai nagusi
Luzera	812 km
Geografia
Koordenatuak	46°34′27″N 8°22′49″E / 46.5742°N 8.3804°E
Estatu	Suitza
Suitzako kantonamendua	Vaud kantonamendua
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Printze (en) ; Eyrieux (en) ; Saona; Isère; Ain (en) ; Trient (en) ; Gardon; Salanfe (en) ; Cance (en) ; Arve (en) ; Ardèche (ibaia); Navizence (en) ; Vispa (en) ; Lonza (en) ; Saltina (en) ; Borgne (en) ; Vièze river (en) ; Allondon (en) ; Binna (en) ; Grande Eau (en) ; Morge (en) ; Dala (en) ; Drance (en) ; Massa (en) ; Salentse (en) ; Drôme (ibaia); Durance; Furans (en) ; Ay (en) ; Lizerne (en) ; Gryonne (en) ; Bourbre (en) ; Cèze (en) ; Galaure (en) ; Doux (en) ; Guiers (en) ; Gier (en) ; Aigues (en) ; Fier (en) ; Valserine; Ouvèze (en) ; Véore (en) ; Lauzon (en) ; Lez (en) ; Ouvèze (en) ; Payre (en) ; Roubion (en) ; Sereine (en) ; Ägine (en) ; Séran; Annaz (en) ; Avançon (en) ; Baltschieder Bach (en) ; Weisswasser (en) ; Berre (en) ; Q2902046 ; Bisse-Vieux (en) ; Bisse du Sillonin (en) ; Bièvre (en) ; Q2906637 ; Canal de Savières (en) ; Collières (en) ; Cottey (en) ; Dolon (en) ; Dérivation de Brégnier-Cordon (en) ; Escoutay (en) ; Faraz (en) ; Q3095050 ; Q3104030 ; Gland (en) ; Gère (en) ; Laire (en) ; Les Usses (en) ; Q3237441 ; Lienne (Switzerland) (en) ; Q3259800 ; Meyne (en) ; Mundbach (en) ; Nant d'Avril (en) ; Raspille (en) ; Rhéby (en) ; Rèche (en) ; Q3461851 ; Sionne (en) ; Sévenne (en) ; Turtmänna (en) ; Varèze (en) ; Q10268733 ; Q16682632 ; Épervière (en) ; Illgraben (en) ; Grand bisse du Lens (en) ; Q20723258 ; Buizin (en) ; Tourne (ruisseau) (en) ; Garon (en) ; Q21619350 ; Q21619352 ; Amby (en) ; Perna (en) ; Q28497138 ; Yzeron (en) ;
Arroaren azalera	98.000 km²
Arro hidrografikoa	Rhône basin (en)
Ur-emaria	1.780 m³/s
Lakuak	Léman
Iturburua	Rodanoko glaziarra
Bokalea; ()	Mediterraneoa (Arles; Port-Saint-Louis-du-Rhône)

Rodano^[1] (frantsesez, Rhône; frankoproventzeraz, Rôno; okzitanieraz, Ròse; alemanez, Rhone; Valaisko alemanieraz, Rotten), Europako ibai nagusietako bat da, Suitzan jaio, Léman aintziratik igaro eta Frantziako hego-ekialdea zeharkatu ondoan, Mediterraneora isurtzen dena. 812 km luze da eta 97.800 km²-ko arroa drainatzen du.

Geografia

Rodano Mediterraneoan isurtzen den Europako ibairik garrantzitsuenetakoa da. Rodanoren glaziarrean du iturburua, 1.750 m-ko garaieran, Aare mendialdean, Suitzako erdi-hegoaldeko Alpe mendietan. Mendebalderantz egiten du, eta Léman aintziran barneratzen da. Aintzira alderik alde igaro ondoren, Frantziako estatuan sartzen da (Rhône-Alpes), Jura mendiak inguratzen ditu eta Saona ibaiaren ura jasotzen du Lyon hirian.

Hegoalderako norabidea hartzen du puntu horretan, eta Alpe aldeko ibaien ura biltzen du: Isère, Durance, Ardèche. Gard eta Vaucluseko behe-lautadak zeharkatzen ditu behe-ibilguan eta, Arles hirira iritsi baino lehen, bi adar nagusitan banatzen da, Mendebaldeko Rodano edo Rodano Txikia eta Rodano Handia. Marseillako hiriaren mendebaldean isurtzen du ura Mediterraneoan, ibai delta zabala eratuz.

Lyon hiritik bokaleraino ontziz ibil daiteke, Frantziako gobernuak 1940-1970 urteetan egin zituen bideratze-lanei esker. Beste ubide batek Rodano eta Rhin ibaiak lotzen ditu Saonatik Rhineraino luzatzen den ubidearen bidez.

Hidrometria

Rodanoren emaria 95 urtez, 1920-2014 bitartean, neurtua izan da Bellcaireko estazioan^[2]. Gune horretan, drainatutako eremuak 95.590 km² ditu, arro osoaren % 97,7. Batez besteko emaria 1.700 m³/s da. Emari handiena otsailean du (2.020 m³/s), eta txikiena abuztuan (1.080 m³/s).

Rodanoren batez besteko emariak (m³/s) Bellcairen neurtuak
Datuak: 1920-2014 bitartean

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Euskaltzaindia. Europako toponimia fisikoa. .
↑ Synthèse de la Banque Hydro - Le Rhône à Beaucaire (V7200010). hydro.eaufrance.fr (Noiz kontsultatua: 2016-05-20).

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Rodano (ibaia)

[1] Euskaltzaindia. Europako toponimia fisikoa. .

[hydro-2] Synthèse de la Banque Hydro - Le Rhône à Beaucaire (V7200010). hydro.eaufrance.fr (Noiz kontsultatua: 2016-05-20).

[1]

[2]